Adil niFTİ OĞlu məMMƏdov tibb elmləri namizədi
Yüklə 1,18 Mb. Pdf görüntüsü
|
83 haqqında» qərar qəbul etmişdi. Həmin qərarda göstərilirdi: vilayət Qırmızı Aypara Cəmiyyətinə tapşırılsın ki, kənddə kolxoz əhalisinə tibbi yardımı yaxşılaşdırmaq və kolxozçular arasında sanitariya mədəniyyətini yüksəltmək məqsədi ilə kolxoz tibb bacıları kursu təşkil etsin. Bununla əlaqədar olaraq respublika Qırmızı Aypara Cəmiyyəti yanında təşkil edilən kursdan 127 kolxoz tibb bacısı buraxıldı. 1
Müharibə illərində respublikada vətən müharibəsi əlillərinə geniş miqyasda tibbi yardım təşkil edilmişdi. Onlara dövlət pensiyası, pulsuz protez verilir, yüksək dərəcədə ixtisaslı tibbi yardım göstərilirdi, xüsusi əlillər evi yaradılmışdı. Sanatoriya, istirahət evləri və sağlamlıq ocaqlarının geniş şəbəkəsi onlara xidmət göstərirdi. 2
Naxçıvan MSSR-in səhiyyə orqanları tərəfindən Vətən müharibəsi əlillərinə əlillik dərəcələrinə görə göstərilən tibbi xidməti təsvir etmək üçün bəzi rəqəmləri nəzərdən keçirək.
_________________ 1 Naxçıvan MSSR MDA. F.17, siyahı 8, qovluq 5, səh.29. 2 Yenə orada, qovluq 110, səh.5.
84 17-ci cədvəl Əlillərin əlillik dərəcələrinə görə qruplara bölünməsi haqqında məlumat
1944-cü il 1945-ci il I qr.
II qr. III qr.
cəmi I qr.
II qr. III qr.
cəmi 18 557 1097 1672 15 502 1254 1771
1942-ci ilin dekabr ayında respublikanın bütün şəhər və rayon poliklinikalarında həkim əmək eksport komissiyaları (HƏEK) təşkil olundu. Müharibənin ən ağır illərində belə Kommunist Partiyası və Sovet hökuməti ana və uşaqların sağlamlığının qorunmasına xüsusi qayğı göstərirdilər. 1942-ci il noyabrın 23-də SSRI Xalq Komissarları Soveti «Valideynsiz qalmış uşaqların təmin edilməsi haqqında» qərar qəbul etmişdi. 9 aydan sonra isə «Uşaqlara tibbi xidmət göstərilməsi sahəsində səhiyyə orqanlarının və uşaq tərbiyə ocaqlarının işini və ehtiyacı olan uşaqların yeməyini yaxşılaşdırmaq tədbirləri haqqında» qərar çıxarılmışdı. 1944-cü il iyunun 8-də SSRI Ali Sovetinin Rəyasət Heyəti «Hamilə qadınlara, çoxuşaqlı və tək analara dövlət köməyinin artırılması, ana və uşaqların mühafizəsinin gücləndirilməsi, «Qəhrəman ana» fəxri adının, «Analıq şərəfi» ordeni və «Analıq medalı»nın təsis edilməsi haqqında» fərman qəbul etdi. Bununla əlaqədar olaraq Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Soveti 3.12.1944-cü ildə uşaq tərbiyə ocaqlarının genişləndirilməsi, qadınlara və uşaqlara tibbi xidmətin yaxşılaşdırılması haqqında qərar çıxardı. SSRI Xalq Komissarları Sovetinin 1944-cü il 10 noyabr tarixli qərarına uyğun olaraq 1945-ci ildə Naxçıvan MSSR Xalq Komissarları Soveti «Naxçıvan MSSR-də uşaqlara müalicə – profilaktika yardımı, doğum evləri və qadın məsləhətxanaları üzrə inspektorlar haqqında» qərar qəbul etdi. Bu qərar əsasında uşaq və qadınlara müalicə – profilaktika yardımını daha da yaxşılaşdırmaq məqsədilə 1945-ci ilin sentyabr ayında Naxçıvan MSSR Xalq Səhiyyə Komissarlığı
85 yanında uşaqlara müalicə – profilaktika yardımı üzrə baş inspektor, habelə doğum evləri və qadın məsləhətxanaları üzrə inspektor vəzifələri təsis edilmişdir. Eyni zamanda bütün rayon səhiyyə şöbələrinə uşaqlara müalicə – profilaktika yardımı üzrə inspektorlar verilmişdir. 1
