8
Aİ-nin 2016-2020-ci illər
1
üzrə Gender Fəaliyyət Planının həyata keçirilməsinə xüsusi diqqət
yetiriləcəkdir. Sözügedən təşəbbüs AQƏ proqramının hazırlanması prosesini məlumatla təmin
etməli və həmçinin, 2030 universal Gündəliyə də uyğun olaraq gender bərabərliyi və qadın və
qızların səlahiyyətinin artırılması istiqamətində öz öhdəliklərini yerinə yetirməkdə AQS
tərəfdaşlarını dəstəkləməlidir. Qadın və qızların fiziki və psixoloji müdafiəsi, sosial və iqtisadi
hüquqların təşviqi, qadın və qızların səlahiyyətinin artırılması, onların məhkəmə, təhsil, səhiyyə
və digər sosial xidmətlərə çıxış imkanının artırılması, onların səs hüququnun və siyasətdə
iştirakçının gücləndirilməsi məsələlərinə, eləcə də sadalanan öhdəliklər üzrə nəticələrin əldə
edilməsi üçün institutsional mədəniyyətinin istiqamətləndirilməsinə xüsusi diqqət yetiriləcəkdir.
Aİ vətəndaşların hökumətlərdən hesabatlıq tələb edə bilmək imkanlarını dəstəkləməyə
çalışacaq və plüralizm, müstəqillik və yerli KİV-lərin peşəkarlıq səviyyəsinin yüksəldilməsi
istiqamətində fəaliyyət göstərəcək və onların ictimai debatlar üçün forum və tərəfdaş ölkələrdə
dəyişikliyin katalizatoru rolunu oynamasına yardım edəcəkdir. Açıq və sərbəst internetə çıxış
imkanı da təşviq edilməlidir.
Həm birbaşa yollar, həm də digər təşkilatların iştirakının dəstəklənməsi vasitəsilə alt-ölkə. Ölkə
və regionlar-arası səviyyələrdə vətəndaş cəmiyyətləri bir qədə də dəstəklənməlidir. Avropa
Demokratiyaya Yardım Fondu bu baxımdan mühüm rol oynaya bilər. Aİ Vətəndaş cəmiyyəti
üçün qrant proqramları və s. bu kimi proqramlardan istifadə etməklə tərəfdaş ölkələrdə
vətəndaş cəmiyyətinin peşəkarlarının və liderlərinin potensialının artırılmasını dəstəkləməlidir.
Bu istiqamətdə gənclərin oynadığı mühüm rol da nəzərə alınmalıdır.
Əksər qonşu ölkələrdə enik, dini və mədəni xüsusiyyətlər və ənənələr cəmiyyətin necə fəaliyyət
göstərməsində həlledici rol oynayır. İctimai məsləhətləşmə zamanı maraqlı tərəflər sözügedən
amillərə diqqət çəkmiş və Aİ-dən daha geniş birgə məsuliyyət imkanının yaradılmasını xahiş
etmişdir. Bu baxımdan da, Aİ əhatə dairəsini genişləndirməklə sözün geniş mənasında vətəndaş
cəmiyyətinin müvafiq üzvlərini, eləcə də sosial tərəfdaşları özündə ehtiva etməlidir.
V. ƏMƏKDAŞLIQ ÜÇÜN TƏKLİF EDİLƏN BİRGƏ PRİORİTETLƏR
V.1 SABİTLİK ÜÇÜN İQTİSADİ İNKİŞAF
Məsləhətləşmə prosesində iştirak edən tərəfdaşlar iqtisadi inkişaf və modernizasiya, investisiya
və gənclər üçün məşğulluq imkanlarının genişləndirilməsi istiqamətində Aİ ilə tərəfdaşlıq
etməkdə maraqlarını ifadə etmişlər. Bu mobillik və AI ölkələrinə səfər etmək və orada işləmək
üzrə hələ də davam edən güclü maraq ilə əlaqəlidir.
