Avropa komiSSİyasi iTTİfaqin xariCİ İŞLƏr və TƏHLÜKƏSİZLİk siyasəTİ MƏSƏLƏLƏRİ ÜZRƏ YÜKSƏK
Yüklə 343,02 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Vİ. REGİONAL İSTİQAMƏT
- Vİİ. DAHA EFFEKTİV TƏMİNAT
- Vİİİ. NÖVBƏTİ ADDIMLAR
22
Qanunsuz miqrasiyanın aradan qaldırılması Aİ həm ölkə vətəndaşları, həm də ölkələrindən tranzit kimi istifadə edən qanunsuz miqrasiyanın səbəblərinin afardan qaldırılması və yüngülləşdirilməsi istiqamətində AQS ölkələri ilə birgə çalışacaqdır. Aİ sözügedən regionda qalmaq hüququ olmayan və ya qalmaq hüququ başa çatan şəxslərin ləyaqətli və dayanıqlı şəkildə öz ölkələrinə qaytarılması istiqamətində işlər aparacaqdır. Bu zaman Komissiyanın qayıdışa dair Fəaliyyət Planına uyğun olaraq təkrar qəbul razılaşmaları və könüllü qayıdış və təkrar qəbul sxemləri hazırlanaraq tam şəkildə icra olunacaqdır. Aİ həmçinin, AQS ölkələrinə onların özlərinin qayıdış siyasətlərini hazırlamaqda yardım edəcəkdir ki, bu da sözügedən ölkələrə üçüncü ölkə vətəndaşlarını öz ölkələrinə qaytarmasına imkan verəcəkdir. Öz ölkəsinə geri qayıdan şəxslərin yerli iqtisadiyyata və cəmiyyətə təkrar inteqrasiya etməsi və töhfə verməsi məqsədilə müvafiq mexanizmlər hazırlanmalıdır. Geri qayıdış və təkrar qəbul sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi məqsədilə bütün resurslar səfərbər olunacaq və qanunsuz miqrantların mənbə ölkələri və tranzit ölkələri ilə bütün dialoqlar zamanı təkrar qəbul məsələsi ön planda olacaqdır 5 .
Aİ qanunsuz miqrant daşımalarına qarşı mübarizə aparmaq məqsədilə Aİ-nin aidiyyəti agentlikləri ilə birgə yerli və regional strategiyaların hazırlanması və sərhədlərin inteqrasiyalı şəkildə idarə edilməsi standartlarının qurulması istiqamətində səylərin dəstəklənməsini gücləndirəcəkdir. Sərhədlərin idarə edilməsi üzrə əməkdaşlığın genişləndirilməsi Sərhədlərin idarə edilməsi sahəsində qonşu tərəfdaşlar ilə proaktiv fəaliyyət miqrasiya prosesinin daha yaxşı idarə edilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Maraq göstərən tərəfdaş ölkələr ilə birlikdə Aİ informasiya mübadiləsi, idarəetmə potensialı və əməliyyat və texniki əməkdaşlıq sahəsində işləri bir qədər də intensivləşdirəcəkdir. Bu təlimlər, tədqiqat, potensialin gücləndirilməsi layihələri və tərəfdaş ölkələr ilə pilot təşəbbüslər vasitəsilə, xüsusilə də FRONTEX və EUROPOL daxil olmaqla Aİ-nin aidiyyəti agentlikləri ilə birgə fəaliyyət çərçivəsində həyata keçirilməlidir. Vİ. REGİONAL İSTİQAMƏT Məsləhətləşmə qismən mövcud regional əməkdaşlıq formatında keçirilmişdir ki, bu təcrübə davam etdiriləcəkdir. Lakin məsləhətləşmə prosesi qonşuların qonşu ilə birgə fəaliyyəti üçün yeni metodların yaradılmasına güclü maraq ifadə etmişdir: •
5 Aİ-nin qayıdış üzrə fəaliyyət planı, 9 sentyabr 2015-ci il, COM(2015)453 yekun) 23
