95
Həmçinin onkoloji çarpayılar respublika dispanserində
açılmışdır.
Müharibə illərindən sonra səhiyyə kənd yerlərində
intensiv inkişaf etdi. Müalicə – profilaktika şəbəkəsi ilbə-il
artdı, kənddə həkimlərin sayı çoxaldı, əhaliyə göstərilən tibbi
xidmətin keyfiyyəti yaxşılaşdı, rayon xəstəxanaları
möhkəmləndi, kənd əhalisinə tibbi xidmətin ixtisaslaşdırılmış
növü təkmilləşdi.
Rayon xəstəxanaları təşkilatı mərkəz kimi əhaliyə
ixtisaslaşdırılmış tibbi xidmətin geniş surətdə göstərilməsini
təmin etməklə kənd sahə xəstəxanalarının müalicə –
profilaktika işlərinə, həm də rəhbərlik edirdi.
Respublika xəstəxanası təşkilatı – metodik mərkəz
kimi bir tərəfdən rayon xəstəxanalarının işinin keyfiyyətinin
qaldırılmasına, o biri tərəfdən kənd əhalisinə yüksək ixtisaslı
müalicə göstərilməsinə yaxından köməklik edirdi.
Tarla işlərinin vaxtında kənd əhalisinə tibbi köməyi
yaxınlaşdırmaq və yaxşılaşdırmaq üçün respublikanın
şəhərlərindən vaxtaşırı ixtisaslaşdırılmış briqadalar kəndlərə
göndərilirdi. Briqadaların tərkibində terapevt, cərrah, ftiziatr,
veneroloq, sanitar həkim, ginekoloq, göz həkimi və başqaları
olurdu.
Naxçıvan MSSR-də müharibə illərindən sonra tibbi
şəbəkənin artması ilə bərabər tibbi kadrların sayı da
çoxalmışdır.
1
96
_______________
1
Azərbaycan SSR-i Səhiyyə nazirliyinin arxivi, F.1, siyahı 1, qovluq
66-79, səh.17-105.
97
23-cü cədvəl
Naxçıvan MSSR-də 1945-1952-ci illərdə
tibbi kadrların artması haqqında
Həkimlərin sayı (diş
həkimlərsiz)
Orta tibb işçilərinin sayı
Illər
Şəhər
Kənd
Cəmi
Şəhər
Kənd
Cəmi
1945 38 16 54 64 138 202
1946 52 16 68 119 158 277
1947 67 30 97 123 178 301
1948 81 35 116 160 224
384
1949 95 22 117 203 207
410
1950 107 24 131 235 223
458
1951 102 21 123 211 217
428
1952 109 19 128 281 227
508
Göstərilən rəqəmlərdən aydın olur ki, 1952-ci ildə
həkimlərin sayı 1945-ci ilə nisbətən 2,4 dəfə, orta tibb
işçilərinin sayı 2,5 dəfə artmışdır.
Tibb işçilərinin ixtisaslaşması və təkmilləşməsinə də
daim diqqət verilirdi.
Təkcə 1947-ci ildə 23,0%-dən çox həkim cürbə-cür
ixtisaslaşma və təkmilləşmə kurslarında olmuşlar.
Orta tibb işçilərini hazırlamaq üçün və dezinfektorları,
banifikatorları və xinizatorları təkrar hazırlamaq üçün qısa
müddətli kurslar təşkil edilirdi.
1
Naxçıvan MSSR-i səhiyyə orqanları müharibə illərindən sonra
ana və uşaqların mühafizəsinin yaxşılaşması üçün geniş
tədbirlər həyata keçirdilər. 1948-ci ilin oktyabr ayında
kolxozçu hamilə qadınların səhhətinin qorunması məqsədilə
kolxoz doğum evləri təşkil edildi.
2
Uşaq çarpayılarının sayı 1953-cü ildə 1945-ci ilə
nisbətən 1,7 dəfə, doğum çarpayılarının sayı 1,3 dəfə, o
_______________
1
Naxçıvan MSSR-i Səhiyyə nazirliyinin arxivi, f.17, siyahı 2, qovluq
153, səh.65.
2
Yenə orada.
98
cümlədən kənd yerlərində – 2,4 dəfə artmışdır. 1953-cü ildə
daimi yaslilərin sayı 1945-ci ilə nisbətən 9-dan 14-ə, onlarda
olan yerlərin sayı eyni ilə 1,3 dəfə çox olmuşdur.
1947-1949-cu illərdə Naxçıvan şəhərində yeni qadın
məsləhətxanası, Ordubad, Culfa və Şahbuz rayonlarında isə
uşaq və qadın məsləhətxanaları təşkil olundu. Bu illərdə
fəaliyyət göstərən feldşer və mama məntəqələri birləşdirilərək
feldşer-mama məntəqəsi adlandırıldı.
Belə dəyişiklik tibbi yardımın, xüsusən uşaqlara və
qadınlara göstərilən köməyin yaxşılaşdırılmasına səbəb oldu.
Bundan başqa feldşer-mama məntəqələrinin sayı artdı. 1953-cü
ildə artıq respublikada belə məntəqələrin sayı 54-ə çatdı.
1953-cü ildə uşaq və qadın müəssisələrinin sayı 1945-ci
ilə nisbətən 2 dəfə artdı. 1953-cü ildə artıq hər rayonda uşaq və
qadın məsləhətxanaları var idi. Bundan başqa Naxçıvan uşaq
xəstəxanasında ixtisaslaşdırılmış kabinələr: - burun-qulaq-
boğaz, nevroloji, dəri və göz xəstəlikləri – təşkil edilir.
Uşaqlara göstərilən müalicə – profilaktika xidmətini
daha da yaxşılaşdırmaq məqsədilə rayon uşaq
məsləhətxanalarında çalışan həkim – pediatrlar ambulatori-
yada böyük yaşlı uşaqları qəbul etməyə başladılar və bütün
yaşlardan olan uşaqlara stasionarda xidmət etdilər. Həkim
ginekoloqlar hamilə
və
xəstə qadınlara qadın
məsləhətxanalarında qəbul təşkil etdilər, həmçinin doğum
şöbələrində işləyərək ginekoloji xəstələrə stasionarda kömək
göstərdilər.
1948-50-ci illərdə səhiyyə büdcəsinin artması əsasən o
illərdə respublikada tikilən səhiyyə obyektlərinin hesabına
olmuşdur. Bu illərdə Ordubad şəhərində uşaq yaslisi, Noraşen
rayonunun (indiki Şərur) Qarabağlar kəndində kənd
xəstəxanası, Naxçıvan şəhərində həkimlər üçün yaşayış binası
tikildi. Habelə Batabat yaylağında yerli sağlamlaşdırıcı
«meydança» – istirahət evi tikilib istifadəyə verildi.
1
________________
1
Naxçıvan MSSR-i səhiyyə nazirliyinin arxivi, F.17, siyahı 3, qovluq
135, səh.80.