Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi



Yüklə 5,12 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə22/130
tarix30.12.2023
ölçüsü5,12 Kb.
#166247
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   130
Kiberxaxfsizlik asoslari o\'quv uslubiy majmua 1

O„rin almashtirish akslantirishi. 
Ushbu akslantirishga ko‗ra, ochiq matn belgilarining o‗rni biror qoidaga ko‗ra 
o‗zaro almashtiriladi. Bunda ochiq matnga ishtirok etgan belgilar shifrmatnga ham 
ishtirok etib, faqat ularning o‗rni almashgan holda bo‗ladi. O‗rin almashtirish 
usullariga binoan dastlabki matn belgilangan uzunlikdagi bloklarga ajratilib har bir 
blok ichidagi simvollar o‗rni ma‘lum algoritm bo‗yicha almashtiriladi. 
Eng oson o‗rin almashtirishga misol tariqasida dastlabki axborot blokini 
matritsaga qator bo‗yicha yozishni, o‗qishni esa ustun bo‗yicha amalga oshirishni 
ko‗rsatish mumkin. Matritsa qatorlarini to‗ldirish va shifrlangan axborotni ustun 
bo‗yicha o‗qish ketma-ketligi kalit yordamida berilishi mumkin. Usulning 
kriptobardoshligi blok uzunligiga (matritsa ulchamiga) bog‗liq. Masalan uzunligi 64 
simvolga teng bo‗lgan blok (matritsa o‗lchami 8x8) bo‗lishi mumkin. Uzunligi 256 
simvolga teng bo‗lgan blok (matritsa o‗lchami 16x16) bo‗lishi mumkin. Bu holda 
kalitni saralash masalasi zamonaviy EHMlar uchun ham murakkab hisoblanadi. 


41 
Nazorat savolari 
1.
Kriptografiya nima.
2.
Steganografiya nima. 
3.
Simmetrik va assimmetrik kriptografiya. 
4.
Kriptografiya sinflari. 


42 
6-
ma‘ruza 
Simmetrik kriptografik algoritmlar 
Reja: 
1.
Bir martali bloknot (One time pad) tushunchasi. 
2.
Vernam shifrlash usuli. 
3.
Gammalash usuli bilan shifrlash. 
4.
Oqimli shifrlash. 
Tayanch iboralar: 
Bir martali bloknot, One time pad, Vernam, Gammalash, 
Oqimli shifrlash, XOR, Simmetrik, Kalit, Ochiq matn, Shifrmatn, Shifrlash
Deshifrlash, Qoldiq, MOD. 

Yüklə 5,12 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   130




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə