Adil niFTİ OĞlu məMMƏdov tibb elmləri namizədi

 

 

 

137

əsasında gələcəkdə  səhiyyə  işinin təkmilləşməsi,  əhalinin 

müalicə - profilaktika və sanitar – epidemioloji xidmətin 

keyfiyyətini qaldırmaq, kadrların və ixtisaslaşdırılmış müalicə 

müəssisələrinin şəbəkəsini inkişaf etdirmək yollarını müəyyən 

etsin. 

Naxçıvan MSSR-in  səhiyyəsində  əldə edilən 

nailiyyətlərlə  bərabər xeyli çatışmayan nöqsanlar da vardır. 

Onların aradan qaldırılması  gələcəkdə  səhiyyə  işinin daha da 

yaxşılaşmasına zəmin yaradacaqdır. Onlara aşağıdakılar aiddir: 

- ixtisaslaşdırılmış tibb xidmətinin  əhaliyə, xüsusən kənd 

əhalisinə lazımi səviyyədə yaxınlaşdırılmaması, çarpayı 

şəbəkəsinin inkişafının 

əhalinin tələbatına 

uyğunlaşdırılmaması, müalicə-profilaktika müəssisələrinin 

avadanlıqla və tibb ləvazimatlar ilə kifayət qədər təchiz 

edilməməsi, bəzi həkim vəzifələrinin, mütəxəssislərin 

çatışmaması üzündən, boş qalması, əhali arasında xəstəliklərin 

kəskin surətdə  aşağı salınmasına yönəldilmiş geniş sanitar 

tədbirlərin istənilən səviyyədə aparılmaması  və s. Bu 

göstərilən  nöqsanların yaxın illərdə aradan qaldırılması 

Naxçıvan MSSR-in səhiyyə orqanları qarşısında mühüm vəzifə 

kimi durur. Bunların həll edilməsinə nail olmaq üçün 

səhiyyənin gələcək inkişaf planlarında tədbirlərin hazırlanıb 

həyata keçirilməsi zəruridir. 

Gələcəkdə habelə sanitar – epidemioloji stansiyaların 

möhkəmlənməsinə, onların sanitar kadrlarla 

komplektləşdirilməsinə kənd xəstəxanalarının və rayon sanitar 

epidemioloji stansiyalarının maşınlarla təchiz edilməsinə, hər 

bir rayonda  onkoloji kabinələrin açılmasına da diqqət 

artırılmalıdır. 

Qeyd etmək yerinə düşər ki, tərəfimizdən göstərilən 

nöqsanların aradan qaldırılmasına nail olmaq üçün Naxçıvan 

MSSR-i Səhiyyə nazirliyinin 1965-1970-ci illərə aid inkişaf 

planında onlar qismən də olsa nəzərə alınmışdır. Məsələn, 

çarpayıların sayı 1965-ci ildəki 1495-dən 1970-ci ildə 2415-ə 

çatdırılması, həkim vəzifələrinin göstərilən illərə uyğun olaraq 

299-dan 396-ya çatdırılması, bütün xəstəxanaların kliniki 

laboratoriyalarla təchiz olunması, milyonçu kolxozlar hesabına 

iri kənd xəstəxanalarının (Naxçıvan rayonunda Nehrəm və 

 

 

 

138

Didivar kəndlərində, Iliç rayonunda Mahmudkənd və Xanlıqlar 

kəndlərində) tikilməsi, 100 çarpayılıq doğum evinin 

tikintisinin sürətləndirilməsi, Iliç (Şərur) rayonunda 100, Culfa 

şəhərində 50 çarpayılıq xəstəxana binalarının tikilməsi də 

nəzərdə tutulmuşdur.  

---

 

 

 

139

III FƏSIL 

 

NAXÇIVAN MSSR-də KƏND ƏHALISININ ÜMUMI 

XƏSTƏLIK HALININ ÖYRƏNILMƏSI 

 

Səhiyyə orqanlarının  ən vacib göstəricilərindən biri 

xəstəliklərin aşağı salınması ilə mübarizə aparmaqdan 

ibarətdir. 

1962-ci ilə  qədər Naxçıvan MSSR-də  əhalinin 

xəstələnmə  vəziyyəti öyrənilməmişdir. Məlumdur ki, 

xəstəliyin öyrənilməsi ayrı-ayrı yollarla aparılır. 

