Anadolu university journal of art & design cilt / volume sayi / number aralik / december 2016 issn: 2146-7692
Yüklə 19,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Görsel 1.
- Görsel 2.
- Francisco Tarrega Etkisi
- Miguel Llobet Soles
113 SANAT & TASARIM DERGİSİ 1850 sonrasında Julian Arcas ve akabinde Francisco Tarrega ile belirginleşen İspanyol ekolü de benzer armonik özellikli eserler vermiş ve daha çok folklorik materyaller üzerine kurgulanan eserleriyle genellikle ABA şarkı formunda ortaya çıkmışlardır. Bu nedenle, 19. Yüzyılın orta- sından itibaren klasik müzikte görülen romantik üslubun gitar müziğinde tam olarak karşılığını bulamadığını söylemek mümkündür. Bu olgunun bir nedeni olarak gitar için eser veren beste- cilerin aynı zamanda gitarist olmasıyla herhangi bir müzikal fikrin gitara uygulanışında belirli kalıp fikirlerle eserlerini besteledikleri çıkarımını yapmak olasıdır. Tablo 1’de klasik müziğin ve gitar müziğinin tarihsel gelişiminde rol alan bazı önemli besteci- lere değinilerek, bu iki müzik olgusunun birbiriyle etkileşimi ve gitar müziğinin geçirmiş oldu- Tablo 1. Klasik müziğin ve gitar müziğinin tarihsel süreçteki etkileşimleri 114 ANADOLU ÜNİVERSİTESİ Görsel 1. 1950 öncesi eser veren besteciler 1920 ve 1950 Yılları Arasında Gitar Müziği için Eser Veren Besteciler 20. yüzyılda gitar için eserler veren bestecileri farklı başlıklar altında incelemek doğru ola- caktır. Bu çalışmada kategoriler, 1950 öncesi ve 1950 sonrası olmak üzere iki ana grup altında, bestecilerin bestecilik kimlikleri haricinde gitar yorumcusu olup olmamalarına, temsil ettikleri akımlara ve bestecileri gitar için yazmaya teşvik eden kişilere bakılarak oluşturulmuştur. Bu listelere birçok isim eklenebilecek olup, seçilen besteciler, gitar dünyasına yaptıkları katkılar göz önünde bulundurularak değerlendirilmiştir. Çalışmanın odağı 1950 öncesindeki gitar müziği çalışmalarının repertuvara katkıları olacaktır. 1890 sonrasında İspanyol gitaristler Antonio Jiménez Manjón ve Miguel Llobet’in gerçek- leştirdikleri Güney Amerika turneleriyle gelişimini hızlandıran Latin gitar müziği edebiyatı, Latin gitar müziği bestecileri olarak ayrı bir kategori olarak sınıflandırılmıştır. Bu besteciler kompozisyon özelliklerindeki folklorik tabanlı armoni ve form kullanımları nedeniyle bu ça- lışmada değerlendirme dışında tutulmuştur. 1950 sonrası eser veren besteciler de Tablo 1’de verilen gitarın tarhisel gelişimindeki yeri nedeniyle listelenmiş ve başka bir çalışmada detaylı olarak incelenecektir. 115 SANAT & TASARIM DERGİSİ Görsel 2. 1950 sonrası eser veren besteciler Görsel 3. Latin Gitar müziği bestecileri Andres Segovia’nın haricinde, özellikle 19. yüzyılın son çeyreğinde Francisco Tarrega, 20. yüzyıl boyunca ise öğrencileri Emilio Pujol, Miguel Llobet ve Regino ile Eduardo Sainz de la Maza kardeşler İspanyol gitar müziğinin temsilcileri olarak gitar repertuvarına önemli katkılar- da bulunmuşlardır. İspanyol gitar müziğinin genellenebilecek özellikleri, ABA formunda küçük çaplı dans formlarının kullanılması, bas tellerin açık çalınmasının getirdiği kolaylıkla, en fazla dört diyez ve iki bemol içeren tonların kullanılması ve eser içinde yapılan modülasyonların aynı adlı minör, majör tona veya IV., V. derece gibi sıradan tonal duraklar haricinde kullanılmaması olarak gösterilebilir. 