Azərbaycan dünya əDƏbiyyatinda beynəlxalq Simpoziumun materialları
Yüklə 9,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları 94
t əmin olunması üçün öz qətiyyətli mövqeyini növbəti dəfə bəyan etdi. Dövlət baş- çısının dərin məzmunlu nitqində bu son dərəcə mürəkkəb və tale yüklü problemin Az ərbaycanın xarici siyasət kursunun mühüm tərkib hissəsinə çevrildiyi bir daha öz t əsdiqini tapdı 6 .
Dövl ət başçısı İlham Əliyevin 2004-cü ilin mayında Brüsselə səfəri Azər- bay canın istər Avropa İttifaqı, istərsə də NATO ilə münasibətlərində tamamilə yeni m ərhələ oldu. Ölkəmizin Avropa İttifaqı ilə "Yeni qonşuluq siyasəti", NATO ilə "F
dair razılaşmalar əldə edildi 7 .
Avropa İttifaqının region dövlətləri ilə həm ikitərəfli, həm də regional inteq- rasiya kontekstind ə çoxtərəfli münasibətlər qurması və gələcəkdə onların təşkilatla daha sıx əməkdaşlığı üçün ciddi fəaliyyət göstərməsi nəticəsində son illərdə adı ç əkilən birlik öz sərhədlərini bir qədər də genişləndirmişdir. Bununla da, sərhədləri genişlənən ittifaq Avropada yeni qonşular qazanmış və 2003-cü ildə "Daha geniş qonşuluq: Şərq və Qərb qonşularla yeni çərçivə təşəbbüsü" adlı proqram qəbul etmişdir. Avropa İttifaqının xarici işlər nazirləri 2004-cü ilin yanvarında üç Cənubi Qafqaz respublikasını bu təşəbbüsə qoşmaq üçün Avropa Komissiyasına təkliflər hazırlamaq haqqında tapşırıq vermişlər 8 . Avropa İttifaqının tarixi əhəmiyyətli sonuncu genişlənmə prosesləri Cənubi Qafqaz ölk ələrinin Avropa ilə daha sıx əməkdaşlığının inkişafına şərait yaradır. Avropa İttifaqının Cənubi Qafqaz dövlətləri ilə qarşılıqlı əlaqələrinin həyata keçirilm əsi vasitələrindən biri məhz Avropa Qonşuluq Siyasətidir. AQS-də yeni qonşuların Avropa İttifaqının layihələrində daha geniş iştirakı və daha proqressiv inteqrasiyası nəzərdə tutulur. AQS Avropa İttifaqının öz sərhədlərini dəqiq mü əyyənləşdirmək yolunda atdığı ən uğurlu addımlarından biri hesab olunmalıdır. H ər halda bu siyasət Avropa İttifaqına müəyyən müddətə, yəni gələcək genişlənməyə qədər sərhədlərinin hüdudlarını dəqiqləşdirməyə imkan verir. 1992-2006- cı illərdə Avropa İttifaqının TASİS və digər yardım proqramları ç ərçivəsində Azərbaycana 414 milyon avrodan çox məbləğdə humanitar, texniki və ərzaq yardımı göstərilmişdir. 2004-
cü il mayın 12-də Avropa Komissiyası Avropa Qonşuluq Siyasətinə dair Strategiya s ənədini qəbul etmişdir. Adı çəkilən sənəddə Avropa Komissiyası Az ərbaycan, Gürcüstan və Ermənistanın bu siyasətə daxil edilməsi üçün Avropa İttifaqı Şurasına tövsiyə etmişdir. 2004-ci il iyunun 14-də Avropa Komissiyasının tövsiy
əsinə təşkilatın Ümumi Məsələlər və Xarici Əlaqələr üzrə Şurasında baxılmış v ə Şura, Cənubi Qafqaz dövlətlərini qeyd edilən siyasətə daxil etməyi qərara almışdır 9 . Qonşuluq Siyasətinin strategiya sənədinə əsasən Avropa İttifaqının tərəfdaş ölk
ələrlə münasibətlərini yaxın gələcək üçün tənzimləyən əsas sənəd Fəaliyyət planları olacaqdır ki, bu sənəddə İttifaq ilə ikitərəfli münasibətlərin prioritetlərinin mü əyyənləşdirilməsi nəzərdə tutulur. Nəticədə, Azərbaycan Avropa İttifaqı ilə "Yeni qonşuluq siyasəti" proqramı çərçivəsində özünün bir çox siyasi, iqtisadi, hüquqi v
ə inzibati islahatlarını həyata keçirmək imkanı qazanır, eyni zamanda, bu m əqsədlə İttifaqın texniki-maliyyə dəstəyini alır. Bundan başqa, Azərbaycan proq- ram ç ərçivəsində Avropa İttifaqından onun daxili bazarlarına çıxış kvotası, işçi, əmtəə, xidmət, investisiya-kapital resurslarnın sərbəst dövriyyə imkanını əldə edir.
AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları 95
Hal-
hazırda Azərbaycan dövləti Avropa İttifaqı ilə münasibətlərində öz xarici siyas ət prioritetlərinə uyğun olaraq daha çox ikitərəfli əlaqələrə üstünlük verir.
İttifaqın regional layihələrində iştirak etməklə yanaşı, Cənubi Qafqazda ümumi iqtisadi inkişafdakı payına görə lider dövlət olan Azərbaycan təşkilatın xarici əlaqələrində müvafiq yer tutmağa çalışır. Bundan ötrü, Azərbaycan Avropa İttifaqı ilə ikitərəfli əlaqələrin daha yeni üsullarını axtarır, onunla yaxınlaşmaq üçün z
əruri olan bütün lazımi təsisatları yaradaraq, İttifaqın ümumavropa iqtisadi, siyasi v
ə təhlükəsizlik məkanına inteqrasiya olmaq istəyini nümayiş etdirir. 2004-cü i lin may ayında Avropa İttifaqı qonşuluq siyasətinin həyata keçirilm
əsi üçün 255 milyon avro vəsait ayıraraq, Cənubi Qafqaz dövlətləri ilə bu istiqam
ətdə məqsədyönlü iş aparır 10 . Adı çəkilən proqrama qoşulan ölkələr İttifaq institutlarına insan hüquqlarına hörmətlə yanaşmaq, qanunların aliliyini təmin etm ək, səmərəli və şəffaf idarəçilik yaratmaq, bazar iqtisadiyyatı tələblərinə hörmət b əsləmək və xarici siyasət sahəsində beynəlxalq hüquq normalarına əməl etmək əzmində olduqlarını nümayiş etdirməlidirlər. Az ərbaycan Respublikası da bu sahədə qarşıda duran vəzifələrin həlli istiqam ətində ardıcıl addımlar atmaqla öz mövqeyini ifadə etmişdir. Bu məqsədlə Az ərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev 2005-ci il iyunun 1-də "Az ərbaycan Respublikasının Avropaya inteqrasiyası üzrə Dövlət Komissiyasının yaradılması haqqında" imzaladığı sərəncamda Azərbaycan ilə Avropa İttifaqı arasında əlaqələrin daha da gücləndirilməsi, İttifaqın Azərbaycan üzrə Fəaliyyət Planının hazırlanması və həyata keçirilməsi üzrə səmərəli, əlaqələndirilmiş işin t əmin edilməsi məsələləri öz əksini tapdı. Bununla yanaşı, qəbul edilmiş sənəddə Avropa İttifaqı ilə siyasi, iqtisadi, hüquqi, nəqliyyat və enerji, təhlükəsizlik, insan hüquqları və demokratikləşmə, humanitar, elm-təhsil və digər əməkdaşlıq sahələri üzr ə işçi qrupun yaradılması nəzərdə tutulmuşdur 11 .
Hazırda Avropa İttifaqının regionda həyata keçirdiyi yeni qonşuluq siyasəti layih
əsinin əsas məqsədi Cənubi Qafqaz dövlətlərinin siyasi, iqtisadi cəhətdən Avropa d
əyərlərinə yaxınlaşmasını sürətləndirməkdən ibarətdir. Təbii ki, Cənubi Qafqaz ölk ələri də bu məsələdə maraqlıdırlar və Avropa İttifaqı ilə ikitərəfli münasib
ətləri genişləndirməyə çalışırlar. Bu m
ənada Prezident İlham Əliyevin 2006-cı il oktyabrın 6-8-də Brüsselə r əsmi səfəri mühüm əhəmiyyət daşıyır. Avropa İttifaqı Şurasının baş katibi, xarici siyas ət və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali nümayəndəsi Xavyer Solana ilə keçirdiyi görüşdə Azərbaycanla Avropa İttifaqı arasında əməkdaşlığın yeni mərhələsinin başladığını bildirən dövlət başçısı İlham Əliyev bu səfərin İttifaqın Cənubi Qafqaz regionuna dair yeni qonşuluq siyasətinin gələn beş il ərzində ölkəmizdə siyasi və iqtisadi inkişaf meyarlarının Avropa İttifaqındakı göstəricilərinə uyğunlaşdırıl- masının əsasını qoyacağını bəyan etdi: "Avroatlantik məkana inteqrasiya sahəsində Az ərbaycanın neçə illər ərzində apardığı siyasət həm ölkəmiz, həm də bütövlükdə regional əməkdaşlıq üçün çox böyük nəticələr vermiş və verəcəkdir" 12 .
Az ərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Avropa Komissiyasının sədri Joze Manuel Barrozi 2006- cı il noyabrın 7-də Brüsseldə Azərbaycan Respublikası və Avropa İttifaqı arasında enerji məsələləri üzrə strateji tərəfdaşlığa dair anlaşma memorandumu imzaladılar 13 . Bu s
ənədin imzalanması Azərbaycanın Avropa İttifaqının enerji bazarlarına daha tez inteqrasiyasına kömək etməklə yanaşı, X əzərin enerji daşıyıcılarının nəqli nəticəsində İttifaqın enerji təhlükəsizliyini daha Yüklə 9,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|