Azərbaycan döVLƏt neft və SƏnaye universiteti
Yüklə 3,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- PAYLAYICI ŞƏBƏKƏLƏRDƏ TEXNİKİ İTGİLƏRİN MİNİMALLAŞDIRILMASININ OPTİMAL ÜSULUNUN ARAŞDIRILMASI
- REGİONLARIN İQTİSADİ CƏHƏTDƏN ƏLVERİŞLİ TƏCHİZAT SXEMİNİN İŞLƏNMƏSİ
- ELEKTRİK AVADANLIQLARININ İSTİSMARINDA MÜASİR TEXNOLOGİYALARIN TƏTBİQİ
256
hesablanmışdır. PAYLAYICI ŞƏBƏKƏLƏRDƏ TEXNİKİ İTGİLƏRİN MİNİMALLAŞDIRILMASININ OPTİMAL ÜSULUNUN ARAŞDIRILMASI Magistr: Elmi rəhbər: Adıgözəlli Zaur Murad oğlu dos. İsmayılova G.G. II kurs, qrup A5126
Yüklənmiş paylayıcı şəbəkələrin bir çoxunda fiderdən yükə böyük cərəyanlar axır. Bu cərəyanlar şəbəkədə güc itgilərinin artması ilə elektrik enerjisinin keyfiyyətinin azalmasına və onun maya dəyərinin artmasına səbəb olur. Elektrik şəbəkələrində əsas itgilər paylayıcı xətlərdə və güc transformatorlarında baş verir. Transformatorlarda itgi ümumi istehsal olunan elektrik enerjisinin 2%-ni və ya bütün itgilərin 1/3 hissəsini təşkil edir. Paylayıcı transformatorlarda elektrik enerjisinin qənaətini yeni elektrik mühərrikinin və məişət cihazlarının alınması ilə müqayisə oluna bilər. Müasir iqtisadiyyat və qanunvericilik enerji satış müəssisələrindən elektrik enerjisinin ötürülməsi və istehlakı proseslərinin effektivliyinin artırılmasını tələb edir ki, nəticədə paylayıcı şəbəkələrdə transformatorların optimal rejimdə istifadə olunması məsələsi meydana çıxır. Bu üsullardan biri enerjiyə qənaət etməyən transformatorların yeni kiçik yüklənmə əmsalına malik transformatorlarla əvəz edilməsidir. Məlumdur ki,
transformatorların f.i.ə-lı yükün xarakterindən və yüklənmə əmsalından asılıdır. Qrafiki olaraq transformatorun f.i.ə-nin yüklənmə əmsalından asılılığı 250 transformator üçün şək. 1-də verilib. Qrafikdən göründüyü kimi f.i.ə-lı yüklənmə əmsalının 40% qiymətində maksimum olur. Ümumi halda transformatorun yüklənmə əmsalının 257
Şəkil 1. Transformatorun f.i.ə-nin yüklənmə əmsalından asılılığı.
optimal qiyməti aşağıdakı ifadə ilə müəyyən edilir:
√
Yeni enerjiyə qənaətli, kiçik yüklənmə əmsalına malik transformatorların tətbiqi güc itgilərinin azaldılması ilə yanaşı işlədicilərin etibarlı elektrik enerjisi ilə təmin edir və qəza hallarının yaranması ehtimalını azaldır. Belə ki, bu növ transformatorlar nominal gücün 30-45% diapazonunda istismar edilir ki, bunun da nəticəsində cərəyanın (
)
azaldır.
TƏCHİZAT SXEMİNİN İŞLƏNMƏSİ
Magistr: Elmi rəhbər: Ağaliyev Nicat Namiq o. Prof.Yusifbəyli N. II kurs, A5126-ci qrup
Elektrik enerji təchizatı dedikdə tələbatçıların elektrik Yüklənmə əmsalı, % İt gil ər, ????????????
