Bahs munozara borishining turli variantlari mavjud:
Evristik yondashuv
da tomonlardan biri muammoning yechimi bo‘yicha
o‘zining yondashuvini qabul qilishga urinmasdan ishontirish metodi, ichki tuyg‘u,
sog‘lom aqldan foydalangan holda bahs ishtirokchilarini o‘zining nuqtayi nazariga
oqdirib oladi.
Mantiqiy yondashuv
dagi bahsga o‘ta mustahkam mantiqiy tahlil va dalil-
isbotlar xarakterli bo‘lib, uning vositasida ishtirokchilar yakuniy xulosalarga
keladilar.
So‘fiyona yondashuv
. Unda tomonlardan biri o‘z
raqibini donolik qilib
mag‘lub qilishi ham mumkin.
Avtoritar yondashuv
. Unda tomonlardan biri o‘zining obro‘sidan foydalanib,
o‘z nuqtayi nazarini o‘tkazishi mumkin.
Tanqidiy yondashuv
. Bahs ishtirokchilaridan ba’zilari o‘z
raqibining faqat
kamchiligi, kuchsiz o‘rni va mavqeiga diqqatni jalb qiladi va, aksincha, raqibining
fikridagi ijobiy unsurlarni ko‘rishga intilmaydi va muammoning yechimi bo‘yicha
o‘z takliflarini ham bera olmaydi.
Dogmatik yondashuv
. Unda tomonlardan biri bahsni haqiqatni o‘z manfaati
uchun o‘zining shaxsiy maqsadlariga muvofiq keladigan tomonga boshlab ketadi.
Pragmatik yondashuv
. Ishtirok etuvchilardan biri va har bir
tomon faqatgina
haqiqatni o‘rnatish uchungina bahs yuritmaydi, balki undan o‘zlarining yashirin va
bahs ishtirokchilariga ma’lum bo‘lmagan amaliy manfaatlariga burish uchun
foydalanadi.
Bahsni o‘tkazishda quyidagi qoidalarga ahamiyat berish lozim:
opponentining o‘z fikrini asoslovchi so‘zini tinglab, kuzatib
borishi;
opponentini so‘zlashdan to‘xtatib qo‘yishga shoshilmasligi;
mayda-chuyda detallarga e’tibor qaratmasligi,
eng muhimini
ko‘rishga, tushunishga harakat qilishi;
kuchsiz ctrinlar, dalil-isbotlar, misollarni topish va
tahlil qilish;
opponentini o‘zidan kuchli deb hisoblamaslik;
o‘ziga haddan tashqari bino qo‘yish va ishonishga ruju
bermaslik;
Qo‘rqish raqib oldida mag‘lubiyat ekanligini esda tutish.
Dostları ilə paylaş: 