• Birgə çağırışları həll etmək üçün yeni tematik çərçivə; məsələn, miqrasiya, enerji, təhlükəsizlik və sağmalıq üzrə
2009-cu ildə Aİ və altı şərq tərəfdaşı ölkələri fundamental dəyərlərə (o cümlədən, demokratiya, qanunun aliliyi və insan hüquqlarına və fundamental azadlıqlara hörmət) töhfə, bazar iqtisadiyyatı, dayanıqlı inkişaf və səmərəli idarəetmə prinsipləri əsasında Şərq Tərəfdaşlığı (EaP) təşəbbüsünə başladılar. Həmin dövrdən etibarən EaP inkişaf edərək ticarətdən enerjiyə, nəqliyyat və təhsil və ya ətraf mühitə qədər müxtəlif məsələlər üzrə mübadilə və əməkdaşlıq üçün çevik foruma çevrilmişdir. 2015-ci ildə Riqa şəhərində keçirilmiş EaP sammiti təsisatların və səmərəli idarəetmənin gücləndirilməsi, mobillik və insanlar arasında ünsiyyətləri, bazar imkanlarını və qarışlıqlı əlaqələri tərəfdaşlar ilə birgə, eləcə də EaP-ın çoxtərəfli çərçivəsində irəli aparılacaq paylaşılan prioritetlər kimi müəyyən etmişdir. Öz münasibətlərini necə qurmaq Aİ və onun tərəfdaşlarının müstəsna hüququdur. Aralıq Dənizi Regionu üzrə İttifaq vasitəsilə cənub hissəsində regional əməkdaşlıq inkişaf etdirilmişdir. Təşkilat qarşılıqlı maraq kəsb edən məsələlər və region üzrə cari layihələr üzrə əməkdaşlıq çərçivəsi təmin etməklə siyasi və iqtisadi müzakirələr üçün dəyərli forum kimi özünü sübut etmişdir. İctimai məsləhətləşmənin əksər iştirakçıları sözügedən əməkdaşlığın dərinləşdirilməsini tövsiyə etmişdir. Komissiya və Yüksək Səviyyəli Nümayəndəlik qeyd edilən regional əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi istiqamətində işlər aparır. Bu səbəbdən də, Aİ mümkün olduğu təqdirdə regional əməkdaşlıq səyləri çərçivəsində UfM-ə üstünlük verəcəkdir. Qonşuların özləri arasında əlaqələr möhkəmləndirilməli və həm şərq, həm də cənub istiqamətdə alt-regional əməkdaşlıq təşviq edilməlidir. Müvafiq olduğu təqdirdə qonşu tərəfdaşlar ilə üzv ölkələr, o cümlədən namizəd və potensial namizəd ölkələri arasında regional əməkdaşlıq Aİ makro-regional strategiyaları və ərazi əməkdaşlıq proqramları vasitəsilə həyata keçiriləcəkdir. Burada məqsəd onların potensialdan tam şəkildə istifadə etməkdir. Digər tərəfdaşlar ilə əlaqələr və qarşılıqlı asılı münasibətlər daha geniş əməkdaşlıq formatı tələb etdiyi halda üçüncü ölkələr cəlb oluna bilər. Aİ qonşuluqda olan dövlət və geniş region üzrə çoxtərəfli iştirakçılara aidiyyəti regional məsələlər, o cümlədən qəbul və tərəfdaşlıq məsələləri üzrə əməkdaşlıq təklif etmək üçün Tematik Çərçivələrdən istifadə edəcəkdir. Tematik Çərçivələr vasitəsilə qonşuluq münasibətlərindən kənara çıxan birgə siyasət yanaşmaları, proqramların hazırlanması və investisiyalar üzrə müzakirələrin aparılması üçün müntəzəm forumlar təmin olunacaqdır. Bunlar