Almannavarnir
Yüklə 0,84 Mb.
|
1YfirlitHér verður gefið stutt yfirlit yfir stöðu menntunar meðal þeirra starfsgreina sem heyra undir SBÖL.
Almannavarnir ríkisins sjá um skipulagningu á þjálfun fólks sem starfar að almannavörnum í landinu. Mismunandi er hvaða aðili sér um þjálfunina en almannavarnanefndir og vettvangsstjórar sækja námskeið hjá Almannavörnum ríkisins. Flokksstjórar í björgunar- og ruðningsstörfum og á skyndihjálpar- og sjúkraflutningasviði sækja námskeið hjá Björgunarskóla Slysavarnafélagsins Landsbjargar. Flokksstjórar í fjölda- og félagshjálp sækja námskeið hjá Rauða krossi Íslands. Námskeiðin eru mislöng eða frá 2ja til 12 daga. Námið sem í boði er uppfyllir bæði lög og reglugerðir um menntun og þjálfun meðal fólks hjá almannavörnum. Þeir aðilar sem starfa í stjórnstöð hafa ekki sótt skipulögð námskeið en haldnar hafa verið æfingar til að þjálfa mannskapinn.
Á björgunarbátum eða björgunarskipum starfar fólk með viðeigandi grunnmenntun, eins og skipstjórnarréttindi eða vélstjórnarréttindi. Að auki sjá Björgunarskóli Slysavarnafélagsins Landsbjargar og Stýrimannaskólinn í Reykjavík um frekari menntun og þjálfun. Áhafnanámskeið eru ætluð hásetum og vélstjórum.
Í björgunarsveitum starfa sjálfboðaliðar eins og á björgunarbátum. Hjá Björgunarskóla Slysavarnafélagsins Landsbjargar er boðið upp á mörg námskeið sem eru sérsniðin að því starfi sem viðkomandi björgunarsveitarmaður sinnir. Gefin er út námsskrá fyrir hvert skólaár þar sem náminu er m.a. lýst, lengd þess, kostnaði, innihaldi og í hvaða formi námsmat er. Í lögum eða reglugerðum er ekki kveðið á um störf eða menntun björgunarsveitamanna.
Fangavarðaskóli ríkisins sér um menntun fangavarða. Námið tekur alls 9 mánuði og fara 2/3 hlutar þess fram í skólanum. Ekki liggur fyrir námsskrá eða námsefni. Alls voru 88 starfandi fangaverðir á landinu í maí 2000 og af þeim höfðu um 82% lokið fangavarðanámi. Í reglugerð nr. 304/2000 um menntun fangavarða og skilyrði þess að vera ráðinn fangavörður er kveðið á um hvaða menntun og aðrar kröfur eru gerðar til umsækjenda um starf fangavarðar og fjallað um hlutverk Fangavarðaskólans, stjórn og starfslið hans.
ATS-skóli Flugmálastjórnar sér um menntun flugumferðarstjóra. Námið er skv. staðli Alþjóða flugmálastofnunarinnar og tekur mislangan tíma eftir því hvar og hvaða starfi viðkomandi flugumferðarstjóri gegnir. Námsefnið er breytilegt frá einu ári til hins næsta vegna þess hversu margar reglur geta breyst eða bæst við frá ári til árs. Í reglugerðum og lögum er kveðið á um hvaða menntun flugumferðarstjórar þurfa að hafa til að fá viðurkennd réttindi.
Áætlað er að hafnarverðir séu um 120 talsins á Íslandi. Ekki er kveðið á um menntun eða þjálfun þeirra í lögum eða reglugerðum. Slysavarnaskóli sjómanna hefur staðið fyrir námskeiði fyrir hafnarverði um hafnaröryggi. Mjög mismunandi er eftir höfnum og landssvæðum hvert starfssvið hafnarvarða er og koma þeir í sumum tilfellum einnig að mengunarvörnum í höfnum.
Fáir starfa sem hafnsögumenn hér á landi. Til að starfa sem hafnsögumaður þarf viðkomandi að hafa lokið leiðsögumannanámskeiði, sem virðist ekki enn hafa verið haldið, þrátt fyrir ákvæði um það í lögum um leiðsögu skipa nr. 34 frá árinu 1993. Stýrimannaskólinn í Reykjavík hefur séð um námskeið fyrir hafnsögumenn.
Hjá Landhelgisgæslunni eru mismunandi störf sem heyra undir SBÖL. Þessi störf eru á varðskipum, í flugdeild, sprengisérfræðingar og starfsfólk í stjórnstöð. Almennt eru ákvæði um grunnmenntun í lögum eða reglugerðum um skipstjórnar- og vélstjórnarréttindi og flugmenn. Stýrimannaskólinn í Reykjavík sér um nám fyrir skipherra og stýrimenn á varðskipum (4. stig skipstjórnarréttinda). Mikið af því viðbótarnámi sem starfsfólk þarf að ljúka er í umsjón Landhelgisgæslunnar eða að starfsfólk er sent í nám erlendis.
