ISHNING UMUMIY TAVSIFI
Mavzuning dolzarbligi.
Mustaqillikdan keyin yuzaga kelgan ijtimoiy –
siyosiy, ma’naviy – ma’rifiy, madaniy, ilmiy, ta’limiy muhit, “Kadrlar tayyorlash
milliy dasturi”, “Ta’lim toʻgʻrisida”gi Qonunning qabul qilinishi va tarixiy
ahamiyati, Yurtboshimiz tomonidan ilm-fanga alohida e’tibor berilayotganligi
tufayli ta’lim
sohasida keng imkoniyatlar, qulay sharoitlar yuzaga keldi. Birinchi
Prezidentimiz “Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch” asarida quyidagilarni
a’lohida e’tirof etadilar: “Istiqlol davrida barpo etilgan,
barcha shart-sharoitlarga
ega bolgan akademik litsey va kasb-hunar kollejlari, oliy oʻquv yurtlarida tahsil
olayotgan, zamonaviy kasb-hunar va ilm ma’rifat sirlarini oʻrganayotgan,
hozirdanoq ikki-uch tilda bemalol gaplasha oladigan ming-minglab oʻquvchilar,
katta hayotga kirib kelayotgan, oʻz iste’dodi va
salohiyatini yorqin namoyon
etayotgan yosh kadrlarimiz misolida ana shunday orzu - intilishlarimiz bugunning
oʻzida oʻz hosilini berayotganining guvohi boʻlmoqdamiz”.
Mazkur davrda darsliklarning yangi avlodi tushunchasi hayotiylik kasb etdi.
Har bir sinf uchun darsliklarning yangi avlodi shakllantirildi. Bu davrda yaratilgan
dastur va darsliklarda asosiy maqsad milliy qadriyatlarimiz asosi sanalmish
adabiyotimizning
bebaho merosi, an’analari bilan tanish boʻlgan oʻquvchilarning
bilimlarini sistemali yoʻsinda umumlashtirish va egallangan koʻnikmalarini
mustahkamlashga qaratila boshlandi. Binobarin, adabiyot fanidan mavzularni
chuqur anglash ehtiyojini toʻldirish, oʻquvchilar toʻla anglab etmagan yoki
tushunilishi qiyinchilik tugʻdiradigan mavzularni kengroq
izohlash va shu orqali
etarli nutqiy malakani shakllantirish, adabiy-badiiy matnlar ustida ishlash
koʻnikmalarni oʻstirish kabi vazifalarni bajarish nazarda tutilgan.
Kuzatishlardan ma’lum boʻladiki, darslik va dasturni tuzishda ta’lim
bosqichida chuqur oʻzlashtirilmagan bilimlarni singdirishga e’tibor berilgan. Ular
mazmunida oʻquvchilarning muayyan mavzu yuzasidan mustaqil fikr
yuritishlariga,
oʻz ustilarida koʻproq
ishlashlariga, bilim egallashning
tipiklashtirishdan umumlashtirishga qarab borish, dalillarni sharhlash va asoslash
yoʻsinlariga asosiy diqqat qaratilgan. Amaldagi dasturlar boʻyicha
mavzular,
birinchidan, umumiy oʻrta maktabning sinovdan oʻtgan yangi dasturlari negizida
yaratilganligi, ikkinchidan, oʻzlashtirilayotgan bilimlarning amaliy tadbiqi bosh
mezon sifatida tanlanganligi hamda tarixiylik, izchillik, milliylik va zamonaviylik
tamoyillariga toʻla boʻysundirilganligi bilan ajralib turadi.
SHu bilan bir qatorda,
doimiy taraqqiyot yaratilgan oʻquv adabiyotlarini ilmiy-metodik tomondan
kuzatishni ham talab etadiki, bu tabiiy jarayondir. Xuddi shu jihat adabiyot
darslarida didaktik o‘yin texnologiyalaridan foydalanishga ham aloqador. Mazkur
holat ishimiz dolzarb mavzulardan biriga bagʻishlanganligini koʻrsatadi, albatta.
Dostları ilə paylaş: