Andijon mashinasozlik instituti «elektrotexnika»

Nazorat savollari:

1. Fanning maqsadi va vazifalarini aytib bering.

2. Fan rivojining tarixini tushintirib bering.
Maruza-2: Komplekt elektr yuritmalarning tuzilishi, asosiy qismlari va koʻrsatkichlari.
Reja:
2.1. Komplektr elektr yuritmalarni tuzilishi va asosiy qismlari
2.2. Komplekt elektr yuritmalarni koʻrsatkichlari xarakteristikalari
energetikasi.


Tayanch suz va iboralar:
Bosh xarakatlantiruvchi, uzutuvchi,sanoat robortlarining elektr yuritmalariga qoʻyiladigan talablar, tezlik boʻyicha rostlash, oʻzgarmas quvvatni tezligini rostlash, momentli tezlikni rostlash.


2.1 Komplektr elektr yuritmalarni tuzilishi va
asosiy qismlari.
Qabul qilingan terminologiyaga muvofiq komplekt elektr yuritmalari umumiy holatda elektr konvertorlari, elektromexanik konvertorlar (elektr dvigatellari, boshqa elektr bilan boshqariladigan aktuatorlar), mexanik konvertorlar, maʼlumot va boshqaruv moslamalari, shuningdek qurilmalarni oʻz ichiga olgan elektromexanik tizim. tashqi tizimlar bilan oʻzaro aloqada boʻlib, texnologik jarayonni amalga oshirish uchun ishlaydigan mashinaning ijro etuvchi organlarini harakatga keltirish uchun moʻljallangan.
Elektr konvertor - bu bitta parametr qiymati va (yoki) sifat koʻrsatkichlari boʻlgan elektr energiyasini boshqa parametr qiymatlari va (yoki) sifat koʻrsatkichlari bilan elektr energiyasiga aylantiradigan elektr moslamasi. Parametrlar oqim turiga, kuchlanishga, chastotaga, fazalar soniga qarab oʻzgartiriladi.
Nisbatan oddiy elektr drayvlarda ushbu komponentlarning ba'zilari (mexanik qurilmalar, boshqa tizimlar bilan interfeyslar va boshqalar) etishmasligi mumkin.
Ba'zi oʻziga xos funktsiyalarga ega boʻlgan komplekt elektr yuritmalari uchun moʻljallangan, umumiy elektr zanjiri bilan birlashtirilgan, toʻliq (yoki katta qismi) toʻliq etkazib beriladigan va bir-biriga bogʻlangan elektr jihozlari toʻplamini toʻliq komplekt elektr yuritmalari (KEYu) deb atash odatiy holdir bu odatda oʻz ichiga oladi:
- energiya isme’molchilari;
- konvertorni tarmoq bilan moslashtirish uchun elementlar (transformatorlar, reaktorlar);
- konvertorni boshqarish tizimi;
- komplekt elektr yuritmalarining asosiy parametrlarini avtomatik boshqarish tizimi;
- oʻlchash, himoya qilish va signalizatsiya elementlari va boshqa axborot vositalari;
- elektr motorlar (bir yoki bir nechta); maʼlum bir elektr haydovchining asosiy funktsiyalarini bajarish uchun zarur boʻlgan sensorlar;
- mexanik konvertatsiya qilish moslamalari (baʼzi hollarda).
Birinchi besh guruhning elektr jihozlari odatda umumiy elektr zanjiri bilan birlashtirilgan va KEYu elementlarining zarur oʻzaro ta'sirini ta'minlaydigan toʻliq boshqaruv moslamalari (shkaflar, bloklar, konsollar va boshqalar) shaklida amalga oshiriladi. Shuning uchun, toʻliq nazorat qilish moslamasi, qoida tariqasida, KEYu ning majburiy komponenti boʻlib, uning chiqishi, mohiyatiga koʻra, elektr konvertorining chiqishi hisoblanadi.
Koʻpgina hollarda, ayniqsa tor maxsus dasturning elektr drayvlari uchun va past quvvatlar uchun elektr motori toʻgʻridan-toʻgʻri KEYu yetkazib berish toʻplamiga kiritilgan. Va aksincha, nisbatan keng maqsadli KEYuda bir xil turdagi, ammo har xil turdagi elektr motorlaridan foydalanish mumkin, bunday hollarda vosita toʻgʻridan-toʻgʻri iste'molchi tomonidan alohida buyurtma qilinadi.
KEYuning koʻrib chiqilgan tarkibi keng real amaliyot bilan ham, ST SEP 1658-79 “Tiristorli toʻliq oʻzgaruvchan tok elektr drayvlari. Umumiy texnik talablar” va ST SEP 1659-79 “Tiristorli toʻgʻridan-toʻgʻri tok elektr drayvlari. Umumiy texnik talablar” standartlari bilan belgilanadi. "(bundan tashqari, shunga oʻxshash mahalliy standartlar yoʻq), shu munosabat bilan quyidagilarni ta'kidlash kerak.
CES standartlari qatʼiy majburiy talablarga ega hujjatlar sifatida oʻz kuchini yoʻqotdi, ammo ular maslahat hujjatlari sifatida oʻz kuchini saqlab qoladi (hech boʻlmaganda shunga oʻxshash mahalliy standartlar yaratilgunga qadar).
