Aynur Bəşirli Aynur K
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ÖRN ƏK 2
- Yadda ş: Siz bu qaydalara əm əl etm əm əkl ə kimins ə x ətrin ə d əy ə bil ərsiniz
- Cavanlarla söhb
Əsas araşdırma obyektinizlə bağlı müsahiblə söhbətə iki “dəst” suallarla gedin: biri tam proqramla, ikincisi hər ehtimala qarşı qısaldılmış variantla. Suallarınızı dəqiq, aydın, konkret və anlaşıqlı formalaşdırın. Ən yaxşısı sadə suallardı (Örnək 2). ÖRNƏK 2 • Bir nəfər ruhi xəstənin müalicəsinə dövlət nə qədər pul ayırır? • stehlak səbətinin tutumu nəyə əsasən hesablanır? • Özəl qurumlarda vətəndaşlarım əmək şəraitinə nəzarət neçə həyata keçirilir? • Ali məktəblərdə test imtahanlarının şəffaflığı necə təmin olunur? • Səhərdə qara qarğa populyasiyasının artmasını ornitoloqlar necə izah edirlər? Bilin ki, sualın qoyuluşunda belə müəyyən informasiya var. Öncədən müsahibinizə söhbətin predmetindən nə dərəcədə bilgili olduğunuzu göstərəcəyinizi də nəzərə alın. Bəzən elə olur ki, respondent müəyyən səbəblərdən, ya sizdən xoşu gəlmir, ya qəzetinizi sevmir, ya qorxur, heç vəchlə malik olduğu informasiyanı sizinlə bölüşmək istəmir. Müsahibinizə araşdırma mövzusunun sosial əhəmiyyətini izah edin. Onu hansısa bildiyiniz informasiya ilə şirnikləndirin. Elə faktı xatırladın ki, müsahib onun yanından laqeyd keçə bilməsin. Bəzən, ola bilsin ki, müsahib kömək etmək istəyir, lakin sizi maraqlandıran olaylar onun yadından çıxıb. Bu halda müsahibinizdə assosiasiyalar oyatmağa çalışın. Sizin üçün vacib epizodu onunla birgə səsləndirin. Özünüz də yada salın, həmin gün hava necə idi, qəzetlər nədən yazırdılar, televizorda hansı veriliş gedirdi və s. Səhər evdən çıxanda həmsöhbətiniz kimə rast gəldi. Səhər nə yeyib və s. Bu faktlar zənciri onu sizə lazım olan faktlara gətirib çıxaracaq. Hökmən müsahibinizin temperamentini nəzərə alın. Psixoloji tipindən asılı olaraq söhbətdə adamlara müxtəlif cür təsir etmək olar. Xolerik, melanxolik və fleqmatiklər olayın detallarını yadda saxlamırlar. Onlarla ünsiyyətdə səbrli, həssas, nəzakətli olmaq gərəkdi. Sanqviniklərə isə tələbkarlıq, ciddilik daha çox təsir edir. Söhbətin ilk frazaları, tonallığı çox vacibdi. Özünüzü tanıdandan sonra müsahibinizin adını, soyadını, vəzifəsini qeyd edin. Ola bilər ki, sonra sizin buna sadəcə imkanınız olmasın. Müsahibinizdən xoşunuz gəlmirsə, bunu heç cür üzə vurmayın. Əgər əvvəlcədən konfliktə getsəniz, söhbətiniz alınmayacaq. Eyni zamanda da müsahibin qarşısında kobud ifadəyə görə üzr istəyirəm, dondurma kimi “əriməyin”. Müsahib belə nəticəyə gələ bilər ki, o verəcəyi informasiyada siz çox maraqlısınız. Ona görə də böyük emosional hazırlıq nümayiş etdirməyin. Yaddaş: Siz bu qaydalara əməl etməməklə kiminsə xətrinə dəyə bilərsiniz • Davranışınızla bağlı sizə qarşı neqativ münasibət doğuracaq heç bir hərəkət etməyin. Xoşgörünümlü, səliqəli olun, öz peşənizin əhəmiyyəti ilə öyünməyin. • lk dəfə gördüyünüz müsahibin gözlərinə uzun-uzadı baxmayasınız. Bəzi tip adamları bu qorxuda bilər, onlar sizin aqressiv olduğunuzu düşünə bilərlər. • Yaşlılarla söhbət vaxtı onların üzünə baxmayın. Bizim düşünüşümüzə, mentallığımıza əsasən bu nəzakətsizlik, qabalıq kimi qəbul olunur yaşlılar tərəfindən. Ən yaxşısı, onlarla yanaşı addımlayaraq, yaşlı müsahibin baxdığı istiqamətə baxasınız. • Cavanlarla söhbət zamanı əksinə, onların üzünə baxın. Jestikulyasiya arzuolunandı. Onlar sizi “özününkü” kimi qəbul edəcəklər. • Sizi maraqlandıran şəxsin “yaşam ortamına” öncədən köklənin. Prezentasiya, yaxud iri bir şirkətin ofisinə gedirsinizsə, etiket tələb etdiyi kimi geyinin. • Sizin azad peşəniz özgələrin qaydalarını pozmağa haqq vermir. Eynilə də, kasıb ortamda, mitinq edənlərin, etiraz aksiyaları keçirənlərin arasında öz eksklüziv ayaqqabılarınız, yaxud böyük qazancınızla öyünməyin. Həm təkəbbürlülük, həm də primitivlik sizin nüfuzunuzu eyni dərəcədə aşağı sala bilər. Söhbət əsnasında müsahibinizin yaxşı keyfiyyətlərini qabardın. Göstərin ki, siz bu keyfiyyətlərdən xəbərdarsınız, onları yüksək qiymətləndirirsiniz. O saat diktofonu çıxarıb stolun üstünə qoymayın. Onu bir azdan söhbətin əsas hissəsinə çatanda üzə çıxarın. Deyin ki, diktofonu yalnız söhbətdə heç nəyi unutmamaq üçün gətirmisiniz, yaddaşınız zəifdi. Əgər bu arqumentlər müsahibi inandırmadısa, diktofonu yığışdırmalı olacaqsınız. Gizli audioyazı aparmaq qorxuludu. Texnika xarab ola bilər. Sizi ifşa edə bilərlər. Tərs, informasiya ilə bölüşmək istəməyən müsahiblərlə bu texniki priyomlardan faydalanın. • Pauza- sual verdiniz, cavab aldınız. Tələsik növbəti suala keçməyin. “Təzə başlayan jurnalisti pauzalardan qorxmağından tanıyırsan. 42 Növbəti sualı verməkdənsə gözləyin. Çox vaxt müsahib elə bilir ki, o sizə dolğun cavab vermədi. stədiyindən daha artıq danışmağa başlayır. Serqey Muratov kitabında belə bir hadisəni təsvir edir. MARAQLIDI Lazım olandan artıq informasiya verməməyi qərarlaşdırmış sağ siyasətçi Miki Runi teleefirdədi. Jurnalist ona bir sual verir, ikincisini, üçüncüsünü və ... susur. Balıq kimi, sfinks kimi. Üzündə nəzakətli gözləyiş. Runi özlüyündə qərara alır ki, cavabı deyəsən dolğun deyil. Pauza qorxuncluqla artır, böyüyür. Efir vaxtı axır. Runi yenə nəsə əlavə edir, yenə də, yenə də.... özü demək istəmədiyi şeyləri danışmağa başlayır. Səhv buraxır, özü öz səhvini düzəltməyə çalışır, hər şey daha da qarışır. Sonda dialoq olası şey Runinin özünüifşa monoloquna çevrilir. Sonradan jurnalisti məhkəməyə vermək istəyən 42 S.A Muratov .Televizionnoye obşenye v kadre u za kadrom. səh.58 Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|