Ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ

119 
2.  Redde  İlişkin  Kararın  Kesinleşmesinden  İtibaren  Üç  yıl  Geçmesi  ve 
Bu Süre İçinde Evlilik Birliğinin Yeniden Kurulamaması 
Kanunkoyucu  eşlerin  önceki  davanın  reddi  sonrasında  üç  yıl  bir  araya 
gelmemiş  olmalarını  istemektedir.  Burada  üç  yıllık  süre  ilk  davada  verilen  red 
kararının  kesinleşmesinden  itibaren  hesaplanacak  ve  yeni  boşanma  davası  açıldığı 
zaman bu sürenin dolmuş olması aranacaktır.
471
 
Burada  Kanunkoyucunun  neden  kesinlikle  boşanmanın  reddi  kararının 
kesinleşmesini  istediği  hususunda  maddenin  gerekçesinde  herhangi  bir  açıklama 
olmasa  da,  O’nun  üç  yıllık  sürenin  hesabında  hâkime  bir  kolaylık  sağlama  amacı 
güttüğü söylenebilir.
472
 
Reddedilen  davaya  ait  karar  Türk  mahkemelerinden  alınmış  bir  karar 
olabileceği  gibi,  bir  yabancı  mahkeme  kararı  da  olabilir.
473
Ancak  burada  dikkat 
edilmesi  gereken  husus,  üç  yıllık  sürenin,  yabancı  mahkeme  kararının  yetkili  Türk 
mahkemeleri  tarafından  tanındığına  ilişkin  kararın  kesinleştiği  tarihten  itibaren 
hesaplanacak olmasıdır.
474
 
Ancak  bu  üç  yıl  içinde  eşlerin  çocuklar  amacıyla  ara  sıra  bir  araya  gelmiş 
bulunmaları
475
, 
aralarında 
ortak 
hayatın 
yeniden 
kurulmuş 
olduğunu 
göstermeyecektir.  Benzer  şekilde  gidecek  yeri  olmadığı  için  zorunlu  sebeplerle 
eşlerin  bir  araya  gelmeleri  de  ortak  hayatın  yeniden  kurulmuş  sayılmasını 
                                                           
471
   Dural/Öğüz/Gümüş, s. 120; Tekinay, s. 273.
 
472
   Öztan, (Değişiklikler), s. 135.
 
473
   Akıntürk/Karaman, s. 273.
 
474
   Y  2  HD,  16.11.2006,  8764-15758:  “…Boşanmaya  ilişkin  yabancı  mahkeme  ilamı  Türk 
Mahkemelerince tenfiz ve tanınması yapılmadıkça hüküm ifade etmez…”(Gençcan, s. 634, dn. 
2276);  Y  2  HD,  27.12.1994,  1994/11911  E.,1994/13053K.  (http://www.turkhukuksitesi.com/ 
showthread.php?t=69720-erişim tarihi: 11.3.2012).
 
475
   Y  2  HD,  14.6.2004,  6987/7717:  “...Tarafların  …yılından  beri  ayrı  yaşadıkları,  davacı  kocanın 
başka kadınla ilişkisinin  sürdüğü, özellikle okular tatil olduğunda çocukların davalı anneleriyle 
görüşmelerini  sağlamak  amacıyla  bir,  iki  günlüğüne  davacının  davalının  evinde  kaldığı 
anlaşılmaktadır.  Yasanın  aradığı  şekilde  eşler  arasında  ortak  hayatın  yeniden  kurulduğunu 
gösteren  dosyada  bir  kanıt  bulunmamaktadır.  TMK  134/son  madde  koşulları  oluşmuştur. 
Davanın  kabulüyle  boşanmaya  karar  verilecek  yerde,  davalı  tanık  beyanları  ile  yanlış 
yorumlanarak davanın reddi, usul ve yasaya aykırıdır.”(Gençcan, s. 643, dn. 2310). 

