Qeqesipolid ve yaxud Aqesipolid; Ksenofonta görə
(«Yunan tarixi», IV), Sparta sərkərdesi olmuşdur; Arqosa yü-
rüşə getməzden əw el Olimpiyada Zevsdən ve Delfıdə Apol-
londan razılıq (teqdiretme) almışdır.
İsokrat (e.e.436-338) - Afına oratorudur. Siyasi həyatda
böyük nüfuza malik olmuşdur. Xeroneya etrafmda (e.ə.338-ci
il) makedoniyalılar yunanlara qalib gələnden sonra intihar etdi.
Burada Yelenaya hesr olımmuş onuncu nitq nezərdə tutulur.
Yevaqor (V-IV-cu esrler) - Kipr çan; onun şerəfıne iso
krat doqquzuncu nitqini yazmışdır. Bacanqlı və savadlaı adım
olmuş, yunan mədəniyyəti təhsil vasitesile yaymağa çalışırdı.
Afma süquta uğrayanda Afina serkerdesi Kononu öz evinde
qəbul etmiş ve ona himayedarlıq etmişdi. Konon səkkiz il
mühaçiratda qalmış, lakin sonra fars müttefiqlerine arxalana-
raq, Afinada hakimiyyəti Ьэфа etdi ve Spartanın nüfuzunu ze-
iflətdi.
92. Görünür ki, Teodektdə, Sokratın apologiyasım temsil
edən nitq var idi.
93. Kallipp - Afına ritoru, İsokratın şagirdi; həmvətənler
onu qızıl çelənglə mükafatlandırdılar. İsokrat öz eserlermde
onun adım çekir (IX).
94. Bu topa hem de ritor Korinfli Qriqorinin nitqində tə-
sadüf olunur.
95. Atalar sözünde, görünür, nezərde tutulur ki, duzu alan
adam həm faydalı duzun özünü, həm de duza qanşmış lazımsız
toz-torpağı alır. Yunan dilinde «duz» sözü teleffüzünde «ba-
taqlıq» sözüne yaxmdır. Beləlikle, sözlerin zahiri oxşarlığı da-
xili müxtelifliyə maneçilik törətmir.
96. Ksenofan, 21A, 12.
97. Namelum yazıcının əsərindən (faciedən)bir parça.
98. «Meleaqr» faciəsindən bir parça.
99. Teodektin «Ayaks» eseri haqqmda melumatımız yox-
dur. Yalmz Aristotelin əserinde bu fakt təsdiqlenir.
100. Pamfil - ritor, Platonun şagirdi. Siseron «Allahlann
tebiəti haqqmda» traktatında yazır: «Epikur etiraf edir ki, Sa-
mosda olarkən o, Pamfil alı bir şexsi (Platonun şagirdini) din-
246
ləmişdir; bununla bele Epikurun özü bu platonike xor baxardı -
qorxurdu ki, birden ondan neyisə öyrendiyini onun boynuna
qoyarlar».
101. Androkl - Alkiviadın mehvinden sonra demok-
ratlara başçılıq eden Afma demaqoqu ve oratoru. Alkiviadi,
hermalann, yəni Hermesin tesvirlerinin kafırçasma dağıdılma-
smda teqsirlendirmişdir.
102. Leodamant - haqqmda bax.: qeyd 41 (kitab 1).
Kollitli Frasibul - orator, Afınada Otuz tiranlann haki-
miyyetini devirmiş meşhur Frasibulun müasiridir. Afınanm
azad edilmesinde iştirak etmişdir. E.e. IV esrin 80-cı illərinde
Kiçik Asiyaya gönderilmiş donanmasma başçıhq edir, fivalıla-
nn rəğbetini qazanmışdır.
103. Ksenofan, 21 A, 13.
Levkoteya - deniz perisi; başından havalanmış Kadmanın
qızı, Afamantın arvadı, Allahlarm hökmü ile özünü denize at-
mış ve su perisine çevrilmişdi.
104. Karkin - Evripidi yamsılamaq bacanğı ve semimi-
liyi ile şöhretlenmiş dramaturqlar ailesinden çıxmış Afma ya-
zıçısı (e.e. V-IV-cü esrler). Aristofan öz komediyalannda bu
aileni döne-döne lağa qoyur. Bir neçe facienin iki yüze yaxın
parçası bizim günlere gelib çatmışdır.
Medeya - Arqonavt, qehreman Yazonun sevgilisi, Kolxi-
da şahzadesi; onun kömeyi ise Yazon qöyunun qızıl derisini
əlde etmişdir; sonradan onun terefmdən redd edilmiş Medeya,
öz uşaqlanndan qısas alaraq, onları qetle yetirmişdir.
105. Feodor - Vizanti şeherinden olan ritor, mehşur ora-
tor-loqoqraf Lisinin müasiri.
106. Sofokl, «Tiro» adlı namelum facieden bir parça.
Burada sözlerin oxşarlığından istifade olunur: «Sidgros» (de-
mir) ve qadın adı «SidSrö» (Sidero).