yerinə yetirərək respublika Xalq Səhiyyə Komissarlığı uşaqlara və qadınlara tibbi xidməti daha da yaxşılaşdırmaq üçün bir çox işlər gördü. Uşaq xəstəxanalarında çarpayıların sayı artırıldı, körpə evlərinin, yay sağlamlıq meydançalarının şəbəkəsi genişləndirildi. 1943-cü ildə Naxçıvan şəhərində 40 çarpayılıq məktəb uşaq sanatoriyası açıldı. Doğum çarpayılarının sayı 1940-cı ildəki 32-dən 1945- ci ildə 51-ə çatdırıldı, yaslilərin sayı müvafiq olaraq 7-dən 9-a, uşaq baxçalarının sayı 24-dən 38-ə çatdırıldı. Bunlar o vaxtlar səhiyyə şöbələrinin nəzdində olmuşlar. Müharibə illərində Naxçıvan MSSR-də sanitariya maarifinin yaxşılaşdırılması üçün də tədbirlər görülürdü. Hələ 1941-ci ildə respublika Xalq Səhiyyə Komissarlığı sanitariya maarifi şurası yaratmışdı. Bu şuraya 15 həkim daxil edilmişdi. Həmin ilin avqust ayında Naxçıvan MSSR Xalq Komissarları Soveti əhali arasında sanitariya maarifi işini yaxşılaşdırmaq üçün xüsusi qərar qəbul etdi. Bu qərar əsasında respublika sanitariya maarifi evi yanında sanitariya maarifinə dair filmlərin nümayiş etdirilməsi üçün yay kino – teatrı açıldı. Respublika tibb işçilərinin ixtisasının artırılmasına kömək etmək üçün 1945-ci ilin mart ayında sanitariya maarifi evi yanında olan tibb kitabxanası respublika elmi-tibb kitabxanası kimi yenidən təşkil edildi. Müharibənin törətdiyi çətinliklərə baxmayaraq, respublika tibb ocaqlarının şəbəkəsi ildən-ilə artırdı. Respublikanın rayonlarında 5 ambulatoriya, 10 həkim sahəsi, 33 feldşer məntəqəsi, 22 traxoma məntəqəsi, 7
________________ 1 Naxçıvan MSSR MDA. F.17, siyahı 8, qovluq 22, səh.23.
86 malyariya məntəqəsi, 11 kənd doğum evi əhaliyə tibbi xidmət göstərmişdir. Xəstəxanalarda çarpayıların miqdarı çoxalırdı. Belə ki, 1941-ci ildə 14 xəstəxana (9-u şəhərlərdə, 5-i kəndlərdə) və bu xəstəxanalarda 435 çarpayı (350-si şəhərlərdə, 85-i kəndlərdə) olduğu halda, 1945-ci ildə xəstəxanaların sayı 16-ya (9-u şəhərlərdə, 7-si kəndlərdə) və çarpayıların sayı 510-a (420-si şəhərlərdə, 90-ı kəndlərdə) 1
rında, vərəmə tutulanlar üçün, cərrahiyə və doğum çarpayılarının miqdarı xüsusilə artmışdı. Bunu aşağıdakı 18-ci cədvəldən görmək olar.
18-ci cədvəl 1941-1945-ci illərdə Naxçıvan MSSR-də çarpayıların sayı
Illər Şəhərdə Kənddə
Cəmi 1941 350 85 435
1942 406 83
489 1943 380 83 463
1944 405 83
488 1945 420 90 510
Cədvəldən göründüyü kimi 1941-ci ilə nisbətən 1945-ci ildə çarpayıların sayı 14,7% (şəhər yerlərində 16,7%, kənd yerlərində 5,6%) artmışdır. Böyük Vətən müharibəsinin ilk günlərində Muxtar respublikanın həkim və orta tibb işçilərinin xeyli hissəsi Vətənin çağırışına cavab olaraq Sovet Ordusu və Hərbi Dəniz Donanması sıralarına səfərbərliyə alındılar. Həkimlərdən Tofiq Sultanovu, Mehdi Bağırovu, Abbas Əliyevi, Əbdüləli Tahirovu, Əkbər Ismayılovu, Camal Ibrahimovu, Əkbər Fəttahovu, Valentina Suxovanı, Abdulla Abdullayevi, Əzim Kazımovu, Hacı Mehdiyevi, Cabbar Cəfəırovu, orta tibb işçilərindən Dilbər Təhməzbə- _______________ 1 Azərbaycan SSR Səhiyyə nazirliyinin arxivi, F.1, siyahı 1, qovluq K-71. Yüklə 1,18 Mb. Dostları ilə paylaş:
|