116 ANADOLU ÜNİVERSİTESİ Segovia’nın gitar sahnesinde yer almasıyla, 1920 sonrasında yazılan gitar eserlerinin sayısın- da hızlı bir yükseliş olmuştur. Bu eserler daha önce de bahsedildiği gibi özellikle gitarist olma- yan besteciler tarafından repertuvara kazandırılmıştır. 20. yüzyıl gitar müziğindeki gelişmelerle, diğer Batı müziği çalgılarının repertuvarına benzemeye başlayan yeni eserler verildiği söylene- bilir. Farklı üsluplara ait bestecilik tekniklerinin kullanılmasıyla, gitar çalgısal sınırlarını aşmış, yöresel bir müzik aleti olmaktan çok, evrensel müziğin icra edilebildiği bir çalgıya dönüşmüştür. Francisco Tarrega Etkisi Tarrega’yı yalnızca İspanyol gitar müziğinin en önemli figürü olarak tanıtmak yeterli olmaya- caktır. 1750 – 1850 yılları arasında oluşturulan gitar müziğini, teknik anlamda oldukça geliştir- miştir. Armonik ses kullanımı, sadece sol el kullanılarak yapılan legato ve tremolo gibi teknik- leri eserlerinde ilk kullanan bestecidir. Gitar çalımı konusundaki tüm teknikleri isimlendiren ve çalıcılık anlamında kolaylıklar sağlayan teknik çalışmalarını bir araya getirdiği metoduyla kendisi ve öğrencilerinin “Tarrega Okulu” olarak anılmasını sağlamıştır. Eserlerinde görülen İspanyol müziği etkisi, o dönemde ortaya çıkan ulusalcılık akımının bir yansıması olarak gö- rülebilir. Özellikle Frederic Chopin’in eserlerinde kullandığı Polonya halk müziği elementlerini Batı müziğine kazandırması neticesinde, bu etkiler Tarrega’nın müziğine de yansımıştır. Bestelediği eserler genellikle ABA formunda ve Polka, Vals, Gavot, Mazurka ya da İspanyol folklorundan Jota gibi farklı dans özellikleri içeren yapılara sahiptir. Bunların yanı sıra yazdığı 35 Prelüdü ve Fantezi formundaki eserleriyle bestecinin Chopin’in ağırlıkla üzerinde durduğu müzikal formları kullanmaya çalıştığı görülebilir. Bu sebeple Tarrega’yı gitarın Chopin’i ola- rak tanımlamak yanlış olmayacaktır. Tarrega’nın gerçekleştirdiği bir önemli yenilik ise Berlioz, Beethoven, Mozart, Chopin, Handel, Haydn, Wagner, Rossini, Verdi, Schubert, Schuman ve J. S. Bach’ın eserlerini gitar için düzenlemesidir. Bilinen ilk Bach düzenlemesi Tarrega’ya aittir (Wade, 2012). Görsel 4’te Tarrega’nın Marieta adlı bir mazurkası yer almaktadır. Görüleceği üzere eser iki bölmeli ve ilk bölme la minör tonunda, ikinci bölme ise aynı La majör tonda bestelenmiştir. Miguel Llobet Soles Segovia ile aynı dönemde yaşayan Llobet, Tarrega’nın oluşturduğu gitar okulunu daha ileri taşıyarak uluslararası bir tanınırlık kazandırmıştır. Tarrega’nın aksine, Segovia gibi İspanya dı- şında birçok ülkede konser vermiştir. Segovia ile birlikte gitarın günümüzdeki yaygın popüler- liğinin sorumlusu olarak görülmektedir (Purcell, 2004). Tarihte gerçekleştirilen ilk elektronik gitar ses kaydı Llobet’e aittir. Llobet’in eserleri Tarrega’nın izlerini taşımaktadır. Hayatı boyunca bestelediği 75 eserin bü- yük bir çoğunluğu dans formundaki küçük çaplı eserlerden oluşmaktadır. En bilinen eserlerin- Yüklə 19,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|