Az Book Library qizilgüLÜn adi

164

günahına bəraət qazandırmaq üçün. Lakin Bensionun söhbətindən aydın olurdu ki, günahkar rahib öz

məqsədinə  ən ləyaqətsiz yolla - başqalarının şərəf və vicdanlarının imkan vermədiyini onlardan

zorakılıqla, hədələrlə tələb edərək məqsədinə nail olurmuş.

Beləcə, rahiblər Berenqarın, görünür, çox yaraşıqlı olan Adelmoya yönəltdiyi sevgi dolu incə

baxışlarını çoxdan idi ki, lağa qoyurdular. Öz işinə aludə olmuş Adelmo isə Berenqarın ehtiraslı əzablarına

əhəmiyyət verməyərək, onu zövqdən məhrum edirdi. Amma kim bilir? Bəlkə də ruhunun dərinliklərində

eyni rüsvayçılığa o da meylli idi. Necə olsa da, Bensio onun Berenqarla söhbətini xəlvətcə dinləmişdi.

Berenqar Adelmonun öyrənmək istədiyi bir sirri açıqlamaq üçün ona ən çirkin sövdələşmə təklif etmişdi.

Düşünürəm ki, bu iyrənc təklifin mahiyyəti ən məsum oxucuma da aydındır. Bensio bizə, Adelmonun

hətta yüngüllük hissi ilə bununla razılaşdığını dedi. “Sanki, - deyə Bensio bizi inandırmağa çalışırdı, -

Adelmo başqa bir şey arzulamırdı, boğuq şəhvətini söndürməyə imkan verən və düşkünlüyünə bəraət

qazandıran kənar bir səbəbin ortaya çıxmasına çox sevinirdi. Beləliklə, - Bensio sonra dedi, - Berenqarın

sirri hansısa elmi kəşfə aid idi; yalnız bu zaman Adelmo cismani günaha boyun əyib, zehnin ali istəyinə -

elmlərə yiyələnməyə imkan qazandığı üçün yolundan aza bilərdi. Elə o özü də, - deyə Bensio

gülümsəyərək davam etdi, - elmə olan şiddətli yanğısından dəfələrlə əzab çəkmişdi, bunu söndürmək üçün

öz cisminin istəklərinə zidd olsa da, başqalarının şəhvani istəklərinə tabe olmağa razılaşardı”.

“Məgər sizin də, - o, Vilhelmə dedi, - illərlə axtardığınız bir kitabı əldə etmək üçün nalayiq hərəkətlərə

yol verdiyiniz anlar yoxdurmu?”

“Müdrik və comərd II Silvester də öz zamanında, dəqiq yadımda deyil, Stasinin, ya da Lukianın

əsərinə görə çox qiymətli səmavi qlobus vermişdi”, - Vilhelm dedi. Sonra düşünərək əlavə etdi: “Amma

bu, sadəcə bir kürəydi, şərəfi deyildi”.

---

Bensio ağlını topladı və həyəcanından həddini aşdığını etiraf etdi. Sonra söhbətinə davam etdi. O,

Adelmonun ölümündən əwəlki gecə marağa düşdüyündən onların ikisini də izləmişdi. Axşam duasından

sonra onların yataqxanaya birlikdə getdiyini zörmüş və öz hücrəsinin qapısını aralayaraq uzun müddət

oturub gözləmişdi. Onların hücrələri çox yaxındaydı. Adelmonun hər tərəf yuxuya və səssizliyə qərq

olarkən Berenqarın hücrəsinin qapısından sivişərək içəri girdiyini açıq-aşkar görmüşdü.

O - Bensio - gözünə yuxu getmədiyi üçün gözləmiş və nəhayət, Berenqarın qapısının yenidən açıldığını

eşitmişdi. Adelmo hücrədən, demək olar ki, qaçaraq çıxmış, dostu isə onu saxlamaq üçün əlindən gələni

etmişdi. Berenqar Adelmonun arxasınca alt mərtəbəyə qədər qaçmışdı. Bensio ayağının ucunda

yürüyərək, oğrun-oğrun onların dalınca düşmüş və alt mərtəbənin dəhlizinidə Berenqarı görmüşdü. O,

Xorxenin qapısı önündəki küncə sıxılaraq, titrəyə-titrəyə gözlərini qapıya dikmişdi. Və Bensio

Adelmonun qoca və möhtərəm rahibin ayaqlarına düşərək, işlədiyi günahı etiraf etdiyini anlamışdı.

