A zərbaycan Tibb Universitetinin Tədris Cərrahiyyə Klinikasında
Yüklə 284,06 Kb. Pdf görüntüsü
|
15 mart 2014-ъц ил http://www.amu.edu.az 5 u Universitetin Mülki Müdafiə Qərargahının təşkilatçılığı ilə Mülki Müdafiə Tibb xid- mətinin Təşkili Kursunda hər bi- ləşdirilmiş Mülki Müdafiə qüv- vələrinin komandir-rəis heyəti- nin tələbələrlə birlikdə nəzəri tədbiri keçirilmişdir. 1 mart – Ümumdünya Mülki Müdafiə Gününün mövzusu “Mülki Müdafiə və təhlükəsiz cəmiyyət üçün fövqəladə halların qarşısının alınması mədəniyyəti” seçilmişdir. Tədbiri açan Qərargah rəisi Firdovsi Məmmədov ilk öncə Xocalı soyqırımı qurbanlarının xatirəsinin anılmasını təklif etmişdir. Anımdan sonra MMTX təşkili kursunun müdiri – hərbiləşdirilmiş MM qüvvələrinin ümumi komandiri Aqil Musayev çıxış edərək “1 mart – Ümumdünya Mülki Müdafiə Günüdür”, “Azərbaycan Respublikasının Mülki Müdafiə sistemi”, “Təhlükəsiz cəmiyyət üçün fövqəladə halların qarşısının alınması mədəniyyəti” mövzularında məruzələr etmişdir. Məruzəçinin çıxışında Beynəlxalq Mülki Müdafiə Təşkilatının yaranma tarixi və fəaliyyəti istiqamətləri, 1 mart – Ümumdünya Mülki Müdafiə Günü və onun qeyd edilməsinin məqsədi, Azərbaycan Respublikasının Beynəlxalq Mülki Müdafiə Təşkilatına üzvlüyü, Azərbaycan Respublikasının Mülki Müdafiə sistemi, eləcə də mülki müdafiə təbliğatı və əhalinin fəlakət riskinin qarşısının alınmasına hazırlanması barədə ətraflı məlumatlar verilmişdir. Çıxışdan sonra hərbiləşdirilməmiş yanğınsöndürən dəstəsi ilk yanğın söndürmə vasitəsi olan balonlardan istifadə qaydasını mənimsəmişlər.
m
Bitkilərin müalicəvi xüsusiyyətləri insanlara qədim zamanlardan məlumdur. «Min dərd varsa, min bir də dərmanı var» deyən ulularımız öz azar-bezarlarını bitkilərdən hazırladıqları dərmanlarla müalicə ediblər. Həmin müalicə üsulları zamanın sınağından uğurla çıxıb və bugünkü elmi-texniki tərəqqi əsrində də öz əhəmiyyətini itirməyib. Hətta bir vaxt xalq təbabətinə - türkəçarəyə qısqanclıqla yanaşan elmi təbabət də bu gün onun əhəmiyyətini etiraf edir. Qeyd etmək lazımdır ki, bitkilərdən hazırlanan dərmanlar heç vaxt fəsad törətmir. Bitkilərin müalicəvi xüsusiyyətlərini nəzərə alıb onlardan müxtəlif xəstəliklər zamanı istifadə edilməsi barədə məlumat veririk. İtburnu. Bu bitkiyə dərgil də deyirlər. Respublikamızın ərazisində geniş yayılıb. Tibb elmləri doktoru, əməkdar elm xadimi Dursun Hüseynov bu bit- ki barədə yazır ki, onun tərkibi vitaminlərlə, şəkərlərlə, mik- roelementlərlə olduqca zən- gindir. Bitki aləmində yayılmış vitaminlərin hamısı, xüsusilə C vi- tamini (oskorbin turşusu) dərgilin tərkibində lap çoxdur. Odur ki , onu “təbii vitamin” kompleksi adlandırırlar. Elə tərkibində olan qiymətli maddələrin zənginliyinə və bir sıra müalicəvi xüsusiyyətlərinə görə ondan xalq təbabətində geniş istifadə olunur. Belə ki, onun meyvələrinin çayından, şirəsindən qara ciyər və böyrək xəstəliklərinin müalicəsində istifadə edilir. Bu bitkidən elmi təbabətdə də istifadə olunur. Elmi təbabətdə itburnu bitkisinin mayasından xolosas adlı preparat hazırlanır. Bu preparat ödqovucu xassəyə malikdir. Həmin preparat avitaminoz xəstəliyi zamanı da işlədilir. Moruq. Ölkəmizin ərazisində ge- niş yayılıb. Əsasən 15 növü bitir. Moru- ğun kimyəvi tərkibi növündən, becərmə şəraitindən asılı olaraq müxtəlifdir. Meyvələrinin tərkibində C, B, E vitamini, karotin, şəkərlər, üzvü turşular, efir yağları və bir