maraqlı olan şərq və ya qərb qonşu ölkələrinin xüsusi görüşləri olacaq və maraq göstərən üzv ölkələri, qonşu ölkələri və regional tərəfdaşları, o cümlədən beynəlxalq maliyyə təsisatlarını, beynəlxalq təşkilatları və digər donorları bir araya gətirəcəkdir. Müvafiq olduğu təqdirdə vətəndaş cəmiyyəti və özəl sektor təşkilatları da dəvət olunacaqdır. Sözügedən Tematik Çərçivələrin formatı və cəlb olunan tərəflər müzakirə mövzusundan asılı olacaq və 24
mövcud strukturlara əsaslanacaqdır. Miqrasiya, enerji və təhlükəsizlik məsələlərinə xüsusi üstünlük veriləcəkdir. Türkiyə Aİ üzvlüyünə namizəd ölkədir və həm Aİ-nin özü, həm də bir sıra tərəfdaş ölkələr üçün mühüm qonşudur. Qonşuluq yanaşmasından kənara çıxan Tematik Çərçivə hazırlayan zaman Aİ birgə maraq kəsb edən məsələlər üzrə Türkiyə ilə sıx şəkildə çalışmaqda davam etməlidir. Krım və Sevastopolun qanunsuz şəkildə ilhaqından və Ukraynanın şərq ərazilərində sabitliyin pozulmasından sonra Aİ-nin Rusiya Federasiyası ilə münasibətləri korlanmışdır. Regionda şərait imkan verdiyi təqdirdə birgə çağırışların həll edilməsi və gələcək imkanların tədqiq edilməsi baxımından konstruktiv əməkdaşlığın faydalı ola bildiyi bir sıra məsələlər mövcuddur. Əməkdaşlıq qeyd edilən regional fəaliyyətləri tamamlayacaqdır. Aİ sub-səhra Afrika və Sahel regionu üzrə əhatə dairəsini genişləndirməli və bu məzmunda post-Contonu gündəliyi üzrə cari fəaliyyəti təmin etməlidir. Aİ həmçinin, Yaxın Şərq və Şimali Afrikada bütün aidiyyəti tərəfdaşları siyasi dialoq, investisiya və yardım prosesinə cəlb etməlidir. Bu Ərəb Liqası ölkələri ilə dialoqun genişləndirilməsini, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı (İƏT), Körfəz Əməkdaşlıq Şurası (KƏŞ), Afrika İttifaqı, Ərəb Maggreb İttifaqı ilə əməkdaşlığı və Qərbi Aralıq Dənizi Forumu (5+5 Dialoq) çərçivəsində fəaliyyəti əhatə edir. Qara Dəniz Sinerjiya Təşəbbüsü ümumi problemlərin həll edilməsi məqsədilə yaradılan mühüm forumdur. O həmçinin, siyasi və iqtisadi islahatı da təşviq edir. Aİ regional əməkdaşlığı təşviq etməkdə və Avropa Şurası, Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı (ATƏT) və onun struktur təşkilatları ilə əlaqələri gücləndirməkdə davam etməlidir. Aİ-nin Suriya və İraq, eləcə də İŞİD təhlükəsi üzrə regional strategiyası Suriya və İraqda sülhün və təhlükəsizliyin bərqərar olmasına yardım etmək məqsədilə Aİ və onun üzv ölkələrinin fəaliyyət istiqamətlərini müəyyən edir. İrana gəldikdə isə, son razılaşmanın əldə edilməsi fonunda regional məsələlər, o cümlədən enerji üzrə əməkdaşlıq imkanları mövcuddur. Mərkəzi Asiyanın strateji əhəmiyyətini nəzərə alaraq, Aİ regionunun ölkələri ilə möhkəm, davamlı və stabil münasibətlərin formalaşdırılması məqsədilə əhatə dairəsini genişləndirməlidir.
