37
Ürəyim bulandı. Köhnə Riqa divanının gərgin yaylarını cırıltı ilə boşaldıb cəld ayağa qalxdım. Vanna otağına qayıdıb
unitaza əyildim. Qusa bilmədim. Gözlərim sulanmışdı, ürəyim tez-tez döyünürdü.
Bir müddət nəfəsimi dərib, üzümə su
vurdum, otağa qayıtdım. Burada ən sevdiyim yer olan pəncərə kənarına yaxınlaşdım.
Oktyabr ayı bu il yağışlı, küləkli gəlmişdi. Qəmgin, eyni zamanda coşqun yağış yağırdı. İri damcılar son bahar marşı
çalaraq şiddətlə asfaltı döyəcləyirdilər. Boz səma, soyuq küləyin hücumlarından sifətini turşutmuşdu. Küçədə tək-tük
adam gözə dəyirdi.
İnsanın nə istədiyini bilməməyindən daha işgəncəli heç nə təsəvvür etmirəm. Oxumağa kitablarım, zəng vurmağa
dostlarım, sevgilim, həmkarlarım var - bəs nəyi gözləyirəm? Niyə oxumağı gözləyən
kitablardan birini əlimə
götürmürəm? Niyə heç kimə zəng vurmuram, görüşüb sıxıntılarımdan bir az olsun azad olmaq istəmirəm? Öz ovqatımla
insanların qanını qaraltmaq istəmirəm bəlkə? Yox, bu belə deyil. Axı mən hisslərimi ustalıqla gizlətməyi, biruzə
verməməyi bacarıram.
Ümumiyyətlə zahirən çox sakit, təmkinli adamam. İstənilən hissi, ya da emosiyanı oynamağa da hazıram, təki
ətrafımdakı insanlar müəyyən situasiyada istədiyim reaksiyanı göstərsinlər. Əslində bu, çox vaxt onların da xeyrinə olur.
Düzdür hisslərimi sevsəm də, emosiyalar hərdən özümə ziyan vurur. Hiss mənim nəyəsə qarşı şüurlu münasibətimdirsə,
emosiyalarım
tamam fərqlidir - güclü, dəyişkən və səbatsızdır. Bir an üçün hansısa hadisə zamanı üzə çıxan qeyri-
adekvat və dərk edilməmiş reflekslərimdir.
Xeyr, mən demirəm ki, hisslərlə yaşamaq daha asandır. İstənilən hiss zamanla öz təravətini, dərk edilmə şiddətini, hətta
cazibədarlığını da itirir. Çox güman ki, romantik duyğuların zamanla zəifləməsi da bundandır. Emosiylar isə narkotik
kimidir mənim üçün. Onlar daha maraqlı və kəskindir. Ola bilsin anlıq gəlib, tez də sönürlər,
amma emosiyalarla
yaşamaq daha maraqlıdır. Mənim kimi adamlar hər yerdə və hər zaman fərqində olmadan emosiya axtarışında olurlar.
Odur ki, tələb-təklif qanununa uyğun olaraq emosiyaların tacirləri və istehlakçıları var.
Pəncərəmdən açılan mənzərəni sevirəm. Bir istiqamətli avtomobil yolu, marketlər, dayanacaq, maşın yağlama mərkəzi,
qadın salonu – insanların gündəlik yaşantısını, tələbatlarının ödənmə və pul qazanma prosesini müşahidə etməyimə
imkan verir mənə pəncərəm. Küləyin qaldırdığı paltarının balaqlarını aşağı endirməyə çalışan orta yaşlı bir qadın, sola
baxa-baxa yolu keçib yaşadığım doqquzmərtəbəli binanın altında gözdən itdi. Ürəkbulanmam hələlik keçmişdi.