sıra aktiv maddələr vardır. Ona görə də böyük müalicəvi xüsusiyyətə malikdir. Bu baxımdan da xalq təbabətində ondan geniş istifadə ediblər. Soyuqdəymə zama- nı əmələ gələn xəstəliklərdə onun qurudulmuş meyvələrinin çayın- dan, eləcə də moruğun mürəbbəsindən istifadə olunur. Çünki onun tərkibi insan orqanizminə lazım olan maddələrlə zəngindir. Qarğıdalı. Ölkəmizin ərazisində ge- niş yayılmış bu bitkinin özünəməxsus xüsusiyyətləri var. Olduqca faydalıdır. Böyrək və qara ciyər xəstəlikləri zama- nı ondan istifadə edirlər. Belə ki, həmin xəstəliklərə mübtəla olduqda bitkinin saçaqlarını çay kimi dəmləyib gündə bir neçə dəfə içmək məsləhətdir. Saçaqlarının tərkibində efir yağı, saponinlər, K vitamini və sair maddələr var. Qarğıdalı saçağından hazırlanmış dərmanlar elmi təbabətdə də işlədilir. Belə ki, onun sa- çaqlarından duru ekstrakt hazırlanır və ondan qan kəsici dərman kimi istifadə olunur. Göy noxud. Azərbaycanda iki növü yayılıb. Bu bitkinin zoğu, yar- paqlarının yaşıl hissəsi, toxumları müalicəvi əhəmiyyətli maddələrlə zəngindir. Əczaçılıq elmləri doktoru, professor İsrafil Dəmirov qeyd edir ki, xalq təbabətində onun toxumlarını qurudulmuş buğda dənəsi, qoz ləpəsi, azca qara istiot, hil, zəncəfil və sarıköklə bir yerdə həvəngdəstədə əzir, sonra üzərinə bal əlavə edirlər. Alınan maddə bir gün həmin vəziyyətdə saxlanılır. Sonra isə qarışıqdan çay qaşığı ilə gündə üç dəfə revmatizm xəstəliyinə tutulanlara yedizdirirlər. Noxuddan qadın xəstəliklərində iltihaba qarşı istifadə edilir. Bu- nun üçün onu odda qovururlar. Sonra həvəngdəstədə əzirlər. Alınan maddənin üzərinə qara istiot və hil tozu töküb qarışdırırlar. Bundan sonra həmin maddəyə ətçəkən maşından keçirilmiş kişmiş əlavə edir, təzədən qarışdırıb kütlə halına salırlar. Alınmış kütlədən həb hazırlayırlar. Həmin həblər elə noxud boyda olur. Xalq təbabətində qüvvətverici, əsəb sisteminin tonusunu artırıcı vasitə kimi də işlədilir. Bunun üçün noxud ununun balla hazırlanmış halvasından istifadə edilir. Ona noxud halvası da deyilir. Göy noxu- dun zoğlarından alınan şirədən zədələnmələrdə qankəsici kimi də istifadə olunur. Hazırladı: Arif HÜsEYnOV Dövlət və cəmiyyətin əsas problemlərindən biri də sülh və ya hərbi dövrdə əhalinin yaşaması və fəaliyyətinin təhlükəsizlik təminatının yaradılmasıdır. Bu məqsədlə fövqəladə halların idarə olunması üzrə xüsusi nazirlik, eləcə də digər güc nazirlikləri yaradılır, bu məsələlərin həlli həmçinin yerli icraedici və idarəetmə orqanlarına tapşırılır. Mülki Müdafiə sahəsində bütün münasibətləri AR-sı Milli Məclisinin 1997-ci ildə qəbul etdiyi “Mülki Müdafiə “Mülki Müdafiə Haqqın- da Qanun” tənzimləyir. Bu qanun ulu öndər Heydər Əliyevin müvafiq sərəncamı ilə 1 yanvar 1998-ci ildən qüvvədədir. Çünki Azərbaycan hü- quqi dövlətdir. Bu sahədə dövlətin siyasətini ardıcıl surətdə həyata keçirmək üçün Azərbaycan Res- publikasının Prezidenti İlham Əliyev cənablarının 16 dekabr 2005-ci il ta- rixli sərəncamı ilə Fövqəladə Hallar Nazirliyi yaradılmışdır. Yaradıldığı qısa müddət ərzində Fövqəladə Hal- lar Nazirliyi bu sahədə xeyli iş gör- müş, qabaqcıl dövlət və beynəlxalq təşkilatlarla hərtərəfli əməkdaşlıq qurmuşdur. Digər ali məktəblərdən fərqli olaraq ATU-nun tələbələri FH-da tibbi xidmətin təşkili ilə bərabər ümumi məsələləri də öyrənməlidir. Azərbaycan Respublikası 1993- cü ildən Beynəlxalq Mülki Müdafiə Təşkilatının tam hüquqlu