41
tutduğu
körpə oğlu ilə, qaça-qaça yolu keçirdi. Tez-tez ayaqları yerdən qopan balaca isə, görünür mağazadan istədiyi
şirniyyatı, ya da oyuncağı almayan anasına etiraz olaraq gözlərini yumub, dodaqlarını dördbucaq formaya salıb bərkdən
ağlayırdı.
İnsanları başa düşmək çətin deyil. Xeyr, bəraət qazandırmalıyıq demirəm, sadəcə başa düşməkdən danışıram. Əslində
mən də gücsüzəm, acizəm bu qeyri-insani sistemin hüdudsuz imkanları qarşısında. Repressiv aparata tuşlaya
biləcəyimiz hansı silahımız var axı? Odur ki, bu qəddar rejimdən qorxanları qınamalı da deyil.
Hər kəsdən özünü qurban
verməsini, fəda etməsini gözləyənlər, hətta bunu tələb edənlər var. Halbuki buna haqqımız yoxdur. Bu sistem ondan
narazı olanları, etiraz səsini yüksəldənləri qaçırdan, öldürən, işgəncə verən, ailəsinə, uşağına qarşı zorakılıq törədən,
malını-mülkünü talan eləyən, evini yandıran, partladan, sübh tezdən ya da alaqaranlıqda evinin qarşısında alnından
güllə ilə vuran, cibinə narkotik maddə atıb həbs edən bir sistemdir. Nə qədər danışsam da, susmağı özümə ar bilsəm də
- mən də bu sistemdən qorxuram.
Sənanla razı olduğum məqamlar var - xalqın
mentaliteti bizi təslimçiliyə, boyun əyməyə, susmağa səsləyir. Bu “dəyərlər
toplusu” da sistemi qane etdiyinə görə, aparat onu maksimum kultivasiya edir. Mentalitet cilalanır, ona parlaqlıq qatılır,
inkişaf etdirilir və mümkün olan bütün kanallar vasitəsilə kütlə arasında təbliğ olunur. Təslim olan, boyun əyən xalqı
sevmək çətindir, bilirəm, bəs bizləri bu ağır, dözülməz rəftara məruz qoyanların heçmi günahı yoxdur?
İndi Rəna öz evində Ləmanla nahar edir. Mən isə ora getmək istəmirəm. Rəna tək olsaydı da getməzdim – ovqatım əl
vermir. Bu gün işə də getməyəcəm. Deməli vərdiş etdiyim, artıq iyrənməkdən yorulduğum ağız boşluğu, tüpürcək, qan,
irin də görməyəcəm. Pasientlərim beş ildir diş həkimi peşəsinə yovuşa
bilməyən, işindən zövq almayan, xəstələrindən
zəhləsi gedən bir stomatoloqun kreslosuna əyləşdiklərini bilsəydilər, görəsən reaksiyaları nə olardı? Mənə nifrətlərini
qusardılar, yoxsa peşəsini sevməsə də, işini yüksək səviyyədə görən stomatoloqa valeh olardılar?
Hər bir insanın uşaqlıq arzusu olur - özü də bir yox, bir neçə. Onlardan bəziləri uzaq,
geri dönüşü olmayan keçmişdə
ilişib qalsa, zamanın dəhlizlərində yox olub getsə, aktuallığını itirsə də - qəlbimizdə, yaddaşımızda yaşatdığımız və
müxtəlif səbəblərdən nə tam, nə də qismən reallaşdıra bilmədiyimiz arzularımız da var. Bu arzularla bağlı xatirələrə
dalanda, yüngül bir hüzn saplanır ürəyimizə və biz, bu mütəmadi kədərlə, peşmançılıq hissi ilə yaşamağa məhkum
olduğumuz üçün, özümüzü bağışlaya bilmirik.
Mən, atamın təlqinləri ilə diş həkimi oldum. İndiyə qədər də bu peşəmi, pul qazanmağın başqa üsulları mənə məlum
olmadığı üçün icra edirəm. Ola bilsin yazıçı, publisistlərlə ünsiyyətim də, içimdəki realizə olunmamış arzuların
doğurduğu
kompleksdən irəli gəlir.
