Azerbaijan Economy in 2012

 

ŞƏBƏKƏLƏR ÜÇÜN ĐDARƏ SĐYAHISI (checklist) 

 

Bu meyarların məqsədi şəbəkələrin ümumiyyətlə paylaşdığı 

xüsusiyyətlər, izləmə və qiymətləndirmə edərkən soruşmaq 

istəyəcəyiniz bəzi  suallar üçün geniş bir nəzarət siyahısı təmin 

etməkdir. Bu siyahıdakıların bəzılari şəbəkələrin  inkişaf 

funksiyaları ilə bəziləri isə lobbi funksiyaları ilə əlaqədardır. Bir 

çox şəbəkənin ümumi məqsədləri vardır. 

 

Eyni şəkildə, bəziləri üzvlüyün əlaqədar təmas və bacarıqları  

məhdud olduğu, qatı bir şəkildə fokuslanmış olan məhdud vəzifə 

şəbəkələri ilə daha əlaqədar ola bilecekken, digərləri daha sərbəst 

və daha açıq olacaq. 

 

Siyahı, bu layihə üçün edilmiş olan əhatəli araşdırmaların 

nəticəsində yaradılır və məqsədi yalnız istiqamət 

verməkdir. Şəbəkə içərisində iş müddətinin fərqli istiqamətlərinin 

başa düşülməsinə köməkçi olmaq. Nə edəcəyinizə necə qərar 

verərsiniz, bu işi  kim ilə edər və necə birlikdə çalışarsınız? Və 

təbii ki dəyəri haqqında soruşmanız lazım olan suallar hansılardır? 

 

1. Şəbəkə (network) nədir? 

' Şəbəkə hərəkətə keçiricidir və çox əhəmiyyətli dərəcədə üzvlərin 

motivasiyasından asələdər 

(Networks for Development, 2000:35) 

Bəzilərindən daha ətraflı olmasına baxmayaraq bu tərif 

ədəbiyyatda ən məşhur şəkildə istifadə edilən tərifdir. 

Şəbəkələrdə bunlar vardır: 

• Umumi ehtiyac və inancdan doğan ortaq bir məqsəd 

• Açıq və dəqiq hədəflər və diqqət 

• Qeyri –iyerarxik  bir quruluşa malik olan struktur 

Səbəkə bunları dəstəkləyir: 

• Könüllü qoşulma və bağlılıq 

• Hər kəsin mənfəətləri üçün bütün üzvlərin resurlarını 

əsirgəməməsi 

Şəbəkələr bunları təmin edir: 

• Qeydiyyat və əlaqədən doğan fayda 

 

2. Şəbəkələr nə edir? 

• Alış-veriş, təhsil, inkişaf -  istiqamətində   ortaq sahəni 

asanlaşdırır 

---

Networking and Relationship Building 

27 

• Üzvlərin heç birisinin sistematik olaraq işləmədiyi sahələrdə 

dəyişiklik üçün çalışır - müdafiə, lobbi və kampaniya istiqamətində  

• Müxtəlif paydaş (şərik) daxil edir - müxtəliflik / geniş sahəyə 

yayılmaya istiqamət verir. 

---

3. 

Əsas qanun və dəyərlər nələrdir? 

• Birlikdə hərəkət 

• müxtəlifliyə hörmət 

• Marjinal səslərin duyulmasını təmin etmək 

• Güc fərqinin qəbul edilməsi və bərabərliyə bağlılıq 

 

4. Prinsip və dəyərlərimizə uyğun olaraq etdiyimiz şeyləri necə 

edərik? 

Iştirakı təmin etmək 

• Üzvləri tanimaq  , hər kəs nə kimi bir kömək edə və hər kəs nə 

əldə etməyi istədiyini bilmək 

• Onların fəaliyyətləri qiymətləndirmək 

• Bunda onlara komək etmək 

 

• Tapşırıq və ya  məqsədin  üzvlük üçün  uyğun olduğundan əmin 

olmaq 

• Üzvləri verə biləcəkləri mövzularda həqiqi olmağa çağırmaq 

• Qərar verməyə imkan və fürsətlərin müvəffəqiyyətə əks 

olunmasını təmin etmək 

• Daxili struktur və idarəetmə gereklikleri minimum səviyyədə 

saxlamaq 

Əlaqələr qurmaq və Güvən təmin etmək 

• Üzvlərin bir-birlərini, xüsusilə üz-üzə tanımaları üçün zaman 

ayırmaq 

• Əməkdaşlıq nöqtəsi / Katiblik işlərinin ən əhəmiyyətli 

qisimlərindən biri əlaqə yaratmağı. 

