A n a r əsərlər I hekayələr, povestlər
Yüklə 2,48 Mb. Pdf görüntüsü
|
260 günü, əzizinin matəm günü, böyük ümidinin doğulduğu gün – yaddaşında həkk olunan günlər, bir də bir gün – yaddaşda həkk olunmayan, yaddaşın sönən günü – ölüm günü – insan ömrünün ən vacib günləri. Addım səsləri Qurban kişinin qapısına tərəf yaxınlaşdı. Qurban kişi: "14" aprel deyə bu rəqəmi təkrar edir və nədənsə ömrünün ən vacib günlərini yaddaşında canlandırırdı. 7 dekabr. 1903-cü il. İlk gizli tələbə yığıncağı. 18 avqust. 1904-cü il. İlk tələbə nümayişi. 28 aprel. 1920-ci il. Bakı. İnqilab səhəri. 22 fevral.10 sentyabr. 8 iyul. çar sürgünləri, inqilab illəri vətəndaş müharibəsi. 5 oktyabr. Filankəslə son ciddi toqquşma. Bu gündən bəri keçən yeddi ay ərzində Qurban kişi ömrünün bir vacib gününü, daha doğrusu, bir vacib gecəsini də gözləmişdi. Hər gecə gözləmişdi. Bu gecəni gözləmişdi. "Deməli 14 aprel gecəsi". İndi artıq Qurban kişi bu tarix haqqında yox, başqa bir tarix haqqında düşünürdü. O bilirdi ki, bu gecə ömrünün vacib tarixlərindən biri olsa da, son vacib tarix deyil. O bilirdi ki, ömrünün bir vacib günü – bir vacib səhəri də var. Doğruya, ədalətə açılan səhər. Bu səhər haçan açılacaq? Hansı gün? Hansı ay? Hansı il? Addım səsləri Qurban kişinin qapısına dirəndi. Qurban kişi qapıya durmaq üçün çarpayısında dirəkləndi, ayağını sallayıb qaranlıqda gecə məstini axtardı. Yalın ayaq döşəməyə toxunub üşüdü, əsasıyla yol axtaran kor kimi qaranlıqda vurnuxub məsti tapdı. Qurban kişi sağ ayağını məstə keçirdi, sol ayağını keçirmədi, hərəkətsizləşib qaldı, pillə-pillə uzaqlaşan addım səslərinə təəccüblə qulaq verdi. Üçüncü mərtəbədə iki mənzil vardı.
261 Beş nömrəli mənzil iki həftə bundan qabaq boşalmışdı. Orda Fərəc adlı bir bəstəkar yaşayırdı. Hələ mənzilə heç kəs köçməmişdi. Altı nömrəli mənzildə isə Cavanşir adlı bir nəfər, onun arvadı Tavus və altı yaşlı qızı Rəna yaşayırdı. Maşın döngəni burulan kimi Tavusun belində gəzən əl – Cavanşirin sağ əli – hərəkətsizləşib dondu. Bir az sonra Cavanşir arvadından aralanıb dik atıldı. Tavus da gərginləşib susdu. Dinləməyə başladılar. Balaca Rəna mışıl-mışıl yatırdı: yuxusunda böyük, işıqlı, mavi rəngli pəncərə görürdü – pərdəsiz bir pəncərə. Kimsə ona say öyrədirdi: bir, iki, üç, dörd, beş. Bir, iki, üç, dörd, beş. Bir, iki, üç, dörd, beş. Maşın dayanıb addım səsləri binada eşidilən kimi Cavanşir Tavusa yalnız bircə kəlmə söz dedi: –Qurban. Yəqin bunu deməyə onun əsası vardı. İki həftə bundan qabaq beləcə maşın səsi gələndə də Cavanşir arvadına bircə kəlmə söz demişdi: –Fərəc. Mətləbdən təzə agah olanda Tavus bir müddət qaş-qabağını salladı. Cavanşir "Sən arvadsan, – dedi. – kişi işinə qarışma". İki gündən sonra Tavusun qaş-qabağı açıldı. "Mənim nə işimə, – deyə fikirləşdi. – Kişidi, özü bilər". Həm də bu müəyyən dərəcədə arxayınçılıq demək idi. Onlar barışan gecə Cavanşir arvadının boynunu öpə-öpə pıçıldayırdı: "Mən heç nə uydurmuram, artırmıram, soruşanda bax, bu iki qulağımla eşitdiyimi deyirəm". Addım səsləri Qurbanın qapısından ötüb pilləkənləri qarmaqlayanda yataq ər-arvadı dalamağa başladı? Cavanşir əlini çarpayının yanından asdığı pencəyinin cibinə atdı, titrəyən barmaqlarıyla damağına papiros apardı. Yandırmadı, quruyub qaldı, dinlədi, pusdu, diqqətlə, diqqətlə dinlədi. "Bəlkə səhv salıblar, – deyə düşündü, – yaxşı, bilmirlər
262 məgər ki, bu mərtəbədə yalnız iki mənzil var. Beşinci boşdu, altı da ki, mənimkidi...". –Bura bax, Tavus, sən artıq-əskik danışıb eləməmisən ki... –Nə deyirsən, ay Cavanşir. –Axı sənin o podruqaların ağızlarını allah yoluna qoyub axvayı danışmağa pərgardılar. –Ay Cavanşir, iki ay bundan qabaq səninlə danışdıq qurtardıq. Ondan sonra heç biri buraya ayaq basmayıb, mən də ki, onların üzünü görməmişəm. Özün ki, məndən yaxşı bilirsən bütün tanışlarla, qohumlarla salam-kəlamı kəsmişik. Heç kəslə durub-oturmuruq. Addım səsləri beşinçi mənzilin qabağından ötdü. –Ay Cavanşir, – Tavusun səsi əsirdi. Bilmirdi desin, deməsin. Axır qərara gəldi, hər halda Cavanşir bilsə yaxşıdır, – Bilirsən, Rəna köpəyin qızı yenə o havanı oxuyurdu. –Nə? – Cavanşir yerindən dik atıldı. Sonsuz, dul bəstəkar Fərəc nədənsə bütün mehrini balaca Rənaya salmışdı. Təzə yazdığı məzəli uşaq mahnılarını ona öyrədirdi. Srağagün Cavanşir qəzetlərə baxıb dünyanın işlərindən xəbərdar olurdu, birdən ilan çalmış kimi sıçradı: dünyanın işlərindən bixəbər olan Rəna balaca gəlinciyini yatızdırır, layla çalır, xalq düşməni Fərəcin yazdığı mahnını zümzümə edirdi. Cavanşir özünü elə itirdi ki, qızına, ya arvadına bir şey izah etməmişdən qabaq o biri otağa atılıb Rənaya, bir–iki şapalaq çəkdi, handan-hana sakitləşəndən sonra Tavusa dedi ki, bir də küçüyünün dilindən belə şey eşitsəm özündən küs. Addım səsləri Cavanşirin qapısına yapışdı. Tavus nəfəsi kəsilə-kəsilə: –Dünən gördüm yenə oxuyur, – dedi. – Yapışdım qulağından, deyir, ana, mən yadımdan çıxarmışdım, indi oxuyuram görüm hamısı yadımdan çıxıb, yoxsa yox. Bu sözləri deyib Tavus əcaib bir iş etdi – gülümsündü. Bu il, bu gecə, bu dəm bu mənzildə gülüş Cavanşirə ən ağır
Yüklə 2,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|