---

120 
gerektirmez.
476
 Ancak bu üç yıllık dönem içinde kısa süreli de olsa “karı koca olarak 
birlikte  yaşamak”  evliliğin  devam  etmesi  ihtimali  bulunduğunu  göstereceğinden, 
süreyi  kesecek  ve  bu  sebebe  dayalı  olarak  boşanmayı  engelleyecektir.
477
Yargıtay’ın 
getirdiği  ölçüt  ile  burada  karı  kocanın  evlenmenin  genel  hükümlerinde  tanınan 
hakların kullanılması, yükletilen görevlerin yerine getirilmesini üstlenecek şekilde bir 
araya gelip gelmedikleri hususu araştırılacaktır.
478
 
Ancak  uygulamada  ortak  hayatın  hangi  durumlarda  kurulmuş  olduğu 
konusunun tespiti güçlük arzetmektedir. Kuşkusuz her bir araya gelme ortak hayatın 
yeniden  kurulduğu  anlamını  taşımayacak;  bir  araya  gelmenin  tabak(masa), 
ocak(konut)  birliği  yanında  yatak  birliğini  de  sağlaması  durumunda  ortak  hayatın 
kurulmuş olduğu sonucu çıkacaktır.
479
Burada Yargıtay’ın ayrılık süresi içinde eşlerin 
cinsel  ilişki  kurmaları  durumunu,  yani  arızi  cinsel  ilişkileri  ortak  hayatın  yeniden 
kurulduğunun göstergesi olarak kabul etmediğini belirtmek isteriz.
480
 
 
Üç yıllık süre hakkın varlık şartı yani dava şartı olduğu için hâkim bunu re’sen 
göz önünde bulundurur.
481
 Hâkim öncelikle dosyayı ilgili mahkemesinden getirtmeli, 
reddedilen  boşanma  davasına  ilişkin  ret  kararının  kesinleşip  kesinleşmediğini, 
                                                           
476
   Y  2  HD,  5.4.2005,  4782/5442:  “…Toplanan  delillerden  bu  üç  yıllık  fiili  ayrılık  sırasında  aynı 
evin  farklı  odalarında  yaşadıkları,  davalı  kadının  gidecek  yeri  olmadığı  için  mecburen  evden 
ayrılamadığı,  ancak  hiçbir  zaman  bir  araya  gelmedikleri  anlaşılmaktadır.  Eşlerin  bu  yaşam 
biçimleri ortak hayatı yeniden kurdukları şeklinde yorumlanamaz. Mahkemece boşanmaya karar 
verilmesi  gerekirken,  yazılı  gerekçe  ile  davanın  reddedilmesi  yerinde  değildir(KAZANCI 
BİLİŞİM, İÇTİHAT BANKASI). 
477
   Dural/Öğüz/Gümüş, s. 121.
 
478
   Y  2  HD,  19.6.1991,  6070/9558(Gençcan,  s.  637,  dn.  2287);  3444  sayılı  kanun  madde 
gerekçesinde de şu ifadelere yer verilmiştir:“Bu fıkradaki ortak hayatın yeniden kurulmasındaki 
maksat  karı-kocaya  evlenmenin  umumi  hükümlerinde  tanınan  hakların  kullanılması,  yükletilen 
vazifelerin yerine getirmesini üstlenecek şekilde eşlerin bir araya gelmesidir. Fiilen ayrı yaşayan 
eşlerin zaruri sebeplerle, çocuklar yüzünden veya bazı münferit nedenlere dayalı olarak bir araya 
gelmesinin ortak hayatın yeniden kurulması anlamına  gelmeyeceği açıktır.”(ABD 1988, sayı:3, 
s. 375(Tutumlu, s. 1078’den naklen)). 
479
   Gençcan, s. 640.
 
480
   Bkz.  17.12.2007,  3770/17648(Gençcan,  s.  638,  dn.  2291);  Ancak  Gençcan’a  göre  yatak  birliği 
ortak hayatın kurulduğunun en büyük göstergesidir(Gençcan,s. 638).  
481
   Tutumlu,  s.  1087;  Öztan,  (Boşanma),  s.  727;  Y  2  HD,  13.6.1995,  5770/6944(KAZANCI 
BİLİŞİM, İÇTİHAT BANKASI). 

---