Berenqar isə bu sirrin tövbə ilə möhürlənsə də, aşkara çıxdığını dərk etdiyindən tir-tir əsirdi.

Sonra Adelmo üzü kətan kimi ağarmış halda Xorxenin hücrəsindən çıxmış və onunla danışmağa

çalışan Berenqarı itələyərək, yataqxanadan uzaqlaşmışdı. Kilsə apsidinin ətrafına dolanıb, xorun gecələr

həmişə açıq qalan şimal qapısından içəri girmişdi. Bəlkə də dua etmək istəyirdi. Berenqar da onun ar-

xasınca qaçmış, amma qapıdan içəri keçməmişdi. Buna cəsarət etməmiş və məzarlıqda əllərini ovuşdura-

ovuşdura gəzmişdi.

Bensio yaxınlıqda dördüncü bir adamın dolaşdığını gördükdə çaşqınlıqdan özünü itirmişdi. Bu adam

da onun kimi Berenqarla Adelmonu izləmiş və bu zaman Bensionun varlığından xəbəri olmamışdı. Bensio

məzarlığın yanındakı bir palıd ağacının gövdəsinə sıxılıb qalmışdı. Dördüncü adam Venansio idi. Onu

görən Berenqar əyilmiş və qəbirlərin arasında gizlənmişdi. Venansio isə, Adelmonun arxasınca kilsəyə

girmişdi.

---

166

Lakin sonra Bensio aşkara çıxacağından qorxaraq izləməkdən əl çəkmiş və yataqxanaya qayıtmışdı.

Ertəsi gün səhər Adelmonun meyiti uçurumun dibində tapılmışdı. Bensio bundan artıq heç nə bilmirdi.

Yemək saatı yaxınlaşırdı. Bensio sağollaşıb ayrıldı. Ustadım onu saxlamaq istəmədi. Biz

hamamxananın arxasında bir az durduq və sonra Bensiodan öyrəndiklərimizi düşünə-düşünə bir neçə

dəqiqə bağçada gəzdik.

“Murdarçadır, - Vilhelm, hətta qış fəslində çılpaq gövdəsindən tanıdığı bir bitkinin üzərinə əyilərək,

birdən dedi. - Qabıqlarından hazırlanmış həlim babasilin dərmanıdır. Bu bitkiyə isə aretium lappa deyilir.

Yaxşı təmizlənmiş köklərindən hazırlanan sıyıq ckzemanı müalicə edər”.

“Siz Severindən daha biliklisiniz, - deyə cavab verdim, - amma indi eşitdiklərimiz haqqında nə

düşündüyünüzü bilmək istəyirəm”.

“Əziz Adso, indi sən öz beyninlə düşünməyə başlamalısan... Mən deyərdim ki, Bensio bizə yalan

danışmırdı. Onun danışdıqları, Bcrcnqarın sübh çağı bizə dediyi yuxuyabonzər sözlərinə uyğun gəlir.

Müqayisə edək. Berenqar və Adelmo çirkin bir iş görürlər... Bundan biz də şübhələnirdik. Berenqar, çox

təəssüf ki, hələ də məxfi qalan o sirri Adelmoya açır. Adelmo isə əxlaq və təbiət qaydalarını tapdalayaraq,

günah işlədikdən sonra yalnız bir şeyi düşünə bilərdi - günahlarını bağışlatmaq üçün kiminsə yanına gedib

tövbəkarlıq etməliydi. O, Xorxenin yanına qaçır. O da çox sərt xasiyyəti olduğundan... - bayaq biz də

bunun şahidi olduq - Adelmonu möhkəm danlayır. Bəlkə də tövbəsini qəbul etmir. Bəlkə də günahını

bağışlasa belə, onun üzərinə gücünün çatmayacağı cərimələr və tənbehlər qoyur. Bunu bilmirik. Xorxe də

bunu bizə heç zaman söyləməz. Bir şey aydındır: Xorxe ilə söhbətdən sonra Adelmo kilsəyə qaçır, meh-

rabın önündə diz çökür, lakin bundan sonra da peşmanlıq hissi onu tərk etmir. Məhz bu zaman onun

qarşısına Venansio çıxır. Onların nə danışdıqları bizə məlum deyil, amma çox ehtimal ki, Adelmo

Berenqarın hədiyyə etdiyi (ya da nəyinsə qarşılığında

---