Ali Akbar Amneziya (2010)

 
42
Rus parkı 
 
 
 
Binamızın pilləkən meydançalarındakı həyətə baxan pəncərələrin hamısı ya tamam sınıb, ya da çat verib. Bunların nə 
vaxt, necə, kimlər tərəfindən sındırıldığı mənə məlum deyil. Daha doğrusu özümü dərk edəndən, bu şüşələrin yerində 
olmadığını, onlarla heç kimin – nə bina sakinlərinin, nə  də  əlaqədar təşkilatların - maraqlanmadığını, dəyişdirməyə 
yanaşmadığını görmüşəm. Meydançada rəqs edən yel, nazik gödəkcəmin yaxalarından sızıb bədənimi titrətdi. Tez-
tələsik qapını bağlayıb liftə yaxınlaşdım. Düyməni basdım.  
Xəfif baş gicəllənmədən, kürəyimi divara yaslayıb lifti gözləyəndə, kabinənin aşağılarda gurultulu səslə yeddinci 
mərtəbəyə yaxınlaşdığını duyuram. Bu səsi də özümü dərk edəndən - iyirmi ildən çoxdur ki, eşidirəm.  
Budur, metafizik varlıq qapılarını səs-küylə, taybatay açıb məni udur.  
Qəribədir, hər dəfə bu dar məkana daxil olanda, sanki bütün şəxsi areallarım sıxılır; fərdi,  ərazi imperativlərim inkar 
olunur. Gözlərim avtomatik ya tavana, ya da yerə dikilir. Bu darlıqda qapılar da qapanandan sonra, insan keçmişindən 
təcrid olunur. Lift modernizmin və sürrealizmin gizli silahı kimi görünür mənə. Dünya bu dar çərçivənin kənarında öz 
axarı ilə yaşayır, dəyişikliklərə məruz qalır. Liftdəkilərə isə bunun heç bir aidiyyəti yoxdur – onlar öz dünyaları, bədbin 
düşüncələri və divardakı yazılarla baş-başadırlar. 
Həyətə çıxıb ayaq saxlayır, dünənki günəşdə qovurulub qızarmış yarpaqların ağır-ağır, pıçıltı ilə nəm asfalta sərilməsini 
dinləməkdən zövq alıram.  İslaq səthə yapışan yarpaqlardan yaranan qızılı-boz kompozisiyanı,  şiddətli payız  ətri 
tamamlayır. Bu ətri ciyərlərimə doldurub qərarlı addımlarla sağa buruluram. 
Ruhum sıxılanda, nə istədiyimi özüm də bilməyəndə bura gəlirəm – məhkəmə binasının qarşısındakı, hündür küknar, 
şam, çinar və palıd ağacları ilə zəngin, 30-cu illərin yadigarı və Bayıl sakinlərinin qürur mənbəyi olan parka. Uşaqlığımda 
bu parkda dincələnlərin, körpələrini təmiz havada gəzdirənlərin əksəriyyəti rus, yəhudi, gürcü və rusdilli azərbaycanlılar 
olardı. Qaçdı-tutdu, gizlənqaç oynayan övladlarına nəzarət edən analar və  nənələr tum çırtlaya-çırtlaya Qorbaçovdan, 
Perestroykadan və “Kölə İzaura” serialından danışardılar. Atamla skamyada oturub onların söhbətlərini dinləmək məni 
çox əyləndirirdi. Bu dünyada Bubble Gum saqqızlarından, Bruce Leenin filmlərindən daha önəmli heç nəyin olmadığını 
düşünür, qadınların isə boş-boş danışdığını anlayacaq qədər ağıllı sanırdım özümü. 
Parkda gəzişən tək-tük adamlar yağışdan islanan skamyalara oturmağa cəsarət etmirlər. Bircə bu cütlük istisnadır - hər 
parkda olduğu kimi, bu parkda da saatlarla vaxt keçirməyi sevən aşiqlər, buradakı  ən hündür, qollu-budaqlı çinar 
ağacının altındakı skamyada əyləşiblər. Oğlanın  əynində  qırmızı zolaqlı yaşıl sviter, qızın  əynində isə  qəhvəyi dəri 
