Azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti «magistratura məRKƏZİ»
Yüklə 0,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İnkubator
31
yaradılmasında və yayılmasında iştirak edən müxtəlif institutların (firma, elmi müəssisələr, ali məktəblər və s.) məcmusudur. Milli İnnovasiya Sistemi dövlətin innovasiya siyasətini həyata keçirən əsas mənbədir. Ayrı-ayrı ölkələrin timsalında dünya təcrübəsi göstərir ki, texnoloji zonalar iqtisadi inkişafda rol oynaya bilir. Lakin milli innovasiya sisteminin formalaşması daha effektli nəticələrə gətirə bilər. Texnoloji zonalar isə bu sistemin əsas elementi kimi özünü artıq təsdiqləmişdir.Təhlillər göstərir ki, kiçik innovasiya müəssisələri vahid məkanda fəaliyyət zamanı daha effektli nəticələr əldə edirlər. Və belə fəaliyyət formasında iqtisadi inkişafa daha çox töhfələr verə bilirlər. Təcrübə göstərir ki, bu forma texnoparkdır və onun formalaşması üçün kompleks yanaşma prinsipi inkişafın əsas prinsiplərindən biridir. Bütün innovasiya strukturlarının yeni növləri arasında elmi texnoloji parklar özünün çoxfunksionallığı, həll etdiyi məsələlərin müxtəlifliyi ilə seçilir. Texnoparkların yaradılmasının əsas məqsədləri bunlardır: -
Biliklərin və ixtiraların texnologiyalara çevrilməsi; -
həmin texnologiyanın kommersiya məhsuluna çevrilməsi və bu səbəbdən, tədqiqatlara olan milli xərclərin səmərəliliyinin yüksəlməsi; -
ötürülməsi; -
elmtutumlu firmaların formalaşması və onların bazarda təşəkkülü; -
elmtutumlu biznes sahəsində müəssisələrin dəstəklənməsi, sənayenin struktur yenidənqurulması, regional qeyri-mütənasib inkişaf səviyyəsinin azalması; -
texniki nailiyyətlərin sürətli tətbiqi. Texnoparklar əsasən 3 qrupa bölünürlər: 1) İnkubatorlar; 2) Texnoparklar; 3) Texnopolislər.
32
təşkilati idarəetmə və tədris-pedoqoci kömək göstərən strukturdur. Bu strukturun üstünlüyü ondadır ki, o büdcə xərcləri tələb etmir. Başqa sözlə, biznes inkubatorlar yeni innovasiya müəssisələrinin formalaşması, informasiya, məsləhət xidmətləri və avadanlığın icarəyə verilməsi, digər xidmətlər göstərmək yolu ilə onların inkişafının başlanğıcında yardım göstərilməsi üçün nəzərdə tutulmuşdur. Öz xərclərini ödəmə innovasiya firmalarının gələcək gəlirlərində iştirak hesabına həyata keçirilir. Onların ali müəssisələrinin yanında və ya nəzdində yaradılması yüksək ixtisaslı mütəxəssislərin məşğulluğu probleminin həllinə şərait yaradır. .İnnovasiya fəaliyyəti sferasında «yaradıcı kommunalar» adlanan memarlar, dizaynerlər, rəssamlar və ya xalq sənəti ustaları əsas inkubatorlar hesab olunur. Vətəni Böyük Britaniya hesab edilən bu kommunaların fərqləndirici xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki, onlar kollektiv istifadə üçün müəyyən xidmət dəstinə malik olurlar.Sahibkarlar alimlər və ixracatçılar öz ideyaları əsasında 1 kommersiya fəaliyyətini gerçəkləşdirmək istədikdə biznes inkubatorlar onlara lazımi informasiya, injinirinq və məsləhət xidmətlərini göstərirlər.Beynəlxalq təcrübədə ilk biznes inkubatorlar 1959-cu ildə ABŞ-da yaranmışdır. Dünyada 