üzvüdür və bütün beynəlxalq konvensiyaların tələblərini yerinə yetirir. Fövqəladə hal qüvvələrinin əsas məqsədi aşağıdakılardır: - Özünü idarəetmə orqanlarının qüvvə və vasitələrinin hər zaman fövqəladə halların qarşısının alın- ması və nəticələrinin ləğv olun- masına yönəldilmiş fəaliyyətə hazır olması; - Əhalinin fövqəladə hal zamanı hərəkətə hazırlığı; - Fövqəladə hallardan zərər cək- miş əhalinin social müdafiəsi üzrə tədbirlərin görülməsi və hümanitar aksiyaların keçirilməsi, tibbi biliklərin təbliği; - Əhali arasında özü-özünə və yoldaşına qarşılıqlı ilk tibbi yardımın göstərilməsi; - Ərzaq və su ehtiyatlarına sanitar nəzarətin təşkili, yoluxucu xəstəliklərin profilaktikası, küt- ləvi peyvənd kampaniyasının təşkili; - İlk tibbi yardım göstərilmiş şəxslərin qeydiyyatı və ocaqlardan tibbi təxliyyəsinin təşkili; - Əhaliyə növbəti mərhələdə ilk həkim, təkmilləşdirilmiş və ixtisaslaşdırılmış tibbi yardımın təşkili; - Ocaqda yaranmış psixoemo- sional gərginliyin aradan qal- dırılması üçün profilaktik təd- birlər; - Ocaqlarda yoluxucu və ya ruhi xəstə aşkar olunarsa təcrid olunmalı; - Travmanın ağırlıq dərəcəsi və əmək qabiliyyətinin itirilməsinin qiymətləndirilməsi; - Ocaqlarda ölümün səbəbinin aydınlaşdırılması məqsədi ilə məhkəmə tibbi ekspertizanın təşkili; - Əhalinin fövqəladə hal lar - dan qorunması sahəsində, eləcə də onların nəticələrinin ləğ- vində bilavasitə iştirak edən şəxslərin hüquq və vəzifələrinin reallaşdırılması; - Tibbi xidmətin mülki mü- da fiənin digər xidmətləri ilə əlaqəsinin təşkili; - Tibbi yardımın göstərilməsinin təbliğində kütləvi informasiya vasitələrindən istifadə etməli. Mülki Müdafiə sahəsində əsas məqsədlər aşağıdakı problemləri əhatə edir: - Əhalinin hərbi əməliyyatların aparılması və ya bu əməliyyatlar nəticəsində yaranan təhlükələrdən müdafiə olunmasının öyrədilməsi; - Əhalinin hərbi əməliyyat və təbii fəlakət nəticəsində yaranmış təhlükələr haqda xəbərdar edilməsi, təxliyyəsinin təşkili; - Maddi və mədəni sərvətlərin təhlükəsiz rayonlara təxliyyəsi; - Əhaliyə sığınacaqların və fərdi mühafizə vasitələrinin verilməsi; - Hərbi əməliyyat və təbii fəlakət nəticəsində əhali üçün yaranan təhlükə zamanı qəza xilasetmə işlərinin aparılması; - Mülki Müdafiə qüvvə və vasitələrinin daim hazırlığının təmin edilməsi. Qeyd etmək lazımdır ki, hər han- sı bir fövqəladə hal yarandıqda vətəndaşlar əhalinin və ərazilərin qorunması sahəsində qanunlara və digər hüquqi normativ aktlara cid- di riayət etməli, məişətdə, gündəlik əmək fəaliyyətlərində təhlükəsizliyi gözləməli, istehsalatda texnolo- ji intizamın, ekoloji təhlükəsizlik tə ləb lərinin pozulmasına yol verməməlidirlər. Hər bir vətəndaş əhalinin və ərazinin müdafiəsi, zərərcəkənlərə ilkin tibbi yardımın göstərilməsi, fərdi və kollektiv mühafizə vasitələrinin istifadəsi üsullarını mükəmməl bilməli, fövqəladə hal zamanı müəyyən edilmiş davranış qayda- larına əməl etməli, lazım gəldikdə qəza xilasetmə tədbirlərində yardım göstərməlidir. Qəza xilasetmə və digər təxirə- salınmaz işlərin həyata keçirilməsi məq sədi ilə ştatdankənar qəza xi- lasetmə dəstələri yaradılır və buraya 18 yaşından 60 yaşınadək kişilər və 55 yaşınadək qadınlar qəbul edilir. Dostu QAFArOVA, Mülki Müdafiə Tibb Xidmətinin Təşkili kursunun müəllimi MÜLKİ MÜDAFİƏ İŞİNİN QURULMASI MÜLKİ MÜDAFİƏ GÜNÜNƏ HƏSR OLUNMUŞ TƏDBİR Dərman bitkiləri Yüklə 284,06 Kb. Dostları ilə paylaş:
|