Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları
Guguk kuşu eşek arısı (Hedychrum intermedium) Philanthus’ları
kontrol için kullanılabilir. Bu eşek arısı P. triangulum’un başlıca
parazitidir. Bir yıl içinde topluluğu tamamen yok etmekte yada
zayıflatmaktadır. Eşek arılarının aktif olduğu dönemde kovanları
bölgeden uzaklaştırmalıdır. Güçlü kolonilerle çalışmalıdır.
12.5. Mutillidae (Kadife Karıncalar)
Yalnız yaşayan parazitik eşek arılarıdır. Dünya üzerinde birkaç
bin tür vardır. Dişiler kanatsız ve karınca benzeri görünümdedir.
Erkekler dişilerden daha büyüktür. Mutillidler, toprakta yaşayan eşek
arılarında ve arılarda parazitlik yapmaktadır. Birkaç tür sosyal arılara
yada eşek arılarına saldırmaktadır. Dişilerin uzun bir iğneleri vardır ve
kendilerinin savunmak için kullanırlar. Bal arısı kolonilerinde zarar
yaptığı bildirilen yalnız bir tür mutillid yaban arısı vardır. Bu karınca
benzeri yaban arısı ortalama 14 mm uzunluğunda, siyah renkte ve
portakal-kırmızı toraksı vardır. Abdomen, uzun kıllarla kaplanmıştır.
Kadife karıncaları, arıları sokarak öldürmektedir. Mutilla europae
kovan içine girerek arıyı yemektedir. Kovan içinde hem yavru arıları
hem de erişkin arıları öldürmektedir. Mutillid erişkinler aynı zamanda
bal stokları üzerinde beslenmektedir. Bu durum arı kolonisinde küçük
bir zararlı etki yapmaktadır. Bal arılarının Mutillidleri geri püskürtme
çabaları başarısız olmaktadır. İğneleme gayretleri ise Mutillidlerin
kütikulasının sertliği nedeniyle başarısız olmaktadır. Dasymutilla
occidentalis ve Mutilla coccinea kovanlara girmekte ve larvalarla
beslenmektedir. Bal arısı kolonilerinde mutillid zararı çok fazla
olmamaktadır. Kovanları topraktan en az 30 cm yükseğe konulmalıdır.
Dasymutilla occidentalis dişisi Dasymutilla occidentalis erkeği
Melittobiu acasta
Bal arılarına Melittobiu acasta saldırıları olmaktadır. Melittobia
acasta bal arılarında parazitlenmektedir. Melittobiu acasta ana arı
pupasında da parazitlik yapmaktadır.
99
Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları
Melittobiu acasta
13. Kuşlar
Birçok kuş türünün besin kaynaklarının küçük yada büyük bir
kısmını böcekler oluşturmaktadır. Bu nenenle arılıklar ve bal arıları
için kuşların bazen ciddi bir problem olması sürpriz sayılmaz.
Kuşların arı avlamalarının tarihine baktığımızda en az Milattan önceki
Aristotle dönemine gittiği görülmektedir. Bu tarihten sonraki
dönemlerde bu konuda birçok kayıt mevcuttur.
13.1. Meropidae (Arı yiyenler – Arı kuşları)
Yayılış : Meropidae ailesinde 3 cins ve bu cinslerin içinde
24 tür vardır. Tüm türler böceklerle beslenir. Yalnızca Merops cinsi
içindeki türler arıcılık için problemdir. Türkiye’de arı kuşu olarak
bilinmektedir. Bazı bölgelerde arılıklar için önemli bir problem
olabilir. Türkiye’de Mavi yanaklı arı kuşu (Merops persicus), Avrupa
arı kuşu (Merops apiaster) bulunmaktadır. Bu türlerin bazıları kıtalar
arası göç yapmaktadır. Örneğin büyük yeşil arı yiyen kuşu (Merops
philippinus) kışa doğru Hindistan’dan ayrılarak doğu Hindistan’a,
gökkuşağı (Merops ornatus) Yeni Gine’den Avustralya’ya
gitmektedir. Bu aile içinde yalnızca Avrupa arı kuşları (Merops
apiaster) tropikal bölgelerden daha çok ılıman bölgelerde
yetişmektedir.