Lögregluskóli ríkisins sér um grunnmenntun, framhaldsmenntun og símenntun lögreglumanna hér á landi. Grunnnámið tekur um eitt ár, en síðan eru einstök námskeið í boði til sérhæfðari starfa eins og fyrir rannsóknarlögreglumenn. Fast skipulag er á símenntun þó það sé ekki komið að fullu í framkvæmd. Skipulagt nám fyrir stjórnendur innan lögreglunnar er ekki í boði og hefur hingað til verið meira í formi einstakra námskeiða sem innlendir eða erlendir aðilar hafa séð um. Í lögreglulögum nr. 96/1997 með síðari breytingum og í reglugerð um Lögregluskóla ríkisins nr. 490/1997 er m.a. kveðið á um skipulag skólans og námsfyrirkomulag. Segja má að námið fylgi þeim lögum og reglugerðum sem kveðið er á um, nema hvað ekki hafa allir þættir komist í framkvæmd ennþá eins og símenntun og nám fyrir stjórnendur.
Nám fyrir fólk sem starfar að mengunarvörnum hér á landi er einna helst í formi æfinga sem skipulagðar eru af viðkomandi svæðisráði og Hollustuvernd. Hjá Brunamálaskólanum og Lögregluskólanum hefur einna helst verið um einhverja menntun í mengunarvörnum að ræða. Hjá Brunamálaskólanum hefur námið einkum beinst að því að kenna meðhöndlun á hættulegum eiturefnum og rétt viðbrögð slökkviliðsmanna. Í reglugerð um bráðamengun í sjó nr. 465/1998 eru ákvæði um þjálfun vettvangsstjóra og umsjónarmanna mengunarvarnabúnaðar í höfnum. Fram til þessa hefur þessi þjálfun einkum verið í formi eins dags æfinga, sem hefjast á fyrirlestri fyrir hádegi og seinni partinn er síðan haldin æfing. Það var fyrst með lögum nr. 75/2000 um brunavarnir að slökkvilið og þar með slökkviliðsstjóri var gerður ábyrgur fyrir viðbrögðum við mengunaróhöppum í landi.
Sjúkraflutningaskólinn sér um vikulangt námskeið fyrir neyðarsímverði. Einnig fara þeir í 2-3 mánaða starfsþjálfun áður en þeir hefja störf sem felst í því að kynna sér starfsemi lögreglu, sjúkraflutninga, slökkviliðs, öryggisþjónustufyrirtækja og fleira. Auk þess eru haldin námskeið öðru hverju þar sem sérfræðingar eru fengnir til að kynna ákveðin málefni. Stuttlega er kveðið á um nám neyðarsímvarða í reglugerð nr. 570/1996 um framkvæmd samræmdrar neyðarsímsvörunar og lengd þess en ekki hvað eigi að kenna og hvert skipulag námsins eigi að vera.
Hjá Siglingastofnun heyrir skipaeftirlit og vitaeftirlit undir SBÖL. Ekki er um skipulagt nám að ræða en krafist er undirstöðumenntunar í tæknigreinum við skipaeftirlitið en nokkuð er misjafnt hvort það nám á að vera á farmhaldsskólastigi, þ.e. iðnnám, eða á háskólastigi, s.s. verkfræði. Við vitaeftirlit starfa margir í litlu starfshlutfalli og er þetta gjarnan fólk sem býr skammt frá viðkomandi vita í sveitum landsins. Í lögum og reglugerðum er ekki sérstaklega kveðið á um menntun þessa fólks en þeir sem sinna skoðun á erlendum farþegaskipum og vöruflutningaskipum þurfa að uppfylla kröfur um menntun skv. reglugerð nr. 128/1997 um hafnarríkiseftirlit.
Sjúkraflutningaskólinn sér um grunnmenntun, framhaldsmenntun og símenntun sjúkraflutningamanna. Grunnnámið er 110 klst. Þeir sem starfa í neyðarflutningum ljúka 317 klst. námi og að auki geta starfsmenn sótt eins árs viðbótarnám til Bandaríkjanna. Reglulega eru haldin endurmenntunarnámskeið þar sem farið er yfir grunnnámið og þurfa menn að ljúka því með prófi. Hér á landi er mikið um að slökkviliðsmenn sinni jafnframt sjúkraflutningum og því erfitt að segja að grunnþekkingin sé eingöngu fólgin í því námi sem sérstaklega er sniðið að sjúkraflutningum. Kveðið er á um nám sjúkraflutningamanna í reglugerð nr. 504/1986 um menntun, réttindi og skyldur sjúkraflutningamanna.
Brunamálaskólinn sér um menntun slökkviliðsmanna þ.m.t. slökkviliðsstjóra og eldvarnaeftirlitsmanna. Námið skiptist í fjóra áfanga sem hverjum lýkur með ákveðnu starfsheiti sem er skilyrði til að halda áfram námi. Fyrstu tveir áfangarnir eru grunnnám en síðari áfangarnir framhaldsnám. Á milli þessara áfanga eru menn í vinnu sem litið er á sem hluta af þjálfuninni. Kveðið er á um skipulag skólans og námsins í lögum um brunavarnir og brunamál nr. 41/1999 með síðari breytingum og reglugerð nr. 195/1994 um menntun, réttindi og skyldur slökkviliðsmanna og reglugerð nr. 196/1994 um fræðslu og þjálfun í brunavörnum og slökkvistarfi á vegum einkaaðila.