Vİİ. 1 MALİYYƏ ALƏTLƏRİNİN ÇEVİKLİYİ Aİ qonşu ərazilərdə mühüm stabilləşmə çağırışlarını dəstəkləmək məqsədilə əhəmiyyətli həcmdə resurslar ayırmışdır. Belə ki, 2014-2020-ci illər üzrə Avropa Qonşuluq Aləti (AQƏ) çərçivəsində 15 milyard avrodan artıq məbləğ nəzərdə tutulmuşdur. Təsiri maksimum həddə çatdırmaq üçün Aİ mühüm beynəlxalq maliyyə təsisatları ilə əməkdaşlığın daha da
25
genişləndirilməsi və Qonşuluq İnvestisiya Mexanizmi (QİM) vasitəsilə kifayət qədər həcmdə əlavə vəsaitlər toplamağa çalışacaqdır. Aİ ehtiyaca uyğun dəstək təmin etmək məqsədilə texniki yardım alətlərini (TAEİX və Tvinninq) təkmilləşdirəcək və strateji baxımdan uyğunlaşdıracaqdır. Aİ və tərəfdaş ölkələr Aİ-nin maliyyə yardımının nəzərdə tutulan benefisiarlara yetişməsini və fırıldaqçılıq yolu ilə mənimsənilməməsini təmin etmək məqsədilə birlikdə işləməkdə davam edəcəkdir. Assosiasiya Gündəlikləri və tərəfdaşlıq prioritetləri yardım üçün prioritetlərin müəyyən edilməsi üçün baza rolunu oynayacaqdır. Tərəfdaş ölkələr üzrə ayırmalar AQS-nin prioritetlərini və ambisiya səviyyəsini əks etdirir və islahatların davam etdirilməsi və həyata keçirilməsi AQS çətir proqramı çərçivəsində ayrılan vəsaitləri istiqamətləndirməkdə davam edəcəkdir. Qonşu ölkələrdə inkişaflar zəruri keçidi və stabilliyi təmin etmək məqsədilə beynəlxalq maliyyə və iqtisadi dəstəyin zəruriliyini təsbit etmişdir. Avropa İttifaqının mövcud alətlər toplusu müxtəlif məsələlərə hədəflənən resursları özündə nəzərdə tutsa da, əksər hallarda müəyyən edilən və müəyyən edilə bilən ehtiyaclar ilə müqayisədə ölçü baxımından məhdud xarakter daşıyır. Bu baxımdan, Komissiya qonşu ölkələrin maliyyə ehtiyaclarını daha yaxşı və effektiv şəkildə ödəyə bilən və eyni zamanda, onların zəruri cari islahatlar gündəliyini təsdiqləyən seçimlər, o cümlədən alətlər hazırlamaq məqsədilə növbəti aylarda müfəssəl qiymətləndirmə həyata keçirəcəkdir. Sözügedən fəaliyyət mövcud alətlərin, o cümlədən Aİ-nin üzv ölkələrini dəstəkləmək məqsədilə son illər ərzində yaradılan alətlərin təcrübəsinə əsaslana bilər. Suriya və Ukraynada baş verən münaqişələrə reaksiya və Trast Fondundan istifadə Aİ-nin maliyyə resurslarının operativ və çevik şəkildə reaksiya vermək imkanının bariz nümunəsidir. Lakin yardımı sürətləndirmək və onun dəyişən siyasi şəraitə və prioritetlərə daha yaxşı uyğunlaşmasını təmin etmək məqsədilə daha çox işlərin görülməsinə ehtiyac vardır. Komissiya və Yüksək Səviyyəli Nümayəndəlik proseduraların təkmilləşdirilməsi vasitəsilə yardımı sürətləndirməyə çalışacaqdır. Onlar AQƏ çərçivəsində “çeviklik döşəkcəsi” baxımından məsələni nəzərdən keçirəcəklər. Yəni, resurslar gözlənilməz ehtiyacların, xüsusilə də münaqişə və münaqişədən sonrakı ehtiyacların təxirəsalınmaz proqramlaşdırılması, qaçqınların dəstəklənməsi, böhran və fəlakətlərə reaksiya və təhlükəsizlik və stabilləşdirmə proqramları üçün istifadə edilənə qədər kənara qoyulacaqdır. “Çeviklik döşəkcəsi” çərçivəsində istifadə olunmayan vəsaitlərin növbəti ilə keçirilməsi məqsədilə maliyyə qaydalarının dəyişdirilməsi planlaşdırılır. Aİ inzibati proseduraları təkmilləşdirmək məqsədilə 2017-ci ildə Aİ kənar maliyyələşdirmə alətlərini orta müddətli dövr üçün nəzərdən keçirəcək və lazım olduğu təqdirdə baza hüquqi sənədlərə müvafiq əlavə və dəyişiklərin edilməsi barədə təkliflər veriləcəkdir.