Merops apiaster
Merops persicus
100
Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları
Davranış : Arı kuşları, çoğunlukla zehirli Hymenoptera’larla
beslenir. Tüm arı kuşları bal arısını yer. Arı kuşlarının besin
kaynakları arasında bal arısı olmakla birlikte, arının besin olarak
tüketilmesi oranı bir türden diğerine, bölgeden bölgeye değişim
göstermektedir. Örneğin Avrupa arı kuşları, bal arıları yerine bombus
arılarını yemeyi tercih etmektedir. Bununla birlikte, sürü halindeki arı
kuşları bir arılığa gelerek çok büyük miktarlarda bal arısı yiyebilirler.
Rusya, Avustralya, Hindistan, Nepal(Merops orientalis türü arı
kuşu Apis dorsata’da), Güney Afrika ve İran’da arı kuşu kaynaklı
küçük problemlerin olduğu yada ara sıra ufak çaplı zararlı etkilerinin
olduğu kaydedilmiştir. Cezayir’den bildirilen bir olayda, Ekim ve
Kasım aylarında Merops apiaster türü arı kuşlarının verdiği ciddi zarar
nedeniyle, ana arı yetiştirilen arılığın yeri değiştirilmek zorunda
kalınmıştır. Coğrafi bölgeden bölgeye arı kuşlarının arılara verdiği
zararın ölçüsü farklı derecelerde olmaktadır. Sudan’daki başka bir
olayda ise Üniversite yakınındaki arı kolonilerine yakın ağaçlara
tüneyen, Merops nubicus türü arı kuşu sürü halinde ağaçların
dallarından aşağıya doğru ani dalışlar yaparak arıları kapmaktadır.
Kovan çevresindeki çöl ortamı arı kuşlarının gelişimine uygun
olduğundan, arılık civarında büyük miktarda arı kuşu topluluğu
meydana gelmiş ve kuş saldırı sonucu ciddi kayıplar şekillenmiştir.
Yetişkin bir çift arı kuşu 10.000 kadar arı yiyebilmektedir.
Arı kuşu arı avlamak işlemi sırasında arı iğnesinden korunmak
için ilginç bir teknik geliştirmiştir. Arı kuşu süreli uçuş halinde ve
iğnelenmeden, bir arı kaparak tünedikleri yere gelir. Yakaladığı arıyı
ustalıkla gagasının kenarında çapraz bir vaziyette ustalıkla tutar.
Arının son kısmındaki iğne ile iğneleme çabalarını; kuyruğunu hızla
arıya sürterek arının kendisinin sokma gayretini boşa çıkarır.
Arı kuşlarının kuyrukları ile arı kuşunun iğnelerinden kurtulma
çabalarına rağmen, bazen kuşların iğnelerinden kurtulamaz. Arı
kuşlarının arı zehirine karşı bağışıklık durumu yüksektir. Merops
bullock ile yapılan çalışmada, kuşlar insanlar tarafından yetiştirilerek
arı avcılıkları ve arı zehirine olan bağışıklıkları incelenmiştir. Sonuçta
kuşarın diğer, arı kuşlarından ayrı yetiştirilseler bile, doğalarından
gelen özellik nedeniyle arıalrı avladıkları ve bağışıklığın alt seviyede
bile olsa mevcut olduğu tespit edilmiştir. Kuşların, arılardan sakınma
davranışı gösterebilmesinde, hem iç güdüsellik hem de diğer kuşlarla
bir arada iken görerek uygulaması rol oynamaktadır.
101
Dostları ilə paylaş: |