Ağarəhim Əsərlər
64
yaxınmənalı sözlə əvəz etməyin mümkün olduğunu soruşur. Şa-
girdlər
atılaq, tullanaq, cumaq, vuruşaq
və s. kimi sözləri sadala-
yırlar.
— Uşaqlar,
hücum çəkək
ifadəsinin əvəzində sadaladığınız
sözlərdən birini işlətmək olarmı?
— Olar.
— Bəs nə üçün müəllif sizin sadaladığınız sözləri deyil, məhz
hücum
çəkək
ifadəsini işlətmişdir?
Şagirdlər yenə cavab verə bilmədikdə müəllim izah edir ki, si-
zin işlətdiyiniz təxminən yaxınmənalı
atılaq, tullanaq, vuruşaq
və
cumaq
sözlərinin heç birini həmin cümlədə vermək olmaz: Çünki
həmin
sözlər
hücum çəkmək
söz birləşməsinin mənasını eynilə,
olduğu kimi ifadə edə bilmir. Bu ifadə uşaqların qəlbindəki son də-
rəcə yüksək qəzəbin, hiddətin, nifrətin, ölüm və ya qalım mübarizə-
sinin təsirini daha dəqiq mənada özündə əks etdirir. Həm də
atıl-
maq, tullanmaq, vuruşmaq
və
cummaq
sözlərinin
daha kəskin,
iti və güclü ifadəsidir. Ona görə də müəllif fikrini dəqiq ifadə et-
mək, uşaqların daxili aləmini, keçirdikləri hissləri olduğu kimi ver-
mək üçün
hücum çəkmək
ifadəsini işlətmişdir.
Yaxud IV sinifdə ―Biz türkük‖ hekayəsində
erməni əsgərləri
beş oğlu müharibədə ermənilərlə vuruşan ağ saçlı laçınlı bir qocanı
erməni zabitinin yanına gətirirlər. Erməni zabiti:
— Oğullarının yerini de, qoca, — deyə — bağırırdı.
Qoca başını vüqarla qaldırdı. Zabitə baxıb gülümsündü. Zabit
vəhşi
kimi nərildədi, tapançasını çıxarıb qocanı qorxutdu. Lakin
qoca yenə də cavab vermədi...
Şagirdlər bu abzası oxuduqdan sonra müəllim onların diqqətini
birinci
cümləyə yönəldir və
Dostları ilə paylaş: