Azərbaycan elmlər akademiyasi şardəN
Yüklə 0,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
10
ya öldürməyi boynuna götürsə, krallığı ona verər. O, (Şah Abbas—V. A.) Teymurazı aradan götürmək barədə bir məktub da Lüarzaba yazmışdı. Eyni zamanda Midiya tərəflərdə olan ordu generalı Lələ bəyə əmr etmişdi ki, otuz min atlı ilə Gürcüstana daxil olub, oranı başdan-başa qana boyayıb, od-alova bürüsün. Lüarzab və Teymuraz birləşmək qərarına gəldilər. Onlar görüşüb Abbasın məktublarını bir-birinə verdilər. Hər ikisinin Abbas tərəfindən mütləq öldürüləcəklərini yəqin edib, ya birlikdə məhv olmağa, ya da birlikdə azad olmağa aid içdilər. Daha sıx ittifaqda olmaq və daha da möhkəmlənmək üçün Lüarzab, dediyim kimi, bacısı füsunkar Darecanı dul qalmış Teymuraza verdi. Səh.—141. Bu xəbəri eşidəndə Abbas özündən çıxdı. O, yanında girov saxladığı Teymurazın iki oğlunu və digər gürcüləri şəxsən öz əliylə boğub öldürmək istəyirdi. Nəhayət, o, dönük çıxmış çarları cəzalandırmaq üçün tələsik hərəkətə başlamağı qərara aldı. Teymuraz Səfəvi ordusunun yaxınlaşdığını hiss edib müdafiəyə hazırlaşmaq istədi, lakin krallığındakı zadəganların bir hissəsinin tabe olmağa meyl göstərdiyini başa düşdü. O, anasını Abbasın yanına göndərdi. Bu şahzadə qadın dul qaldıqdan sonra özünü ruhani həyata həsr etmişdi. Mən minqrellərin dini əlaqəsindən danışarkən qeyd etmişdim ki, gürcülər də onlar kimi təkcə dindar paltarı geyməklə özlərini dindar həyata həsr etmiş olduqlarını düşünür, yaşayış yerlərini dəyişmir, istədiklərini edirlər. Merian və ya Ketavan (onu hər iki adla çağırırdılar) ruhani paltarını geyərək guşənişinlik və allaha dua etməklə keçinirdi. O, böyük bir kəcavə və qiymətli hədiyyələrlə yola düşdü. O, hələ İsfahanda olan Abbası tapan kimi onun ayaqlarına yıxılıb, oğlunun bağışlanması üçün hədsiz xahişlər etdi. Şahı sakitləşdirmək üçün əlindən gələn hər şeyi etdi. Bu şahzadə qadın kifayət qədər yaşlı idi; bununla belə hələ gözəl idi. Abbas görən kimi ona aşiq oldu. O, ona Məhəmmədi olarsa evlənəcəyini deyir. Bu şahzadə əxlaqlı və dindar olduğundan, həm də Səfəvi şahzadə qadınlarının aqibətinə nifrət etdiyindən şahın təklifini ikrahla və qətiyyətlə rədd etdi. Səh.—142. Bu gürcü qadınına xas olan ciddilik idi. Abbas rədd cavabından pərt olaraq və ya onu əldə bəhanə edərək (belə bir fikri iddia edirlər ki, o, Ketavanla evlənmək istəmirdi, bu onun Teymurazdan intiqam almaq planı idi) Şahzadəni kənar bir evdə dustaq etdirir, dediyim kimi, Teymurazın ona girov üçün verilmiş oğlanlarını hərəmağasına çevirib Məhəmmədi etdirir. Bundan sonra Gürcüstana yola düşür. Ketavan bir çox illər həbsdə qalır. Abbas bütün Gürcüstanı fəth etdikdən az sonra 1624-cü ildə Şiraza aparılır, orada dəhşətli əzablar çəkir. O, (Şah Abbas—V.A.) bu şəhərin (Şirazın—V. A.) hakimi İman Qulu xana məktub yazır ki, Ketavanı Məhəmmədi etsin. Hədiyyələr, ən şiddətli əzablar, vədlər, hədələr, zərbələr heç bir nəticə vermir. İman Qulu xan əmri şahzadə qadına göstərir, bunun da bir xeyri olmur. Bu müqəddəs və qəhrəman qəlb sahibinə əzablar təsir etmir. Dəyənəklə, dəmirlə, odla cəzalandırılan bu qadın közərmiş 11
kömür üstündə əzab verilərkən ölür. Bir-birindən dəhşətli, hər gün təzələnən və səkkiz il çəkən cəzalara İsa kimi dözmüşdü. Onun meyidi zibilxanaya atılmışdı. O zaman Şirazda olan avqustiçlər gecə vaxtı onu götürüb ətirlə yudular, tabuta qoyub, müşayiətçilərdən biri ilə gizlincə Teymuraza göndərdilər.
bələdçiliyi ilə bu ölkəyə qoşunla daxil olur. Abbasın ordusu bir-birinə qarşı intiqam və qorxu hissi keçirən, vədlərə və ümidlərə uyan gürcülər hesabına böyüyürdü. Lüarzab döyüşməyi qət etdi. O, meşələrdə gizlənməyə və onları məğlub etməyə ümid edirdi. Abbasın ordusu bu ölkəyə 25 lyö girdikdən sonra özünü satılmış və məğlub hesab etdi. Lüarzab dəstələrini iki hissəyə ayırmışdı. Keçidi qalaq-qalaq yığılmış ağac kötükləri ilə bağlamışdılar. Elə etmişdilər ki, Səfəvi ordusu nə irəli, nə də geriyə hərəkət edə bilsin. Abbas məğlub edilmişə bənzəyirdi. Mehru satqın kimi boynu vurulacağından qorxub, ona deyir: «Əlahəzrət, mən sizi buradan üç günə kimi başımın üstündə çıxaracağam». O, sözünə əməl etdi və piyada qoşunun keçməsi üçün meşədən yol açdırdı. Gürcülər tərəfindən mühasirə edilmiş düşərgəni buraxıb, süvari ordunu özü ilə götürdü. Meşədən keçən kimi, süvari orduya Abbas özü başçılıq etdi, Kaxet krallığı üzərinə yeridi, hətta tut ağaclarını belə yerlə- yeksan etdi. Əhali ev-eşiyindən didərgin düşüb dağılışdı. Lüarzab bu xəbəri eşidib, özünü məğlub olmuş bildi. O, Minqreliyaya qaçdı. Gürcü kralları əlinə keçmədiyi üçün Abbas qələbəni təmin olunmuş hesab etmədi, Lüarzaba bu məzmunda məktub yazdı: «Nə üçün qaçırsınız? Mənim haqq-hesabım yaramaz, alçaq, üsyankar Teymuraz ilədir. Gəlin mənə təslim olun. Gürcüstan krallığına sizi təsdiq edəcəyəm.
çevirəcəyəm». Öz xalqına hörmət və məhəbbət bəsləyən Lüarzab gəlib özünü Abbasa təslim etdi. Şah onu dostcasına qəbul etdi, xoş rəftar elədi, təntənə və cah- cəlalla taxta əyləşdirdi. Bu, qılınc işlətmədən gürcüləri yola gətirmək üçün ən yaxşı vasitə idi. Ona gözəl hədiyyələr verdi. Hədiyyələrin arasında daş-qaşla bəzədilmiş cıqqa var idi. Şah həmişə, xüsusilə onun görüşünə gələndə bu cıqqanı taxmağı əmr etdi, dedi: «Bu, şahlıq rəmzidir, istəyirəm ki, o həmişə sizin başınızda olsun, görənlər sizin şah olduğunuzu bilsinlər». Tiflisdən yola düşəcəyi gün o, Lüarzaba dedi: «Mən burdan səkkiz lyö o yanda dayanacağam, ordunu qabağa buraxacağam. Məni ora qədər ötürmək istəmirsinizmi?! Bu, yazıq gürcü kralını öz paytaxtından çıxarmaq tələsi idi. O, heç bir narazılıq etmədən onunla getdi. Abbas mühafizə dəstəsindəki dünyada yeganə olan məşhur və peşəkar bir oğruya Lüarzabın cıqqasını oğurlamağı əmr etdi. Əmr yerinə yetirildi. Lüarzab şahı görməyə gələndə əlahəzrət ona dedi: «Lüarzab, sizin cıqqanız hanı? Sizə həmişə bu şah nişanını gəzdirməyi əmr etməmişdimmi?» — Əlahəzrət, — deyə Lüarzab cavab verdi, —onu məndən oğurlayıblar, tapmaq ümidimi itirmişəm. Dünəndən bəri bütün adamlarıma axtartdırıram, tapa bilmirik. Yüklə 0,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|