258
enerjisi ilə təmin edilməsi nəzərdə tutulur. Elektrik enerjisi işlədiciləri enerji təchizatı etibarlılığına görə 3 kateqoriyaya bölünür: o
o
II kateqoriya o
III kateoqoriya Enerji təchizat sxemləri işlənərkən kateqoriyalar nəzərə alınmalıdır. Etibarlılıq elektrik enerji işlədicilərinin kateqoriyasından və texnoloj prosesin xüsusiyyətlərindən asılı olur ki, onların düzgün qiymətləndirilməməsi həm elektrik təchizat sisteminin etibarlılığının azalmasına, həm də həddən artıq ehtiyatlanmaya çəkilən özünü doğrultmayan xərclərə gətirib çıxara bilər. Elektrik təchizat sxemini işləyərkən sistemin dayanıqlığı, rele mühafizəsi və avtomatika qurğularının düzgün hesablanması və quraşdırılması ən ünəmli məsələlərdəndir. Bütün elektrik tələbatçılarının fasiləsiz elektrik enerjisi ilə təmin olunma istəyi elektrik şəbəkələrinin maddi dəyərinin, xətlərin və transformatorların sayının özünü doğrultmayan iftar miqdarda arırılmasına səbəb olur. Elektrik təchizat sxemini işləyərkən, bir qayda olaraq yük qrafiklərindən istifadə olunur ki, bu da aktiv və reaktiv enerjiyə olan tələbatı təyin etməyə, qidalandırıcı mənbəni düzgün seçməyə, eləcə də elektrik təchizat sxemini daha səmərəli şəkildə yerinə yetirməyə imkan verir. Elektrik təchizatı sxeminin layihəsi zamanı etibarlılıq və qənaətçiliklə yanaşı müəssisənin ərazisi üzrə yüklərin xarakteri, tələb olunan gücün miqdarı və bəsləyici mənbənin olması kimi tələblər də nəzərə alınır. Bununla bele layihədə məqsəd funksiyası, məhdudiyyət funksiyası, rejim parametrlərinin dəyişmə həddi, qısa və uzun müddətli optimallaşdırma məsələləri və s kimi məsələlərə baxılır.
259
MÜASİR TEXNOLOGİYALARIN TƏTBİQİ Magistr: Elmi rəhbər: Cəfərov Zaur İlqar oğlu dos. R.Ə. Muradova II kurs, qrup A5146
Məlum olduğu kimi, müasir dövrdə insanların xalq təsərrüfatının müxtəlif sahələrində və məişətdə fəaliyyəti elektrik enerjisinin geniş istifadəsi ilə əlaqədardır. Odur ki, texniki istismar qaydalarının (TİQ) ən başlıca tələbi elektrik avadanlıqlarının etibarlı iş rejimini təmin etməkdən ibarətdir. Hal-hazırda elektrik avadanlıqlarının etibarlı iş rejimini təmin etmək üçün bir çox müasir texnologiyalardan istifadə olunur. Bu texnologiyalara PLS, SCADA və s. misal göstərmək olar. Bu texnologiyaların köməyi ilə elektrik avadanlıqlarının istismar müddəti uzanır, avadanlığın f.i.ə-ı artır və avadanlığa xidmət edən işçi personalın sayının azalmasına gətirib çıxarır. PLC (Programmable Logic
Controller & Programlanabilən Nəzarət Cihazı), sensordan əldə etdiyi məlumatları işləyən və proqrama uyğun olaraq prosesləri işləyən və bu məlumatları köməkçi qurğularına ötürən mikroprosessor əsaslı bir cihazdır. “PLC”li yoxlamada say olaraq işləyən bir elektron sistem sənayenin müxtəlif sahələrində işləməsi üçün hazırlanmışdır. Bu elektron sistem rəqəm və ya analoq giriş/çıxış modulları vasitəsilə elektrik avadanlıqlarının bir çoxunu idarə edir. Bu məqsədlə məntiqi, sıralama, sayma, məlumat işləmə, qarşılaşdırma və arifmetrik əməliyyatlar kimi funksiyaları proqramlaşdırma dəstəyi ilə girişləri oxuyaraq çıxışları verən yaddaş, giriş/çıxış, CPU və programlayıcı bölümlərdən ibarət kompakt bir cihazdır. “PLC” sisteminin bir çox üstünlükləri vardır:
daha asan və işdə etibarlıdır;
daha az yer tutur və daha az işdən imtina etmə halları olur;
yeni bir proqlaşdırmaya daha tez hazırlanır; Yüklə 3,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|