107. Konon haqqmda bax.: qeyd 91.
Frasibul - yunan dilinden «cesaretli meslehetçi» kimi
tercüme olunur.
Herodik - mehşur hekim olmuşdur. Bax.: kitab I, qeyd
31.
247
Frasimax - yunan dilindən tercümede «döyüşdə cəsa-
rətli» kimi səslənir.
Yunan dilinde «pölos» - «dayça» deməkdir.
108. Dräkon - e.ə. VII esrde meşhur Afina hüquqşünası;
yunanca «dracön» - «ilan», «əjdaha» demekdir.
109. Evripidin «Troya qadınlan» eseri. Afrodita yunan
dilində AfrosinS («dəlilik») sözüne uyğun gelir.
110. Xeremon - e.e. V-IV-cı esrlerde Afina yazıçısı. Bu
rada onun «Dionis» faciəsinden bir parça verilir (bütövlükde
tamaşa bizim günlere gelib çıxmayıb).
Penfey - Fivalann çan, Kadmanın nəvəsi, Dionisinin
emisi oğlu; Dionisini allah kimi qəbul etmediyine görə Vakxın
(şərab Allahı) kahineleri onu tike-tikə parçaladılar. Adı yunan
dilinde «qem» sözüne hemahəngdir («penthos»).
2 4
111. Yevaqorun şerəfıne İsokratın nitqi, IX, 65-69.
112. Pindar, hisse 96.
Pan allahın adı «her şey» sözünü xatırladır (yunanca
«pan»); bu da bu allahın mahiyyetinin anlamına yaxındır;
çünkü tebii qüwələrin ümumən deyişkənliyini ifade edir.
113. Hermes - Allahlann iradəsini yazan, onlann
müjdəçisi, Yer üzündə seyahətçilərin himayədan, axiret dün-
yasında ise rulılann bələdçisidir. Heqiqetən öz vəzifelerinə
göre Allah bütün, yəni səma, yerüstü, yeraltı sahelərin ümumi-
sidir.
114. Polikrat - sofıst, ritordur. «Otuzlann tiraniyası»
evəzinə, bütövlüyü daha deqiq ifadə etmek üçün «Otuz tiran»
ifadesi işlədilir.
115. Teodektin namelum faciəsi «Orest»den bir hissə.
116. Müqayise üçün bax.: Platon. «Meclis», 178 (Har-
modi ve Aristoqitonun sevgisi haqqında).
117. Müqayise üçün bax.: Herodotun, Misir çan Sete
basqm etmiş erəblərin oxluqlan, kamanlan, qalxan qulplarmı
sıcanlann gəmirib korlaması haqqında həkayəsinə.
118. Müqayisə üçün bax.: Proklun «Müntexebatma»
(bölme 104); burada deyilir ki, Tenedos adasında Troyaya yü-
248
rüş etmezden əw əl Axilles, sonradan məclisə dəvət olundu və
burada Aqamemnon ilə dalaşdı.
119. Paris sürülorini Troya yaxınhğmda Ida dağında ota-
120. Demad (e.ə. IV əsr) Afma oratoru, Demosfenin
müasiri ve düşməni, Makedoniya partiyasmm yaradılmasının
tərefdan. Antipartr tərefındən edam edilmişdir.
121. Evripidin «Avlidde İfigeniya» əsərində Yekmnm
atası, çar Tindar belo demişdir:
«Qızım, kimi seçirsən, seç;
yəni Kipridanm küleyi seni haraya istiqamətSəndıriO,
oraya da üz».
122.
Aqafonun namelum faciesinden bir
paıça.
123. Koraks (e.e. V-ci esr) - Siciliya ritortı, T'sıym
müəllimi; her ikisi ritorikanı «inam demiurqu» (yaradıcısı) k i
mi qiymətlendirirdilər; öz dəliUerini «mümkünlük» əsasmc*
qurur, nitqi parçalara bölnıək texnikasından istifädə cdirJHer.
Koraks və Tisi, Leontili Qorqinin müəllimleri olaraq, antik ri-
torikanm esasını yaratrmşdılar,
124. Protaqor (e.e. I-ci əsr) - Afınalı ritor ve sohst, Hc-
raklitin dialektikasmı relyativizm həddine çatdırmışdır. Qo-
calıqda azadfıkirlilikdə günahlandınimış, kitablan Afinada
yandınlmışdır.
125. Ovidi «Metamorfozalar» əsərində (IX, s.45(»-oo5>.
Biblidanın öz qardaşı Kavna oian sevgisindən. sonuncunun isə
bu sevgini rədd etmesinden yazır.
126. Pittakm bu qammu haqqında bax.: Aristotel. «Polı-
tika», II, 12.
127. «İkinci Analitika», II, 27.
128. Yene orada.
26
129. Top - ümumi müddea, bunun mümkünlüyü mo.ıtiqr
sübutsuz (sillogizmsiz) qebul olunur. Sillogizmə dax.U edHmış
top onun mühakimələrindən ireli gelən formal nəticeı. i pozur.
Aristotel in toplar haqqmda tolimi, fonnal mentiqi,
h ə y a .’n
zıo-
249
Dostları ilə paylaş: |