Atam tez-tez olmasa da, məni anasız böyütdüyünü, həyatımı ona borclu olduğumu vaxtaşırı yadıma salardı.
Konstruktorlara, suvenir avtomobillərə marağımdan tutmuş, məktəbdəki ilk məhəbbətimə qədər - həyatdakı bütün
cəhdlərim onun ülgüc kimi kəsici ironiyası ilə toqquşurdu. Uşaq olanda mənə ən əziz, ən doğma insan idi atam. Zaman
keçdikcə anladım ki, qan qohumluğu sən demə heç nə ifadə etmirmiş bu həyatda, çünki bu qohumluq, bu bağ -
mənim
seçimim deyil. Tibb Universitetinə qəbul olunmağım - bütün başlanğıclarımı rüşeymdəcə boğan atamın qarşısındakı son
təslimçiliyim oldu.
Gözlərimi yumub alnımı ovuşdurmağa başladım. Rəna yanımda olsaydı yarım saat, hətta bir saat alnımı, gicgahlarımı
zərif barmaqları ilə yorulmadan masaj edərdi. Ola bilsin başımın ağrısı heç keçməzdi də, amma mən bunu ona
bildirməzdim.
Şiddətli baş ağrılarımın, müdhiş qorxularımın, günü-gündən böyüyən narahatçılığımın, əndişələrimin məni bir gün dəli
edəcəyini düşünüb, bu ehtimaldan vahiməyə qapılıram. Hər şeyini itirmiş pərişan, pəjmürdə məcnun obrazında görə
bilmirəm özümü. Psixiatriya kitablarında əzab çəkən insanların çırpınışlarına və sonradan xoşbəxtliyi tapdıqlarına dair
pafoslu hekayələrə rast gəlmək olur. İnsanlar, biz stomatoloqlara pul ödəyib əvəzində sağlam
dişlər əldə edirlər, son
dövrlər dəbə minən psixiatrlara dünyanın pulunu xərcləyənlər isə bir qayda olaraq: “Problem sənin özündədir, dərdinin
dərmanı öz içindədir, ancaq özün-özünə kömək ola bilərsən” kimi səfeh-səfeh məsləhətlər eşidirlər. Bütün psixiatrlar
buna oxşar diaqnozlar qoyub, bir-iki əsəb sakitləşdirici, hərdən də psixotrop dərmanlar yazırlar. Yenicə formalaşmağa
başlayan milli, feodal burjuaziyamız dəniz
sahilində milyonluq villalarla, “super car” avtomobillərlə yanaşı, psixiatrlara da
meyl salıb. Bu səbəbdən, ölkədə həmişə ögey övlad münasibəti görən bu sahə, indilərdə uğurla inkişaf edir. Bəlkə də
belə olması daha yaxşıdır.
Görəsən mən dəli olsam, nə cür dəli olacağam – mülayim, həlim təbiətli yoxsa aqressiv? Tələbəlik illərində, sahəmizə
aidiyyəti olmasa da, sırf maraq xətrinə psixiatriya kafedrasında oxuyan yoldaşlarımızla
ruhi dispanserə, “praktikaya”
getmişdik. Orada mən, dəlilərimizin bir qayda olaraq qəzəbli, hiyləgər, namərd xislətli olduğunu, ambisiya və iddialarında
sərhəd tanımadıqlarını aşkarladım. Kinolardan, sənədli filmlərdən gördüyüm Qərb ölkələrinin dəliləri isə mənə həmişə
səxavətli, mülayim, şirindil görünüb. Deməli dəlilər xalqın güzgüsü, iç üzü, onun keyfiyyətinin göstəricisidir.
Ola bilsin
yanılıram, amma bu mənim müşahidələrimdir.
Bircə ona təəssüf edirəm ki, Rəna ilə tanış olandan sonra məndə həyata aid ağır, iztirablı ümidsizlik hissindən, ruhi
boşluqdan heç əsər də qalmayacağına inandığım halda, bu belə olmadı.
Rənagilə getməsəm də, heç olmasa küçəyə çıxım. Bəlkə təmiz havada bir az özümə gələrəm?
Tünük gödəkcəmi hara tullamışam görəsən?