1
13201/15 Şuranın Nəticələri, 26 oktyabr 2015-ci il
9
Iqtisadi və sosial inkişaf Aİ-nin qonşu ölkələrdə stabilləşmə və tərəfdaşlıq əlaqələrinin
yaradılması istiqamətində verdiyi töhfələrin əsasını təşkil etməlidir.
İqtisadi idarəetmənin təkmilləşdirilməsi, fiskal sabitliyin gücləndirilməsi və rəqabət
qabiliyyətinin yüksəldilməsi və inkluziv artım məqsədilə struktur islahatlarının dəstəklənməsi
ölkənin iqtisadi dayanıqlığının atılması baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Qonşu
ölkələrdə makroiqtisadi sabitlik və iqtisadi islahatlar prioritet istiqamətlərdir və Aİ əsas etibarilə
Makro-Maliyyə Yardımı əməliyyatları vasitəsilə müvafiq dəstək təmin edəcəkdir. Effektiv və
inkluziv iqtisadi idarəetməni həyata keçirmək və dayanıqlı sosial nəticələri təmin etmək
iqtidarında olan yeni dövlət idarəçiləri nəslinin yetişdirilməsinə yardım etmək məqsədilə
potensialın artırılmasını və təlimlər üçün yeni imkanları təşviq etməlidir. Iqtisadiyyatın
modernizasiyası, innovasiyaların dəstəklənməsi, iş yerlərinin yaradılması və bilik və bacarıqların
yüksəldilməsi, habelə iqtisadi, sosial və ərazi vəhdətinin təşviq edilməsi digər mühüm aspektlər
sırasına daxildir.
İş yerlərinin yaradılması və iqtisadi artımın əldə edilməsinə yardım etmək məqsədilə bir sıra
yeni, eləcə də əksər mövcud alətlərdən daha effektiv şəkildə istifadə etmək olar. Aİ özəl
sektorun inkişaf etdirilməsi, eləcə də inkluziv artımını məşğulluğu təşviq edən və vətəndaşların
həyat səviyyəsinin yüksəldilməsinə xidmət edən təşəbbüslərin həyata keçirilməsi istiqamətində
beynəlxalq maliyyə institutları (BMİ), xüsusilə də Avropa İnvestisiya Bankı (AİB), Avropa
Yenidənqurma və İnkişaf Bankı (AYİB), Dünya Bankı , Beynəlxalq Valyuta Fondu (BVF) və digər
aidiyyəti təşkilatlar ilə əməkdaşlığı gücləndirməlidir. Eyni zamanda, özəl sektor ilə tərəfdaşlıq
əlaqələrini gücləndirən tədbirlər təşviq edilməli, və əlavə resursların cəlb edilməsinin və Aİ-nin
dəstəyinin təsirinin artırılmasının mühüm vasitələri kimi qarışıq qrantlar və kreditlər kimi
innovativ yanaşmalardan istifadə genişləndirilməlidir.
TİCARƏT
Məsləhətləşmə bazara çıxış imkanının hələ də mühüm rol oynadığını göstərməklə yanaşı, ticarət
razılaşmaları üzrə daha geniş çevikliyin lazım olduğunu vurğulamışdır.
•
DCFTA daxil olan ölkələr ilə iqtisadi zonaların yaradılması istəyi
•
Digər ölkələr üçün daha yüngül, daha çevik ticarət razılaşmaları
İndiyə qədər AQS çərçivəsində rifah halını təşviq edən əsas alət Aİ bazarına çıxış imkanın
verilməsi olmuşdur. Bəzi qonşu ölkələr Aİ ilə sıx iqtisadi inteqrasiya yolunu seçmişlər.
Assosiasiya Razılaşmalarının (AR) tərkib hissəsi kimi şərq tərəfdaşları (Ukrayna, Moldova
Respublikası və Gürcüstan) ilə Dərin və Hərtərəfli Azad Ticarət Zonasına (DCFTA) dair üç
razılaşma imzalanmışdır. Cənub qonşularına gəldikdə isə, bir DCFTA müqaviləsi danışıqlar
mərhələsindədir (Mərakeş ilə), Tunis ilə danışıqlara isə yenicə start verilmişdir. Aİ qarşılıqlı