Абшерон игтисади ъоьрафи районун шящярляринин

Magistrantların XV Respublika Elmi konfransı, 14-15 may  2015-ci il 
 
 
 
98 
 
Əsədova A.Ə. 
Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyası 
       
Pistonlu  kompressorların  piston  düyünlərindəki  kipləndirici  halqalarda  iş  prosesində  silindrdəki 
daxili  təzyiqdən  gərginliklər  yaranır.  Bunların  qiymətini  piston-silindr  və  kipləndirici  halqa  sistemindən 
baxmaqla tədqiq olunmalıdır. 
Halqalar  ilə  silindr  arasında  araboşluğu  böyük  olduqda,  onda  qanovcuqların  səthində  halqalarda 
əlavə  zərbələr  yaranır.  Kipləndirici  halqanın  işçi  vəziyyətində  onun  üst  qatında  əmələ  gələn  əyilmə 
gərginliyi  (K.C.  Aливердизаде,  А.А.  Даниелян,  В.  И.  Докфумент,  А.K.  Ибатулов,  Pасчет 
конструкций оборудования эксплуатации нефтяных скважин  səh 113) 










1
3
.



s
s
k
y
iş
D
D
P
                                                              (1) 
burada, 

 - kipləndirici halqanın radial istiqamətdə qalınlığı, mm 
              D-silindirin diametridir, 
              P-silindr daxilində təzyiqdir, 
Qiymətləndirmə göstərir ki, 


y
iş.

120....200MPa həddində dəyişir. Kipləndirici halqada yaranan 
xüsusi təzyiq aşağıdakı kimi hesablana bilər: 
2
1
08
,
7











s
s
kip
kip
D
D
d
E
P
                                                                  (2) 
burada, 
E
-  elastiklik  modulu,  kq/sm
2
; 
kip
d

 -  kipləndiricinin    sərbəst    və  sıxılmış  vəziyyətlərindəki 
araboşluqlarının fərqi; 
Baxılan piston düyünü üçün 
MPa
P
kip
13
,
0
...
04
,
0

 həddində dəyişir.  
Tövsiyə  olunan  qiymət 
MPa
P
kip
1
,
0
...
065
,
0

.  Son  zamanlar  bunun  artırıldığı  konstruksiyalarda 
mövcuddur,  bunlarda 
MPa
P
kip
2
,
0

.  Kipləndirici  halqaları  piston  yuvalarında  oturdulduqda  məruz 
qaldıqları ən böyük gərginlik 

















D
D
d
b
k
s
kip
ot
1
4
,
9
sin
                                                      (3) 
 
 
və ya ilkin qiymətləndirmə üçün 
 
 
2
1
2









s
ot
D
k


                                                                (4) 
 
burada, 
sin

 - kipləndirici halqaların sınaq edilmə gərginliyidir. Halqaların sınağı OST 26072 üzrə yerinə 
yetirilir, şərti elastiklik modulu E və xüsusi 
kip
P  təzyiqinin qiymətləri təyin edilir. 
к  -  halqaların  oturdulmasından  asılı  olan  əmsaldır, 
0
,
1
7
,
0


k
.  Halqaların  oturdulmasında 
ot

 
qiymət 
MPa
ot
300


-a qədər arta bilir. 
Bu halda əyici gərginliklə 

 
3
2
1
37
,
5













s
D
h
Q
                                                                 (5) 
s
D
Q
P
2
76
,
0


                                                                              (6) 












1
16
,
14
3


s
D
h
Q
                                                             (7) 

---

Magistrantların XV Respublika Elmi konfransı, 14-15 may  2015-ci il 
 
 
 
99 
s
D
h
Q
P



3
2
                                                                           (8) 
burada, 
2
Q  və 
3
Q  kq-la  halqanın  sınağı  üçün  tətbiq  olunmuş  qüvvələrdir.  h  -  halqanın 
hündürlüyüdür, mm. 

s
D
- nisbəti müasir pitonlu kompressorlarda 
30
...
20


s
D
 həddində dəyişir. 
 
Kipləndirici halqaların işçi və oturdulma vaxtı yaranan gərginliklərin bərabərliyi şərtindən yazmaq 
olar: 
 


E
D
s
24
,
1
8
,
0


                                                                     (9) 
Buradan da alınır ki, 

-ı artırmaqla piston halqaların və piston qanovcuqların yeyilməsi  azaltmaq   
mümkündür. Halqalardakı kəsimi artırdıqca  bunların oturdulma və işçi vəziyyətində yaranan gərginliklər 
də artır. Bu gərginliklərin bərabərliyi şərtində 

4
,
3


kip
d
                                                                        (10) 
və ya   
 



4
...
3
,
0


kip
d
                                                                  (11) 
Alınan nəticələr praktik əhəmiyyətə malikdir. 
 
 
 
 
 
 
 

---