“ATA HOLDİNQ” AÇIQ TİPLİ SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ
MALİYYƏ HESABATLARI ÜZRƏ QEYDLƏR
31 DEKABR 2007-Cİ İL TARİXİNDƏ BAŞA ÇATMIŞ İL ÜZRƏ (Davamı)
16
Minoritar maraqların alınması
Minoritar marağın qalıq dəyəri ilə onu almaq üçün sərf edilmiş vəsaitlər arasındakı hər hansı fərq
kapital üzrə mədaxil və ya zərər kimi uçota alınır.
Ümumi nəzarət altında olan tərəflərdən törəmə müəssisələrin alınması
Ümumi nəzarət altında olan tərəflərdən törəmə müəssisələrin alınması maraqların toplanması
metodu əsasında uçota alınır. Bu metoda müvafiq qaydada alınmış hüquqi şəxsin maliyyə
hesabatları bu şəxslərin ən tez olan hesabat müddətindən etibarən birgə olmaları fərziyyəsi ilə
təqdim olunur. Ümumi nəzarətə keçmiş törəmə müəssisənin aktiv və öhdəlikləri əvvəlki hüquqi
şəxsin qalıq dəyəri üzrə uçota alınır. Nəzarətə keçmiş hüquqi şəxsin həmin vaxta qədər olan
satınalmalarına aid müvafiq “qudvil” də həmin maliyyə hesabatlarına daxil edilir. Xalis aktivlər, o
cümlədən nəzarətə keçirilmiş hüquqi şəxsin “qudvil” ilə xalis dəyər arasındakı hər hansı fərq və
ödənilmiş qiymət bu konsolidasiya edilmiş maliyyə hesabatlarında kapital üzrə düzəliş kimi uçota
alınır.
Assosiasiya olunmuş müəssisələrə investisiya qoyuluşları
Assosiasiya olunmuş müəssisə dedikdə, elə hüquqi şəxslər nəzərdə tutulur ki, Qrup onların üzərində
nəzarətə deyil, əhəmiyyətli dərəcədə təsirə malik olsun, və bir qayda olaraq bu təsir özünü səsvermə
hüquqlarının 20-50%-nə sahiblikdə tapır. Assosiasiya olunmuş müəssisələrə investisiya qoyuluşları
mühasibat uçotunun kapital metodu ilə və ilk əvvəlki faktiki xərc ilə uçota alınır, əlaqədar şəxslərin
qalıq dəyərinə satınalma zamanı müəyyən edilmiş “qudvil” də daxil edilir, lakin bu zaman hər hansı
zərərlər üzrə ehtiyatlar çıxılır. Assosiasiya olunmuş müəssisə alındıqdan sonra yaranan mənfəət və
ya zərərdə Qrupun payı konsolidasiya edilmiş gəlir haqqında hesabatda qeyd olunur, habelə Qrupun
satın alınmadan sonrakı dövrdə ehtiyatların hərəkətindəki payı ehtiyatların tərkibinə daxil edilir.
Assosiasiya olunmuş müəssisəyə münasibətdə Qrupun zərərdəki payı onun həmin əlaqədar şəxsdəki
payına, o cümlədən hər hansı təmin edilməmiş alınmalı borclara, bərabər olduqda və ya ondan artıq
olduqda, Qrup hər hansı sonrakı zərəri uçota almır, lakin belə şərtlə ki, Qrup öhdəlikləri qəbul
etməsin və ya əlaqədar şəxs adından ödənişləri aparmış olmasın.
Qrup ilə onun Assosiasiya olunmuş müəssisələri arasındakı əməliyyatlardan yaranan
gerçəkləşməmiş gəlirlər Qrupun Assosiasiya olunmuş müəssisələrinin tərkibindəki pay dərəcəsində
nəzərə alınmaqla ləğv edilir; əqd ilə təqdim olunan aktivin aşınması aşkar olaraq nümayiş
etdirilmirsə, baş verməmiş zərərlər də nəzərə alınmır.
Əsas qiymətləndirmə şərtləri
Qrup maliyyə aktiv və öhdəliklərini balansda müvafiq instrument üzrə müqavilə öhdəliyinə tərəf
olduqdan sonra uçota alır. Maliyyə aktiv və öhdəliklərinin mütəmadi alış və satışı ödəniş tarixi
əsasında uçota alınır. Alqı-satqı tarixi ilə ödəniş tarixi arasında olan müddətdə ədalətli dəyər ilə
sonradan qiymətləndiriləcək maliyyə aktiv və öhdəlikləri mütəmadi alış və satışı, satın alınan
instrumentlər ilə eyni qaydada uçota alınır.
