Almannavarnir

17.2Menntun

Tollskólinn gerir ráð fyrir að hafa um 3 milljónir til ráðstöfunar árið 2000. Nemendur eru á launum á námstímanum hjá viðkomandi tollstjóra. (Munnleg heimild: Karl Garðarsson hjá Ríkistollstjóra.)

Á vorönn 2000 útskrifuðust 15 nemendur frá skólanum en það er eina útskriftin frá árinu 1992 þegar um 15 manns útskrifuðust. Þetta kemur m.a. til af því hve lítið hefur verið um nýráðningar Miðað er við að að lágmarki séu 14 manns eða að hámarki 18 manns sem þurfi að ljúka tollvarðanámi svo kennsla verði. Fyrirmynd að námi tollvarða er að mestu fengin frá Noregi. (Munnleg heimild: Jóhann Ólafsson, skólastjóri Tollskólans.)
Inntökuskilyrði:
Inntökuskilyrði í Tollskólann er að vera ráðinn til starfa við tollendurskoðun eða tollgæslu. Þetta felur m.a. í sér að hafa lokið framhaldsskólanámi eða sambærilegu námi, hafa gott vald á einu Norðurlandamáli, ensku eða þýsku, vera á aldrinum 20-30 ára, vera andlega og líkamlega heilbrigður, hafa almenn ökuréttindi og vera syndur.
Námið:
Nám í skóla tekur 6 mánuði. Kennt er í 2 mánuði á fyrri önn, síðan fara nemendur í a.m.k. hálfs til eins árs starfsþjálfun með hliðsjón af fjölda nemenda hverju sinni. Seinni önn tekur 4 mánuði.
Samkvæmt stunda­skrám skólans fyrir síðasta útskriftarárgang stóð fyrri önn frá 2. nóvember til 18. desember 1998 eða í 7 vikur. Síðari önn stóð frá 17. janúar til 5. maí 2000 eða 16 vikur. Samtals eru þetta 755 kennslustundir.
Nám á fyrri önn tók samtals 258 kennslustundir og var farið yfir eftirtalið námsefni:

Bráðabirgðaafgreiðsla með neyðarleyfi (2 tímar); Enska (32 tímar); Hraðflutningar (2 tímar); Kæruskýrslur, sektir, aðkomuskjöl, tollfrjáls farangur (14 tímar); Lög og reglugerðir (16 tímar); Milliríkjasamningar (7 tímar); Tímabundinn innflutningur ATA-CARNET (2 tímar); Tollflokkun/vörufræði (66 tímar); Tollfrelsi, sérreglur (6 tímar); Tollmeðferð bifreiða með tímabundið tollfrelsi (1 tími); Tollmeðferð vöru úr viðgerð og aðvinnslu (1 tími); Tollmeðferð bifreiða (2 tímar); Tollmeðferð verðlausra (1 tími); Tollseðlar notkun/frágangur (1 tími); Tollskýrsla og tollafgreiðsla í tollkerfi (17 tímar); Tollskýrsla útflutningur (17 tímar); Tollskýrsla innflutningur (25 tímar); Tollverð (7 tímar); Tölvuumhverfið-Tollkerfið (2 tímar); Réttindi og skyldur (2 tímar); Skipulag tollmála (2 tímar); Vinnusiðfræði (4 tímar); Windows/Word/Excel (20 tímar); Starfsemi innheimtumanns ríkisins (2 tímar); Sund (13 tímar); Tollgæslu­fræði (2 tímar); Útlendingaeftirlit (4 tímar); Skólamat nemenda (1 tími).