1985-ci ildə 70, 1992-ci ildə 470, 2004-cü ildə 1100 biznes-inkubator fəaliyyət göstərmirşdi. Hazırda onların sayı 1500-ə çatır. Statistik proqnozlara görə yaxın beş il ərzində biznes-inkibatorlarınin sayı 5-6 miniötəcəkdir. Avropa Birliyi ölkələrində biznes inkubatorlarını «İnnovasiya və sahibkarlıq mərkəzləri» («Business anc İnnovation Centre» - BIC) adlandırırlar.Yeni innovasiya şirkətlərinə dəstək verilməsi, innovasiya sahibkarlığına kömək göstərməsi məqsədilə yaradılan və fəaliyyət göstərən bütün inkubatorları iki əsas növə bölmək olar. Birinci növ inkubatorlara müstəqil təşkilat kimi fəaliyyət göstərənlər aiddir. İkinci növ inkubatorlar isə texnoparkın tərkibinə daxil olan inkubatorları əhatə edir.Son zamanlar elektron biznesin inkişafı ilə, internetin və digər növ informasiya- kommunikasiya texnologiyalarının tətbiqi ilə əlaqədar istehsal və idarəetmə təcrübəsində ayrıca növ kimi virtual inkubatorlar və ya «divarsız inkubatorlar» fərqləndirilir. Belə inkubatorlar aşağıdakılara kömək edir: 33
- yeni şirkətin yaradılması üçün əsas kimi nəzərdən keçirilən innovasiya layihəsinin kommersiya potensialını qiymətləndirməyə; -
müvafiq marketinq tədqiqatlarını aparmağa; -
əqli mülkiyyət məsələləri üzrə «ana» təşkilatlarla (universitetlə, elmi-tədqiqat institutu ilə və s.) münasibətləri tənzimləməyə; -
təşkilatları tapmağa və s. Texnoparklar - kiçik və orta elmtutumlu innovasiya şirkətlərinin inkişafı üçün maksimum əlverişli mühitin formalaşdığı elmi-istehsalat kompleksidir və əsasən elmi fəaliyyətin nəticələrinin məhsula çevrilməsi və bazara çıxarılmasının təşkili ilə məşğul olurlar. Texnoparkların əsas struktur vahidi mərkəzlər hesab olunur və aşağıdakı mərkəzlər burada özünə yer tapır: 1) innovasiya-texnoloji mərkəz; 2) tədris mərkəzi; 3) məsləhət mərkəzi; 4) informasiya mərkəzi; 5) marketinq mərkəzi; 6) sənaye mərkəzi; 7) maliyyə-sığorta mərkəzi; 8) mühasibat-audit mərkəzi; 9) strateji-tədqiqat mərkəzi. Dünya iqtisadiyyatında texnoparklar innovasiyalı iqtisadiyyatın əsas hərəkətverici qüvvəsi hesab edilir. Milli iqtisadiyyatın yeni sahələrinin formalaşmasında və rəqabətqabiliyyətli olmasında texnoparkların böyük rolu vardır. ABŞ-ın, Hindistanın, Çinin və s. ölkələrin İKT sahəsinin dünya səviyyəsində qabaqcıl olmasında texnoparklar əsas yerlərdən birini tutmuşdur. Texnoparkların yaradılmasının təşəbbüskarları dövlətin iştirakı ilə yerli hökumət orqanları olmuşlar. Texnopark strukturlarının yaradılmasına lazım olan vəsaitin 75%-indən çoxunu dövlət vermişdir. Dünya təcrübəsi göstərir ki, texnoparkların yaradılması üçün qanunvericilik bazasının formalaşdırılması, dövlət dəstəyi, vergi və gömrük güzəştləri, kadr hazırlığı kimi bir sıra şərtlərin yerinə yetirilməsi vacibdir. Hazırda dünyada inkişaf səviyyəsi müxtəlif olan ayrı-ayrı ölkələr də texnoparkların yaradılması və inkişaf etdirilməsi üçün yeni-yeni layihələr həyata keçirilir. Texnoparkların yaradılması həmin ölkədə İKT-nin sıçrayışlı inkişafına səbəb olur. Yüklə 0,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|