Nám fyrir fólk sem vinnur hjá Tilkynningaskyldu íslenskra skipa er í formi einstakra námskeiða sem starfsfólk sækir. Fram til þessa hafa vinnubrögð verið kennd af reyndara starfsfólki, þó einstök námskeið hafi verið sótt eins og um tölvukerfið sem nýlega var tekið í notkun og fjarskiptanámskeið hjá Stýrimannaskólanum. Ekki er kveðið á um nám fyrir fólk hjá Tilkynningaskyldunni í lögum eða reglugerðum.
Tollskóli ríkisins sér um menntun og símenntun tollvarða. Námið tekur um eitt ár og eins og í öðrum starfsgreinum hér þá er það eingöngu ætlað starfsfólki sem þegar hefur verið ráðið til starfa. Í reglugerð nr. 85/1983 um Tollskóla ríkisins, veitingu í fastar tollstöður o.fl. með síðari breytingum, er kveðið á um menntun tollvarða og skipulag námsins. Ekki liggur fyrir námsvísir eða námsefni sem farið er yfir. Um 88 tollverðir voru starfandi á landinu í júní 2000. Um 18% þeirra höfðu ekki lokið námi, en þá er einnig talið með sumarafleysingafólk.
Við vinnueftirlit starfar aðallega fólk sem hefur lokið tæknimenntun á framhaldsskóla- eða háskólastigi. Viðbótarmenntun er hjá Vinnueftirlitinu sjálfu í formi námskeiða sem vinnueftirlitsmenn ljúka hverju af öðru eftir því sem aðstæður leyfa hverju sinni. Því getur það tekið langan tíma frá því að starfsfólk er ráðið þar til það hefur lokið öllu því námi sem til þarf fyrir starfið. Ekki er kveðið á um nám vinnueftirlitsmanna í lögum eða reglugerðum.
Hjá SBÖL hafa dyraverðir, húsverðir, laugarverðir, skipavaktmenn, veggangaverðir og öryggisverðir verið flokkaðir undir þennan flokk. Dyraverðir taka einstök námskeið sem í boði eru hverju sinni. Efling stéttarfélag hefur staðið að námskeiði fyrir dyraverði veitingahúsa en ekkert fast skipulag hefur verið á því og óljóst er hvert framhaldið verður. Ekki er kveðið á um menntun dyravarða í lögum eða reglugerðum. Skipulagt nám, um 130 klst., og námsefni er til fyrir húsverði. Fjölbrautaskólinn í Breiðholti, Iðntæknistofnun og Rannsóknastofnun byggingariðnaðarins hafa þróað námsefni fyrir húsverði og hefur kennslan annað hvort farið fram hjá Fjölbrautaskólanum í Breiðholti eða Iðntæknistofnun. Náminu er skipt í fimm 26 klst. hluta, þannig að hægt er að ljúka hverjum námsþætti fyrir sig. Fram til þessa hafa aðeins fyrstu fjórir hlutarnir verið kenndir. Fimmti hlutinn hefur verið skipulagður sem valáfangi sem væri þá sérsniðinn að starfi viðkomandi húsvarðar, s.s. í skóla eða við tölvukerfi. Ekki liggur fyrir hvert framhaldið verður á því. Ekki er kveðið á um menntun húsvarða í lögum eða reglugerðum. Skipulagt nám og námsefni er til fyrir laugarverði. Í reglugerð nr. 7/1998 um hollustuhætti á sund- og baðstöðum er kveðið á um að laugarverðir þurfi að ljúka skyndihjálparnámskeiði og sundprófi. Rauði kross Íslands sér um kennslu í skyndihjálp. Ekki er kveðið á um grunnmenntun og símenntun laugarvarða. Ekki er neitt skipulagt nám fyrir skipavaktmenn. Nokkuð skiptar skoðanir eru á því hvort hér sé um deyjandi stétt að ræða eða ekki. Starfið felst fyrst og fremst í að vakta skip á nóttunni. Veggangaverðir taka einstök námskeið sem viðkomandi fyrirtæki telur æskilegt að starfsfólk sæki hverju sinni. Ekki er kveðið á um í lögum eða reglugerðum um menntun veggangavarða. Meðal öryggisvarða þá er það mjög háð viðkomandi stofnun eða fyrirtæki sem hefur öryggisverði í vinnu hvaða nám þeir fá. Í reglugerð nr. 340/1997 um öryggisþjónustu er aðeins kveðið á um að fyrirtæki sjái öryggisvörðum fyrir nauðsynlegri fræðslu og viðeigandi fræðslu í hjálp í viðlögum en ekki í hverju það nám á að vera fólgið eða hvert skipulagið á að vera. Yüklə 0,84 Mb. Dostları ilə paylaş:
|