26
Donorların fəaliyyətinin əlaqələndirilməsi resurslardan maksimum istifadə edilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb etməklə yanaşı, Aİ dəstəyini daha da təbliğ edir. Mümkün olduğu təqdirdə, regionda birgə Aİ cavab tədbirləri Aİ brendi ətrafında formalaşdırılmalı, bütün Aİ mənbələri (o cümlədən, Aİ nümayəndələri, CSDP missiyaları və Aİ-nin xüsusi təmsilçiləri) əsasında paylaşılan təhlillər üzrə və təhlillər vasitəsilə Aİ üzv ölkələri ilə birgə proqramların istifadəsini genişləndirməlidir. Sadələşdirilmiş yanaşmalar Aİ üzv ölkələri və agentlikləri ilə birgə layihələri dəstəkləməlidir. Aİ digər Aİ maliyyələşdirmə mexanizmləri və əsas maliyyə təsisatları və Afrika İttifaqı, Ərəb Ölkələri Liqası və Körfəz Əməkdaşlıq Şurası ilə donorların fəaliyyətinin effektiv əlaqələndirilməsi təcrübəsini gücləndirməli, eləcə də Aralıq Dənizi Hövzəsi Birliyi, Şərq Tərəfdaşlığı və regional əməkdaşlıq mexanizmləri vasitəsilə fəaliyyəti intensivləşdirməlidir. Vİİ.2 TƏBLİĞAT. KOMMUNİKASİYA VƏ ƏHATƏ DAİRƏSİ Aİ siyasətlərinin daha yaxşı çatdırılması və təşviq edilməsi yeni AQS-ın əsasını təşkil edəcəkdir. İctimai diplomatiyanın təkmilləşdirilməsi Aİ siyasətlərinin daha yaxşı əsaslandırılmasına və konkret Aİ tədbirlərinin müsbət təsirlərinin izah edilməsinə xidmət edəcəkdir. Aİ 2014-2020-ci illərdə qonşuluq təşəbbüsü çərçivəsində Aİ vəsaitlərinin istifadəsinin daha geniş təbliğinı təmin etməyə çalışmalıdır. Aİ üçün təbliğat icraçı tərəfdaşlar ilə birgə fəaliyyət platforması təmin etməlidir. Dəstək müstəqil, etibarlı və dürüst medianın təşviqinə yardım edəcəkdir. Aİ həmçinin, ictimai rəyin daha yaxşı öyrənilməsi üçün hökumətlər daxilində strateji kommunikasiya potensialını dəstəkləyə, islahatların faydasını ictimaiyyətə çatdıran müvafiq kompaniyalar planlaşdıra və həyata keçirə bilməlidir. Avropa Şurasında razılaşdırıldığı kimi Aİ yanlış məlumatlandırma hallarının qarşısını almaq və Aİ- nin hədəfə alındığı təqdirdə qətiyyətli cavab vermək üçün tərəfdaşlar ilə birgə çalışmalıdır. Müvafiq səviyyədə qarışıq proaktiv strateji və taktiki kommunikasiya alətləri Aİ-yə və onun tərəfdaşlarına medianı daha yaxşı izləmək və təhlili etmək, tərəfdaş ölkələrdə rəyləri və fikirləri daha yaxşı başa düşmək və hər bir ölkənin Aİ ilə əməkdaşlığının faydasını izah etmək imkanı verəcəkdir. Burada yekun məqsəd AQS çərçivəsində dəstək və əməkdaşlıq barədə müsbət təsəvvür formalaşdırmaqdır. Üzv ölkələrin kommunikasiya prioritetlərinin müəyyən edilməsinə daha fəal surətdə cəlb