Maliyyə aktiv və öhdəlikləri ilk əvvəl ədalətli dəyər üstəgəl, ədalətli dəyərlə olmayan maliyyə aktivi
və ya maliyyə öhdəliyinə münasibətdə birbaşa olaraq maliyyə aktivi və ya maliyyə öhdəliyinin
alınması və ya verilməsinə aid olan mənfəət və ya zərər üzrə əqd xərcləri nəzərə alınmaqla uçota
alınır. Bu bəndlərin təkrar qiymətləndirilməsi üçün mühasibat uçotu qaydaları aşağıda qeyd edilmiş
müvafiq mühasibat uçotu qaydalarında təsvir olunur.
“ATA HOLDİNQ” AÇIQ TİPLİ SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ
MALİYYƏ HESABATLARI ÜZRƏ QEYDLƏR
31 DEKABR 2007-Cİ İL TARİXİNDƏ BAŞA ÇATMIŞ İL ÜZRƏ (Davamı)
17
Əmlak, qurğu və avadanlıqlar
Əmlak, qurğu və avadanlıqlar tələb olunduğu hallarda toplanmış amortizasiya və ehtiyatlar üzrə
ayırmalar çıxılmaqla faktiki dəyər əsasında uçota alınır.
Xırda təmir işləri və texniki xidmətlərin qiyməti ödənildiyi zamanda uçota alınır. Hər hansı əmlak,
qurğu və avadanlıqların vacib hissələrinin əvəz edilməsi qiyməti kapitallaşdırılır və əvəz edilmiş
hissə istifadədən çıxarılır.
Hər bir hesabat tarixində rəhbərlik hər hansı əmlak, qurğu və avadanlıqların aşınmasına dair
işarələrin olub-olmamasını müəyyən edir. Hər hansı belə işarə olarsa, rəhbərlik alına biləcək
məbləği müəyyən edir və həmin məbləğ kimi aktivin ədalətli dəyərindən satış xərcləri çıxıldıqdan
sonra qalan məbləğ və ya daha yüksək olduqda, onun istifadə dəyəri nəzərə alınır. Qalıq məbləğ
alına biləcək məbləğə qədər azaldılır və aşınma üzrə itki gəlir haqqında hesabatda qeyd olunur.
Aşınma üzrə itki əvvəlki illər üçün aktivə aid olduqda belə halda xətm edilir ki, aktivin istifadə
dəyərini müəyyən edərkən istifadə olunmuş təxminlərdə və ya aktivin ədalətli dəyərindən satış
xərcləri çıxıldıqdan sonra qalan məbləğdə dəyişiklik baş versin.
Satış üzrə mədaxil və itkilər alınmış vəsaitlərin müqayisəsi vasitəsi ilə müəyyən olunur, qalıq isə
mənfəət və ya zərər kimi uçota alınır.
Amortizasiya
Torpaq sahələri amortizasiya edilmir. Digər əmlak, qurğu və avadanlıqlar üzrə amortizasiya həmin
əmlak, qurğu və avadanlıqların qiymətini təxmin edilən faydalı istifadə müddət üzrə qalıq dəyərinə
əsasən bölmək üçün birbaşa xətt metodu üzrə hesablanır:
Binalar və digər daşınmaz əmlak 7%
Mebel və qurğular 25-20%
Kompüter avadanlığı 25-20%
Digər əsas vəsaitlər 20%
Nəqliyyat vasitələri
25%
Qeyri-maddi aktivlər 10%
Aktivin qalıq dəyəri dedikdə aktivin artıq istifadə edilmiş olması və istifadə müddətinin sonunda
olacağı vəziyyətdə olması fərziyyəsi ilə Qrupun həmin aktivin satışından əldə edə biləcəyi
vəsaitlərin məbləği, çıxılsın satışın təxmini xərcləri, nəzərdə tutulur. Aktivin qalıq dəyəri belə halda
sıfır olur ki, Qrup həmin aktivi onun istifadə müddətinin sonuna qədər istifadədə saxlamaq
niyyətində olsun. Aktivlərin qalıq dəyərləri və istifadə müddətləri hər bir balans tarixində müvafiq
surətdə yenidən təhlil edilir və dəqiqləşdirilir.
Əməliyyat lizinqləri
Qrup icarə üzrə icarəçi olduqda və bu zaman həmin icarə müqaviləsi üzrə mülkiyyət hüququ ilə
bağlı olan əsasən bütün risk və faydalar icarədardan Qrupa keçmədikdə, ümumi icarə ödənişləri
icarə müddəti üçün birbaşa xətt prinsipi ilə mənfəət və ya zərərə aid edilir.
Aktivlər istismar icarəsi üzrə icarəyə verildiyi halda, alınacaq icarə haqqı məbləğləri icarə müddəti
üçün birbaşa xətt prinsipi ilə icarədən gəlir kimi uçota alınır.