Pəncərədən bayıra baxmaq, gördüklərim barədə düşünmək deyəsən kömək edirdi mənə. İndi
də gənc sevgili ya da evli
cütlük yolu keçir. Onlar da maşınlardan ehtiyatlı olmağa çalışırlar. Ekstrasensor hadisələrin burulğanında yaşayan,
metafizik inanışları rasional ağlı üstələyən, fövqəlbəşərə inanan bu adamların arasında insan özünü çox cılız, lazımsız
hiss edir. Dəfələrlə olub ki, dostlarla oturub bu insanları müzakirə edəndə, bircə cümlə ilə söhbəti yekunlaşdırmışıq –
onlar bizdən xoşbəxtdirlər. Xoşbəxtdirlər, çünki ayda bir dəfə verilən bayram, iki günlük tətil, bayram axşamı dənizkənarı
parkda atılan fişənglər və pulsuz, kütləvi konsertlər - bunların xoşbəxt olmasına kifayət edir. Əzablı ifadə naxış kimi həkk
olunsa da boz sifətlərinə, xoşbəxt olduqlarını deyib, şükür içində yaşayırlar. “Allah bundan pisini göstərməsin.
Buna da
min şükür” sözləri ilə təsəlli tapırlar.
Mənə elə gəlir bütün bəşəriyyət keçib bundan. Şükür zaman-zaman, bütün insanlığın yırtıcı kimi, acgözlüklə udduğu
xırda amma doydurucu qida olub. Mənim ölkəmin insanları haralardasa uzaqlarda, onlardan daha pis yaşayan, daha çox
əzilən xalqların olduğunu bilib, şükür edirlər. Telekanallar ölkədəki problemləri bir kənara qoyub,
qonşu ölkələrdə, uzaq
şərqdə, Avropada, Amerika qitəsində baş verən faciələri, səfaləti, təbii fəlakətləri, aclığı, yoxsulluğu, böhranları qabardıb
hamıya bir ağızdan “bizə min şükür” dedirdir. Qocalar övladlarının, yaxınlarının öhdəliyindədir, ona görə də
müavinətlərinin az olması onları narahat eləmir. Məmurlar rüşvət piramidasında
hərə öz yerində bərqərar olub, ona görə
də maaşlarının azlığı onlar üçün dərd deyil. Bir sözlə sistem mükəmməl qurulub.
Mükəmməl sözünün bu situasiyada
işlədilməsi nə qədər doğrudur, bilmirəm, amma başqa əvəzedici ifadə tapmaqda da çətinlik çəkirəm.
Daha nə yazıb, nə danışasan? Qələm əhli olan dostlarımdan da tez-tez soruşuram bunu. Razılaşırlar mənimlə: “Düzdür,
təkrarçılığa yol veririk. Amma deyilməmiş heç nə qalmasa da, biz yazmaqdan və danışmaqdan
başqa heç nə
bacarmırıq...”
Onsuzda heç nəyin düzəlməyəcəyinə dair inanc kök salıb ürəklərində. Siyasi hakimiyyət ölkədə elə bir vəziyyət yaradıb
ki, əllərini aşağı salıb, səssiz-səmirsiz, dəhşətlə baş verənlərə tamaşa etməkdən başqa əlac qalmayıb. Bu unikal
sistemin eybəcərliyi həm də ondadır ki, hər şeyin, o cümlədən mübarizənin və ümidin də mənasızlığına inandırıb əhalini.
Bu telefon zəngi məni əzablı yalnızlıqdan qurtarmağa hesablanıb görəsən? Ola da bilər, olmaya da. Displeyə baxıram.
Zəng vuran Rənadır.
- Nəhayət, şahzadəm məni yad elədi – səs tonumu elə bacarıqla dəyişdim ki,
elə bil bayaqdan kefim saz, damağım
çağdır.
Rənanın səsi isə kal gəldi:
- Demə-demə. İndicə oyanmışam. Səhər beşə qədər kinoya baxdıq – xəttin o başından əsnədiyini duydum.
- Kiminlə baxmısan?
- Ləman gecə bizdə qalmışdı. İkiyə qədər oturduq yemək yedik, bir az içdik. Sonra da dedim daha gecdir, bizdə qal,
səhər gedərsən.
Ləman Rənanın ən yaxın rəfiqəsidir. Bir dizayn şirkətində art-direktor işləyir.
Bu sualın cavabı mənim üçün bir o qədər əhəmiyyətli olmasa da:
- Çıxıb gedib, yoxsa yanındadı? – soruşdum.