Nám á seinni önn tók 497 kennslustundir og var farið yfir eftirtalið námsefni: Enska (30 tímar); Farmskrárkerfið, uppflettingar - leit (3 tímar); Farmskrá - grunnur (1 tími); Farmskrá eftirstöðvalistar (3 tímar); Farmskrá í tollakerfi (1 tími); Farmskrárkerfið, eftirlit-eftirstöðvar (1 tími); Farmskrárkerfið skráning (3 tímar); Farmskrárkerfið, vinnsla í kerfinu (1 tími); Lög og reglugerðir (61 tími); Milliríkjasamningar (12 tímar); Tollflokkun/vörufræði (146 tímar); Tollflokkun/vörufræði, vettvangsferð (2 tímar); Tollkerfið-skjalavinnsla (30 tímar); Tollverð (18 tímar); Vörugjald af öku­tækjum (4 tímar); Árangursrík samskipti (2 tímar); Gæðastýrð vinnubrögð við toll­gæslu (15 tímar); Internet (8 tímar); Outlook I (5 tímar); Outlook II (6 tímar); Windows/Word/Excel (13 tímar); Einkenni fíkniefnaneytenda (2 tímar); Fíkniefna­leitir (2 tímar); Fíkniefnalöggjöfin (4 tímar); Leitir með hundi (1 tími); Lögreglutök-Leikfimi (26 tímar); Mat á viðbrögðum (2 tímar); Prófun á fíkniefnum (2 tímar); Rannsóknir og skýrslugerð (24 tímar); Shengen-fræðsla (7 tímar); Skyndihjálp (20 tímar); Sund (13 tímar); Tollgæslufræði (12 tímar); Tæknivinna (2 tímar); Útlit og áhrif fíkniefna (2 tímar); Lokaverkefni með Lögregluskólanum (10 tímar); Undir­búningur lokaverkefnis (3 tímar).
Sumarafleysingafólk fær tvisvar sinnum tveggja daga námskeið hjá Tollskólanum þar sem farið er yfir meginstörf tollvarða.
Námsmat:
Nemendur eru prófaðir í námsgreinunum og einkunnar gefnar í heilum tölum frá 1-10. Til að standast próf þurfa nemendur að fá einkunnina 5 hið minnsta í hverri grein. Nái nemandi ekki tilskildum lágmarksárangri fellur ráðning hans sjálfkrafa úr gildi. Hægt er að sækja um að taka upp þau próf sem nemandi stóðst ekki til yfirstjórnar skólans í samráði við viðkomandi vinnuveitanda. Vilji nemendur sem hafa ekki staðist próf, ekki una mati kennara geta þeir snúið sér til skólanefndar. Skólanefndin í samráði við forstöðumann Tollskólans skipar prófdómara í hverju tilviki.
Starfslið:
Einn fastur starfsmaður starfar við Tollskólann og er hann forstöðumaður skólans. Leiðbeinendur eru síðan verktakar eða eru á tímakaupi, sem er meginreglan. Rúmlega 20 manns koma að kennslu á hverri önn. (Munnleg heimild: Jóhann Ólafsson.)
Yfirumsjón með starfsemi Tollskólans hefur skólanefnd sem skipuð er starfsmanni fjármálaráðuneytisins tilnefndum af fjármálaráðherra og Ríkistollstjóra. Starfsmaður fjármálaráðuneytisins er formaður skólanefndar.
Símenntun:
Heimilt er að starfrækja framhaldsdeild við Tollskólann en ekki hefur verið farið út í það enn sem komið er.
Ýmis námskeið hafa verið haldin fyrir starfsfólk til að kynna því nýjar reglur sem vinna þarf eftir, svo sem um fríverslunarsamninga vegna EES.
Starfsmenn hafa einnig farið til Norðurlandanna í starfsþjálfun og kynnisferðir. Árið 2000 fóru t.d. 5-6 starfsmenn til að kynna sér fíkniefnaeftirlit.
Samvinna við aðra fræðsluaðila:
Tollskólinn hefur samstarf við aðra fræðsluaðila um kennslu við skólann. Undanfarið hefur skólinn samið við Lögregluskóla ríkisins sem sér um löggæsluæfingar, Enskuskólinn sér um ensku­kennsluna og Tölvu- og verkfræðistofan um tölvukennsluna. (Munnleg heimild: Jóhann Ólafsson og Karl Garðarsson.)
Tollskólinn hefur verið með námskeið fyrir viðskiptavini tollsins þar sem m.a. er kennt um tollskrána og tollskýrslugerð.

17.3Lög og reglugerðir

Tollskóli ríkisins starfar eftir reglugerð nr. 85/1983 um Tollskóla ríkisins, veitingu í fastar tollstöður o.fl. með síðari breytingum.

Í fyrsta kafla er kveðið á um stjórn og skipulag Tollskólans, hvaða námsgreinar á að kenna og framhaldsnám. Í öðrum kafla er kveðið á um veitingu í fastar tollstöður, eins og hvaða skilyrði umsækjendur þurfi að uppfylla.
Samkvæmt reglugerðinni eiga eftirtaldar námsgreinar að vera kenndar á fyrri önn grunnnáms sem miðar að því að veita nemendum nægjanlega undirstöðuþekkingu til þess að þeir geti hafið störf sem nýliðar við tollendurskoðun og tollgæslu:

• 
  Skipan tollheimtu og tolleftirlits.
  