Xəstəliyin vəziyyətinə qiymət vermək üçün bizim 

tərəfimizdən 1962-ci ildə respublikanın kənd  əhalisinin 

xəstəliyi kənd sahə  xəstəxanalarının materialları  əsasında 

öyrənilib. 

Apardığımız tədqiqat kənd  əhalisinin xəstəxanaya 

müraciəti materiallarına əsaslanmışdır, hansı ki, bu bizə imkan 

verdi ki, respublikada kənd  əhalisinin xəstəliyini  ətraflı 

öyrənək. Xəstəliyin formasını  təyin etmək üçün dəqiq həkim 

diaqnozu əsas götürüldü, feldşer diaqnozu nəzərə alınmadı. 

Öyrənilən  əhalinin sayını, yaş-cinsinin tərkibi kənd 

deputatları sovetində olan 9№-li «kənd» formasından  əldə 

olunub. Xəstəliyi öyrənmək üçün bizim tərəfimizdən xüsusi 

metodika tərtib edilmişdir. Bunun üçün statistik kart işlənib 

hazırlanmışdır. Belə kart kənd xəstəxanasına və ona təhkim 

olunmuş 2 kilometr radiusunda olan kəndlərdən müraciət edən 

xəstələrin, habelə rayon və respublika müalicə müəssisələrinə 

müraciət edən xəstələrin hər birinə doldurulub. 

Məlumatların karta köçürülməsi bilavasitə bizim 

nəzarətimiz altında və  kənd xəstəxanasının baş  həkiminin 

(şöbə müdirinin), xəstəxananın baş feldşerinin iştirakı ilə 

aparılmışdır. 

Əsas hesabat sənədləri, hansılardan ki, materiallar 

köçürülüb, bunlardır: - ambulator xəstənin tibbi və ya fərdi 

kartası (f.№25), xəstəlik tarixi (f.№3), yeni doğulmuşun 

inkişaf tarixi (f.№97), uşağın inkişaf tarixi (f.№112), hamilə və 

zahı qadının fərdi kartası (f.№110), yoluxucu xəstəliklərin 

qeydi jurnalı (f.№60). Bundan başqa müraciət edənlərin bəzi 

 

 

 

140

məsələlərini aydınlaşdırmaq üçün: - xəstələrin qəbulu və 

hospitalizədən imtina jurnalından (f.№1), hamilə  və zahı 

qadınların qəbulu jurnalından (f.№2), dispanser müşahidəsinin 

kartından (f.№30), həkimin evdə yardım və  təxirə salınmaz 

köməyə çağırış qeydiyyat kitabından (f.№31),  əmək 

qabiliyyətini itirmək vərəqinin qeydiyyatı kitabından (f.36), 

HƏEK göndərmə vərəqindən (f. №88), poliklinikanın  xidmət 

zonasında yaşayıb evdə ölənlərin qeydiyyat jurnalından 

(f.№279), kolxozçulara  (kolxozçu qadınlara)  əmək 

qabiliyyətini itirmə  və doğuşdan sonra verilən arayışların 

qeydiyyat jurnalından (f.№289), tələbələrə  və  şagirdlərə 

müvəqqəti  əmək qabiliyyətini itirmə arayışlarının qeydiyyat 

kitabından (f.№295) və habelə tibbi və profilaktik yoxlama 

materiallarından da istifadə edilmişdir. 

Materialların mükəmməl yığılmasını  və köçürülməsini 

düzgün aparmaq məqsədilə bu işlə bilavasitə məşğul olan tibb 

işçiləri ilə seminar keçirildi. Bundan başqa köçürülən 

materialların asanlaşması üçün «Kənd xəstəxanalarında ilkin – 

hesabat sənədlərindən köçürmə haqqında metodik göstəriş» də 

işlənib hazırlandı. 

Beləliklə  kənd  əhalisinin xəstəlik halının öyrənilməsi 9 

kənd sahə  xəstəxanasında və bir kənd rayon xəstəxanasında 

aparıldı. Aşağıda  onların adları göstərilib. 

Əhalinin sayına görə kənd xəstəxanalarını kiçik kəndlərə 

aid etmək olar, ona görə ki, 6 kənddə əhalinin sayı 500-lə 1000 

nəfər arasında, 3 kənddə 1500-lə 2000 arasında, bir kənddə isə 

2000-dən çoxdur. Bunu nəzərə alaraq məqsədə uyğun saydıq 

ki, əhalinin kənd xəstəxanalarına olan müraciətini birləşdirərək 

və bütün kəndlər üzrə bir yerdə verək. 

 

 

---