Toʻliq elektr drayvlar turlari va quvvatlari jihatidan juda xilma-xildir va ularning sxemasi va dizaynini toʻliq tushunish uchun katta miqdordagi heterojen ma'lumotlar talab qilinadi. Hozirgacha har xil turdagi elektr haydovchilarning asosiy parametrlari toʻplamini tartibga soluvchi normativ-texnik hujjatlar mavjud emas.
Parametrlarning eng keng diapazoni KGEU, KGE, EKG seriyali toʻgʻridan-toʻgʻri oqim elektr drayvlariga ega. Ulardan birinchisi, turli xil qoʻllash sohalari uchun dizayn va boshqaruv tizimlarining universalligi bilan ajralib turadi, bu esa boshqaruv qurilmalarining ortiqcha va murakkabligiga olib keladi.
KTE va EKT seriyalari, aksincha, obʼektga yoʻnaltirilgan, yaʼni. buyurtma ma'qullangandan soʻng aniqlanadigan optimal nazorat asboblari toʻplami. Yuqorida aytib oʻtilgan seriyalarning har birida kuchli DC motorlarini, shuningdek sinxron motorlarni qoʻzgʻatishni ta'minlash uchun moʻljallangan toʻliq qurilmalarning bir qator versiyalari mavjud.
Yarimoʻtkazgichli konvertorlarning aksariyati yopiq isitiladigan xonalarda ishlash uchun moʻljallangan. Shu bilan birga, individual konvertorlar ochiq havoda oʻrnatish uchun moʻljallangan yopiq idishda ishlab chiqariladi, bu ogʻir ish sharoitlari uchun eng istiqbolli dizayn echimidir (masalan, neft burgʻulash qurilmalari uchun KU-BU-2500EP).
Oʻzgaruvchan AC drayvlar keng assortimentda ishlab chiqariladi, ular orasida bir qator yangi obʼektga yoʻnaltirilgan ishlanmalarni ta'kidlash kerak:
- CNC mashinalari va robotlarini boshqarish uchun juda yuqori tezlikni boshqarish diapazoni (10000 gacha) boʻlgan valfli (sinxron) dvigatel va avtonom kuchlanish invertorli konvertorga asoslangan EPB-2 seriyali chastotali boshqariladigan elektr drayvlar;
- tiristor kuchlanish regulyatoriga asoslangan KPE seriyasining toʻliq parametrik elektr drayveri, 2,5 dan 18,5 kVt gacha boʻlgan maxsus asinxron sincap-kafesli motorlar, "fan" yuk xususiyatiga ega mexanizmlar (fanatlar, nasoslar), shuningdek, kamaytirilgan tezlikda qisqa muddatli ishlash zarurati boʻlgan mexanizmlar;
- ushbu tizim mexanizmlarning belgilangan sinfi uchun sozlanishi AC elektr haydovchining eng oddiy turi;
- toʻliq qurilmalar qattiq ish sharoitlari uchun moʻljallangan yopiq dizaynga ega ("Elektroprivod" OAJ, Moskva tajriba zavodi "Agregat").
Eng soʻnggi texnik yechim ZPO "Preobrazovatel", OAJ Elektryuritmaning yangi ishlanmalarida mikroprotsessorli boshqaruv tizimlaridan foydalanish hisoblanadi.
Toʻliq boshqariladigan (qulflanadigan) tiristorlar asosidagi tiristor chastota konvertorlari faol ravishda ishlab chiqilmoqda, bu esa sozlanishi AC drayverlarini ishlab chiqarish va ulardan foydalanishni sezilarli darajada kengaytiradi.
Zamonaviy tahlil holati shuni koʻrsatadiki, komplekt avtomatlashtirish sanoat va rivojlanrish tizimining asosi hisoblanadi. Rostlovchi elektr yuritmalar xayotda jamiyatida, sanoatda, ishlab chiqarishda hamda maishiy soxalarda keng foydalanilmokda.
Texnik koʻrsatkichlarni mukammalik holati evaziga elektr yuritmalari hamma soxalarda qoʻlanishi zamonaviy texnologik jarayon hisoblanadi. Shu sababli zamonaviy avtomatlashtirilgan elektr yuritma komplektlari sanoatda keng qoʻlanilmokda.
Elektr yuritmalarining alohidaligi shundaki berilgan sozalarda uni rivojlanishi rostlovchi elektr yuritmalarini qoʻllanilishidir. Oxirgi yillarda erishilgan yetuklarga asosan, tiristor va tranzistorli elektr yuritmalari asinxron dvigatellarni yurgizish va ishlatishlishidir.

2.1-rasm. Rostlovchi elektr yuritmasi.

Tuzilishi: Elektr yuritma elektromexanik koʻrinishda boʻlib, elektro-dvigatel uzuvchi, boshqaruvchi va oʻzgartiruvchi qurilmalaring bajaruv-chi harakat qismlari ishchi mashina va bu harakatlarni boshqarish tizimi-dir.

Elektrodvigatelni turlariga qarab, oʻzgaruvchan va oʻzgarmas tok dvi-gatellariga ajratiladi. Qoʻllanmalarda faqat oʻzgarmas tok yuritmalari koʻr-satilgan.