Accepted/Kabul: 27. 03. 2017 doi: 10. 5505/pausbed. 2017. 25901

Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 27, Mayıs 2017       P.Savaş Yavuzçehre, 

O.Donat 

 

kapalı yayalaştırılmış sokaklar da bulunmaktadır. Kent merkezinde Büyük Kilise ve Fatih 

Camisi bahçeleriyle, güzel biçimde düzenlenmiş olup kentteki Belediye ve Kaymakamlık 

gibi devlet yapılarında da çevre düzenlemeleri görülmektedir. Sakin Kent üyeliği sonrası 

dönüşüme uğrayan kamusal mekânlar; düzenlenmiş olan Balık Halinin de yer aldığı Sait 

Halim Ergör Çarşısı ve 2015 yılında açılan Üretici Pazarıdır. İlçe merkezinde tahsis edilen 

alan  pazar  için  düzenlenerek  yerel  üreticilere  tahsis  edilmiştir.  Gökçeada'nın  Üretici 

Pazarı,  Yavaş  Yemek  hareketindeki  Yeryüzü  Pazarları

9

  (Earth  Markets)  uygulaması 

kapsamında  bu  unvana  sahip  Foça  Pazarı  ile  birlikte  Türkiye'deki  iki  pazardan  biridir. 

Kendine  göre  çeşitli  kriterler  taşıyan  Yeryüzü  Pazarı  için  mekânsal  düzenleme  de 

yapılmıştır.  Pazar  günleri  kurulan  Gökçeada'nın  kent  pazarı  içinse  Nadir  Nadi  Caddesi 

araç  trafiğine  kapatılmaktadır.  Gökçeada  ilçe  merkezinde  Sakin  Kent  görünürlüğünün 

sağlandığı göze çarpmaktadır.  

 

Fotoğraf 3: Gökçeada Pazarı, Balık Hali, araç trafiğine kapalı Menekşe Sokağı 

 

Gökçeada’nın  kent  merkezinden  uzakta,  zamanında  korsan  saldırından 

korunmak amacıyla Adanın tepelik yerlerinde kurulu tarihi Rum Köylerinde de ayrı bir 

kamusallık  bulunmaktadır.  Buradaki  kafe,  restoran  tarzı  sosyal  mekânlar,  kamunun 

ortak kullandığı çamaşırhaneler, müdavimleriyle köy meydanları adanın diğer kamusal 

alanlarını  oluşturmaktadır.  Genel  anlamda  Gökçeada  kentinde  merkezdeki  sokak, 

meydan,  park  düzenlemeleri,  Yeryüzü  Pazarı  düzenlemesi  haricinde  Sakin  Kent 

ilkelerine yönelik çalışmalardan söz etmek güçtür.  

4.1.4. Taraklı   

 

 

 

 

                

2011  yılında  Sakin  Kent  unvanı  alan  Taraklı,  sanayileşmede  öne  çıkan  Sakarya 

İlinin  en  küçük  ilçesi  ve  belediye  nüfusuna  sahip  kentidir.  Günümüzde  ana  ulaşım 

akslarının  dışında  kalmış  olan  Taraklı,  geçmişte  İpekyolu  güzergâhı  üzerinde  yer  alan 

Anadolu kentlerinden biridir. Taraklı’yı diğer kentlerden ayıran en önemli unsur Osmanlı 

Dönemi  kent  dokusunu  muhafaza  eden  yapısıdır.  Bu  durumun  kentin  nüfus  artışı 

yaşamamış olmasından dolayı olduğu söylenebilir. Kent girişlerinde betonarme yapılar 

göze çarpsa da kent merkezi tarihi dokusunu korumaktadır. Sakin Kentlerde, kamusal 

mekânları doğrudan ilgilendiren tarihi kent merkezinin korunması konusu Türkiye’deki 

Sakin  Kentlerde  sıkıntılı  bir  konuyken  Taraklı  bu  açıdan  iyi  bir  konumdadır.  Altunbaş 

(2007:  641)  kentin  Kültür  ve  Turizm  Bakanlığı’nca  hazırlanmış  Taraklı  Koruma  Amaçlı 

Eylem Planı bulunduğunu belirtmektedir. 