• Üzvlər / Katiblik şəbəkə  də əlaqə yaradarlar - strateji şəxslər və 

təşkilatlar 

Asanlaşdırıcı Liderlik (bir adam ola bilər və ya çevrilməli olaraq 

edilə bilər və ya bir qrup tərəfindən edilə bilər) 

• Đdarədən çox daxil etmisiniz keyfiyyəti vurğulanır 

• Problemlər, məzmun və fürsətlərlə əlaqədar məlumat sahibidir 

• Üzvlərin iştirakını və qatqısını təmin edir 

• Vizyon və hədəfləri yaradır 

• Fikir birliyi yaradaraq irəli doğru hərəkət və hərəkət meydana 

gəlməsinin tarazlığını qurar 

• Mübahisələrin devinimlerini və əlaqələrin formasının necə 

değiştirileceğinin anlaşılmasını təmin edir 

• Normal izləmə və iştirakçı qiymətləndirməyi dəstəkləyir 

Müxtəlifliyi və dinamikanı təşviq etmək 

'Çox zəif bir quruluş ... potensial və davamlılığı qurudar, və çox sıx 

---

Networking and Relationship Building 

29 

bir quruluş da inisyatif və yeniliyi mane ' 

(Networks for Development, 2000:28) 

• Quruluşu minimuma saxlayın və işin edilməsi üçün lazım 

minimum sayda qayda qoyun.Đdarenin təzyiqçi və maneə törədici 

deyil yüngül olduğundan əmin olun. Üyelere dinamik ola bilmələri 

üçün yer verin. 

• Ediləcək qatqı nə qədər kiçik olursa olsun bir kömək ola biləcək 

hər kəsin bunu etməsini təşviq edin.

 

---

 

Sərbəst və demokratik idarəçiliyin istiqamətində iş

•

 

Mərkəzdə yalnız funksionallıq davamı üçün lazımlı olan qərarları 

verin. Qərar vermə  işini xaricə doğru itələyin. 

• qaynaqları və gücü ən az olanların mənalı bir şəkildə iştirak 

fürsətləri olmasını təmin edin. 

Potensial 

• Hər kəsi təqdim edə biləcəyi mütəxəssisliyi paylaşmağa təşviq 

edin. Eksik olan mütəxəssisliyi əlavə olaraq tələb edin. 

 

5. Bu ümumi xüsusiyyətlərlə əlaqədar olaraq soru.a 

biləcəyimizimiz qiymətləndirmə sualları nələrdir? Bunların hər biri 

məqsəd və hədəflərinizə çatmaqda sizə nə kimi kömək edəcəkdir? 

Đştirak 

• Şəbəkə içərisində iştirakın müxtəlif səviyyələri və ya layları 

nələrdir? 

• Đçtirakçılar qatıla bilecəkləri və qatılmaq istədikləri qədər çox 

iştirak edirlərmi? 

• Üzvlük hələ şəbəkənin işlərinə uyğundurmu? Məqsəd və üzvlər 

zaman içərisində dəyişməyə uğramış ola bilər. 

• Qərar vermə və əks etdirməyə qoşulma imkanları təmin edilirmi? 

• Đştirakı əngəlləyən və şəbəkənin bunlarla əlaqədar bir şeylər edə 

biləcəyi çətinliklər mövcuddur? 

Güvən 

• Üzvlər arasındakı etimadın dərəcəsi nədir? Üzvlərlə katiblik 

arasındakı etimadın? 

• Đdarəçi və idarəçi olmayan üzvlər arasındakı güvən dərəcəsi 

nədir? 

• Üzvlər güvənin zaman içərisində deyişən səviyyələri ilə əlaqədar 

nə düşünür? 

• Bu müxtəlif məsələlərdə necə fərqlilik göstərir? 

• güvənin artmasını təmin edəcək nə kimi mexanizmlər 

mövcuddur? Bunlar necə gücləndirilə bilir? 

Başçılıq 

• Başçılıq haradadır? 

• Fikir birliyi ilə hərəkətlər arasında yaxşı bir tarazlıq varmı? 

• Vəzifə üçün kifayət qədər bilik və analitik bacarıqlar varmı? 

• Mübahisələrin həllini asanlaşdırmaq üçün nə kimi mexanizmlər 

var? 

Struktur və Đdarə 

• Struktur necə hiss edilir və necə təcrübə edilir? Çox zəif, çox 

möhkəm, asanlaşdırıcı, boğucu? 

---