• 
  Tollalöggjöf og reglur.
  
• 
  Tollflokkun.
  
• 
  Vörufræði.
  
• 
  Gerð aðflutningsskýrslu og útreikningur aðflutningsgjalda.
  
• 
  Reikningshald, verslunarréttur og milliríkjaviðskipti.
  
• 
  Tollgæslufræði.
  
• 
  Tungumál.
  
• 
  Vélritun og skýrslugerð.
  
• 
  Löggæsluæfingar.
  

Að lokinni fyrri önn fara nemendur í a.m.k. 8 mánaða starfsþjálfun. Starfsnámið fer fram undir eftirliti viðkomandi tollstjóra eða yfirmanns sem tilnefndur er af honum. Að lokinni starfsþjálfun á viðkomandi umsjónarmaður að senda skólanefnd skýrslu um starfsnám tollstarfsmannsins.

Í 5. gr. er kveðið á um síðari önn tollvarðanámsins, sem á að standa yfir í fjóra mánuði hið minnsta og á að veita nemendum staðgóða menntun í almennu tollheimtu- og tollgæslustarfi. Eftirtaldar greinar eiga að vera kenndar:

• 
  Skipan tollheimtu og tolleftirlits.
  
• 
  Tollskylda og tollfrelsi.
  
• 
  Tollflokkun.
  
• 
  Vörufræði.
  
• 
  Aðflutningsskjöl og útreikningur aðflutningsgjalda.
  
• 
  Reikningshald og verslunarréttur.
  
• 
  Útflutningur.
  
• 
  Ýmis lög og reglur.
  
• 
  Tollgæslufræði.
  
• 
  Refsiréttur.
  
• 
  Meðferð opinberra mála.
  
• 
  Rannsókn brota.
  
• 
  Sálarfræði.
  
• 
  Erlend mál.
  
• 
  Löggæsluæfingar.
  

Nemendur eru prófaðir í námsgreinunum og einkunnir gefnar í heilum tölum frá 1-10. Til þess að standast próf þarf nemandi að fá einkunnina 5 hið minnsta í hverri grein, í íslensku og í aðaleinkunn þarf nemandi að fá einkunnina 6. Fyrir verklega þjálfun, þ.m.t. starfsþjálfun, má gefa tvær einkunnir, fullnægjandi eða ófullnægjandi.

Nemandi sem hefur fallið á prófi getur snúið sér til skólanefndar sem í samráði við forstöðumann skólans skipar prófdómara í hverju tilviki.
Í 7. gr. reglugerðarinnar segir að tollstarfsmenn skuli eftir því sem við verður komið eiga kost á endurmenntunarnámskeiði innan fimm ára frá því að þeir luku námi við Tollskólann og síðan á a.m.k. 10 ára fresti. Á námskeiðinu á að rifja upp námsefni grunnnámsins og kynna lagabreytingar og nýjungar sem snerta störf tollstarfsmanna.
Í 8. gr. segir að Tollskólanum sé heimilt að starfrækja framhaldsdeild sem miði að því að gera nemendur hæfa yfirmenn í tollheimtu- og tollgæslustörfum. Þar segir jafnframt að miða skuli við að yfirmenn verði ekki skipaðir nema þeir hafi lokið framhaldsdeildarprófi.
Í 11. gr. segir að við Tollskólann eigi a.m.k. einn yfirkennari að vera í fullu starfi. Hann á að sinna almennri kennslu, hafa umsjón með öflun námsefnis og skipulagningu skólastarfsins undir stjórn forstöðumanns skólans. Yfirkennari getur jafnframt gegnt öðrum störfum við embættið.
Í 12. gr. segir að skólanefnd sé heimilt í samráði við viðkomandi skólayfirvöld að láta kennslu og próf í einstökum námsgreinum fara fram í almennum skólum og sérskólum skólakerfisins.
Samkvæmt lögum um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins nr. 70/1996 með síðari breytingum teljast tollverðir vera embættismenn.
Ríkistollstjóri, tollstjórar, löglærðir fulltrúar þeirra og tollverðir fara með lögregluvald á sínu starfssviði og þegar þegar þeir annast eða aðstoða við löggæslu skv. lögreglulögum nr. 90/1996.