 Taraklı  kendine  has  mimarisi  olan  ve  19.  yy.  Osmanlı  sivil  mimarisinin 

9

 

Detaylı bilgi için bkz. http://www.earthmarkets.net/pagine/eng/pagina.lasso?-id_pg=4 (30.01.2017) 

309 

 

                                                 

---

Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 27, Mayıs 2017       P.Savaş Yavuzçehre, 

O.Donat 

 

örnekleriyle  dolu  3  katlı  ahşap  karkas  evlerden  oluşmaktadır.  100’ün  üzerinde  tescilli 

tarihi  evin  bulunduğu  kentte  evlerin  bir  kısmı  bakım-tadilattan  geçmiş,  çarşıdaki 

dükkânların ise büyük bölümü restore edilmiştir. Bunların arasında Küçükhan, Kale Han, 

Hacırıfatlar, Çakırlar konakları gibi binalar restore edilip korunmuştur (Bilgi, 2013: 56; 

Onaran, 2013: 44).  

Kent  merkezindeki  Orhangazi  ve  Yunuspaşa  Çarşılarının  yayıldığı  sokaklarda 

sağlıklaştırma çalışmaları yapılmış ve bu sokaklar araç trafiğine kapatılmıştır. Taraklı’nın 

tam  merkezi  denebilecek  noktada  bulunan  park  ve  çay  bahçesi  oldukça  kalabalık  bir 

mekândır  ve  etrafında  araç  trafiğine  kapatılarak  yayalaştırılan  alanda  üretici  pazarı 

kurulmaktadır.  Burada  gerek  gıda  gerekse  de  yöreye  özgü  ürünler  doğrudan  yöre 

insanınca satılmaktadır. Meydanda yer alan 1516 yılı yapımlı Kurşunlu Camii avlusu ile 

beraber insanların toplandığı geleneksel kamusal mekânlardan biridir. Benzer biçimde 

merkezde bulunan kahvehaneler bu çerçevede yer alan geleneksel mekânlardır. 

 

 

 

Fotoğraf 4: Taraklı Kültür Evi, yayalaştırılan bir sokak, Yerel Üretici Pazarı 

 

Kent merkezindeki meydana bakan eski büyük bina, bugün kent belleğini aktaran 

ve  bir  kent  müzesi  işlevi  gören  Taraklı  Kültür  Evi’dir.  Geçmişte  okul,  hükümet  konağı, 

belediye olarak kullanılan bina, müzeye dönüştürülmüştür. Bunun yanında dönüştürülen 

eski konaklardan kimileri özel sektörce işletilen butik otel olarak değerlendirilmiştir. Kent 

merkezinde yine Osmanlı Döneminden kalan tarihi han, restore edilerek çeşitli kermes, 

sergi vb. gibi etkinlikler için kamuya hizmet vermek üzere düzenlenmiştir.  

Taraklı  kentinde  Sakin  Kentteki  kamusal  mekâna  yönelik  belediye  tarafından 

yürütülen  çalışmalarla  ilgili  olarak  Kültür  Evi,  yerel  üretici  pazarı  için  alan,  peyzaj  ve 

sokak  sağlıklaştırması,  kadınlara  yönelik  çalışmalar,  yayalaştırma,  park  alanı,  tarihi 

mekân  restorasyonu,  kamu  hizmetine  dönüştürülen  yapılar  ve  yerel  üreticiler  için 

dükkânların  düzenlenmesi  gibi  uygulamalar  olduğu  gözlenmiştir.  Bunun  yanında 

engellilere yönelik düzenlemeler ve bisiklet yolları bulunmamaktadır. Ayrıca Taraklı Sakin 

Kente ait görünürlük ve bilgilendirme işaretlerinin en az yer aldığı kentlerden biridir. 

4.1.5. Yenipazar 

Aydın  İlindeki  en  küçük  ilçelerden  biri  olan  Yenipazar,  turizmden  çok  tarımsal 

üretimdeki  niteliğiyle  ön  plana  çıkan  bir  kenttir.  Yenipazar  kentinin  merkezindeki 

kamusal mekânlar geniş bir kavşak noktasının etrafında yer alırlar. Büyükçe bir park ve 

çay bahçesi olan Turgut Özal Parkı, Merkez Çarşı Cami, çarşı ve araba trafiğine kapalı 

310 

 

---