edilməsi Aİ-nin daha sistemli təşviqini təmin edəcəkdir. Tərəfdaş ölkələrdə olan Aİ nümayəndəlikləri əsas maraqlı tərəflərin, xüsusilə də vətəndaş cəmiyyətinin proseslərə cəlb edilməsi istiqamətində üzv ölkələrin təmsilçiləri ilə sıx əməkdaşlıq şəklində fəaliyyət göstərəcəkdir. Bizim vətəndaşlarımıza yaxınlığımızda sabit, təhlükəsiz və firavan ölkələrin olmasının Aİ-nin üzünün sabitliyi və təhlükəsizliyi baxımından nə dərəcədə əhəmiyyət kəsb 27
etdiyini izah etmək məqsədilə Aİ-nin daxilində də təbliğat və təşviqat fəaliyyətinin təşkili zəruridir. Aİ qeyd edilən ictimai diplomatiya gündəliyi üzrə hökumətlər, vətəndaş cəmiyyəti, biznes dairələri, akademik dairələr və tərəfdaş ölkələrdəki digər vətəndaşlar, xüsusilə də gənclər ilə daha sıx fəaliyyət qurmalı və bu zaman, elmi diplomatiya vasitəsindən də istifadə etməlidir. GƏNCLƏR ÜÇÜN TƏRƏFDAŞLIQ Qonşu ölkələrdə gənclər ilə fəaliyyət gənclər üçün tərəfdaşlıq mexanizmlərinin yaradılması ilə daha da sürətləndiriləcəkdir. Bu tərəfdaşlıq insanlar arasında ünsiyyətləri və Aİ və qonşu ölkələrdə olan gənclər üçün şəbəkələri təşviq edəcək, habelə qarşılıqlı hörməti, anlayışı və açıq cəmiyyətləri təbliğ edəcəkdir. O məktəb və universitetlər arasında mübadilə prosesinin əhəmiyyətli dərəcədə yüksəldilməsini, eləcə də qonşu ölkələrdə Avropa Məktəbi pilot layihəsi imkanlarını əhatə etməlidir. Erasmus tələbələrinin xarici ölkələrə səfər etməsi üçün maliyyələşmə ilə bağlı mövcud məhdudiyyətlərin aradan qaldırılması daha çox Avropalı gəncləri tərəfdaş ölkələrdə təhsil olmağa sövq edəcəkdir ki, bu da nəticə etibarilə üzv ölkələr ilə tərəfdaş ölkələr arasında əlaqələrin genişlənməsinə xidmət edəcəkdir. Aİ tədbirlərində iştirak edənlər üçün “Avropanın Dostları” klublarının və məzun şəbəkələrinin yaradılması və mümkün olduğu təqdirdə “gənc səfirlər” şəbəkəsinin qurulması, eləcə də Aİ və onun qonşularında gənc liderlər və gələcək rəy formalaşdıran şəxslər arasında mübadilənin aparılmasına imkan verən forumların təsis edilməsi bu cür təbliğat işləri üçün məqsədəuyğun alətlər ola bilər.
Hazirki Birgə Məlumat Avropa Qonşuluq Siyasətinin nəzərdən keçirilməsi üçün formal məsləhətləşmə prosesini əhatə edir. Hazırkı Birgə Məlumatda təqdim edilən tövsiyələr əsasında gələcək münasibətlərimizin istiqamətini birlikdə müəyyən etmək məqsədilə 2016-cı il ərzində biz bu Birgə Məlumatda əks olunan təklifləri, eləcə də Aİ-nin müəyyən etdiyi mövqeləri tərəfdaş ölkələr ilə müzakirə etməyi planlaşdırırıq.
Yüklə 343,02 Kb. Dostları ilə paylaş:
|