gödəkcə var. Başını oğlanın çiyninə yaslayan qızın dodaqlarında incə bir gülümsəmə donub qalıb. Oğlan nəsə danışır, 
danışır, qarasaçlı qız isə hey gülümsəyir və arada bir başını tərpədib məmnunluğunu ifadə edir. Hələ çoxmu susacaq 
görəsən? Oğlanı isə narahat etmir onun susqunluğu - sanki özünə  də elə bu lazımdır. Qarasaçlı  qızın ona qulaq 
asmağını istəyir. Eşitməkdən çox, eşidilməyə ehtiyacı var. 
Mən isə çox zaman eşitmək istəyirəm. Sevdiyim insanın dərdini-sərini, problemlərini, sıxıntılarını üzərimə götürmək, 
onun yükünü yüngülləşdirmək kimi təbii tələbatım var. Düzdür, qarşılığa ehtiyac duyduğum anlar da olur, amma bu elə 
nadir baş verir ki, bu barədə xüsusi danışmağa dəyməz. Məni qarşılıqsız sevməyə, dəlicəsinə vurulmağa, özünü fəda 
etməyə hazır insanlardan aralı  gəzib, sevgimi və dostluğumu başqalarına qarşılıqsız  ərməğan etmək kimi ziyanlı, 
anlaşılmaz təmayülün “qurbanıyam”. Sevgidə  və dostluqda dominanta çevrilmək qorxutmur məni - əksinə, sevdiyim 
nisbətdə sevilməməyimin şirin əzabından həzz duyuram. 
Bircə evlilik həyatım istisna təşkil edir – bəlkə  də bütün varlığımla sevməli, dəyər verməli olduğum Sevilə “onsuzda 
mənimlədir”, “onsuzda mənimdir” düşüncəsi ilə hər mənada, hər addımda xəyanət etmişəm. 
Qız bir anlıq başını  oğlanın çiynindən qaldırıb üzünü ona çevirdi, süzgün baxışlarla baxdı, sonra təzədən çiyninə 
yaslandı. Görünür hansısa sözü, cümləni nə qədər səmimi deyib demədiyini anlamaqdan ötrü, gözlərinin içinə baxmağa 
ehtiyac duymuşdu. Mən isə bir vəd, ya da sevgi etirafı eşidəndə, müsahibimin gözlərindən söylədiklərinin əksini oxuma 
ehtimalından qorxduğum üçün, baxışlarımı hər dəfə qaçırdıram. Sevil danışanda isə həmişə gözlərinin içinə baxardım - 
səmimiyyətsizliyini yaxalamaq, bunu üzünə vurmaq arzusu ilə. Lakin o, hər zaman səmimi olurdu. Nadürüst olan isə mən 
idim.  
Stendaldan oxumuşdum ki, “Məhəbbət - iki insan arasında keçirilən “kim daha çox sevir” adlı yarışmadır”. Sevirsənsə, 
hər şeyini - ürəyini, maraqlarını, sevincini, biliyini, zarafatlarını, kədərini hətta bəzən qürurunu belə fəda etməyi, qurban 
verməyi bacarmalısan deyirdi mənə Sevil. Bəli, hər kəsə pay düşürdü mənim fədakarlıq potensialımdan - bircə Sevildən 
başqa. Sonda Sevil də anladı bunu. Anladı  və getdi. Mənə isə “onsuzda dünyagörüşümüzdə ziddiyyətlər vardı” deyib, 
özümə təsəlli vermək qaldı. 
Xeyr, sevgi hissinin əbədiyyən davam edə biləcəyinə inanacaq qədər sadəlövh deyiləm. Bilirəm ki, bu hiss də zamanla 
aşınmaya məruz qalır, vaxt gəlir iki insanın birlikdəliyi aludəçiliyə çevrilir. Nəinki mən, zamanı gəldiyində hər kəs bu acı 
həqiqətlə üzləşməkdədir. Sevilin yoxluğunun mənə  çəkdirdiyi də ola bilsin cavabsız sevgi əzabı yox, məhz vərdişdən 
doğan kədərdir.  
İllər ötəcək,  şən gülüşləri ilə parkı başına götürmüş bu məsum və müqəddəs körpələrin üzündəki sevinc də yox olub 
gedəcək. Çünki böyüklərin qurduğu bu murdar və binamus dünyaya qədəm qoymaq, bu çirkabın içində ərimək onların 

---