Azərbaycan fəLSƏFƏ VƏ sosial-siyasi

Fəlsəfə və sosial-siyasi elmlər – 2012, № 1 
 
da, 12 dövlət qulluqçusunun (37-45) yaşlar arasında, 5 dövlət qulluqçusunun 
isə (46-55) yaşlar arasında olduğu müəyyənləşmişdir. Buda ondan irəli gəlir 
ki, daha doğrusu dövlət qulluğunda gənc nəslin təmin olunmasının əsas sə-
bəbi qismən yaşlı  nəslin yeni formalaşdırılan dövlət qulluğu sisteminin tə-
ləblərinə tam cavab verə bilən keyfiyyətlərə sahib olmamaları (məsələn xa-
rici dil bilməmələri, yeni idarəçilik sistemində istifadə olunan texnologiya-
lardan tam istifadə edə bilməmələri və s. ) göstərilə bilər. 2010 cu ilin statis-
tik göstəricilərinə  nəzər saldığımız zaman görürük ki, respublika üzrə 
28 648 dövlət qulluqçusundan 14872-si 44 yaşa qədər olanlardır. 45-55 yaş 
arası olanlar isə 8752 nəfərdir. 55 yaşdan yuxarılar isə 5094 nəfər təşkil et-
məkdədir (13).  
 
YAŞ Tezlik 
% 
Cəmi % 
1.
 
25-30 
2.
 
31-36 
3.
 
37-45 
4.
 
46-55 
5.
 
30 Cəmi 
28 
75 
12 
5 
120 
23,3 
62,5 
10 
4,2 
100 
23,3 
85,8 
95,8 
100 
 
 
 
2.
 
Sorğu iştirakçılarının təhsilinə görə nisbəti. 
 
Sorğuda iştirak edənlərin aldıqları təhsilə görə nisbətinə baxanda ay-
dın olur ki, 120 dövlət qulluqçusundan 87-inin (72,5%) bakalavr, 31-inin 
(25.8%) magistr və 2 nəfəri isə elmlər namizədidir. 120 respondentin təqri-
bən 30 %-ə qədərinin magistr təhsilli olması onu deməyə əsas verir ki, döv-
lət qulluğunda kifayət qədər elmi potensiala sahib şəxslər vardır. Buda öz 
 
- 106 -

---

Tətbiqi sosiologiya 
 
növbəsində dövlət qulluğunda dövlət siyasətinin, daha doğrusu siyasi qərar-
ların xalqa düzgün çatdırılmasında təhsili və intellektual səviyyəsi yüksək 
kadrların varlığının göstəricisidir. Burada məsələ ondan ibarət deyil ki, ma-
gistr təhsili olmayanlar yaxşı dövlət qulluqçusu deyil. Məsələ ondadır ki, in-
san kapitalının xüsusi növü kimi dövlət qulluqçularının təhsilin üst pillələri-
ni bitirən şəxslərdən ibarət olması onların gələcəkdə ixtisaslarına uyğun da-
ha fərqli sahələrdə istifadə olunmasına şərait və zəmin yaradır və ya bunla-
rın sosial və siyasi verimliliyi daha yüksəkdir.  
 
 
  
Təhsil Tezlik 
% 
Cəmi % 
1.
 
bakalavr 
2.
 
magistr 
3.
 
elmlər 
namizədi 
 Cəmi 
87 
31 
2 
120 
72,5 
25,8 
1.7 
100 
72,5 
98,3 
 100 
 
 
3.
 
Sorğu iştirakçılarının vəzifələrinə görə nisbəti. 
 
Sorğuda 1-4-cü inzibati vəzifələr üzrə dövlət qulluqçuları iştirak etmə-
mişdir. Sorğuda  əsasən 5-9-cu təsnifatlar üzrə dövlət qulluqçuları  iştirak 
etmişdir. Bunlardan 9-u şöbə müdiri, 9-u şöbə müdiri müavini, 11-i sektor 
müdiri, 18-i baş məsləhətçi, 23-ü böyük məsləhətçi, 20-i aparıcı məsləhətçi, 
21-i məsləhətçidir. Eyni zamanda dövlət qulluğunun yardımçı  vəzifələrini 
tutan 5 baş mütəxəssis və 4 böyük mütəxəssis sorğuda iştirak etmişdir. Bu-
rada bir məsələni də qeyd etməliyik ki, sorğu anketlərinin incələnməsi za-
manı məlum olmuşdur ki, şöbə müdirləri, müavinləri və sektor müdirləri an-
ketlərə daha məsuliyyətlə yanaşaraq bütün suallara dolğun cavab verməyə 
çalışıblar. 
 
- 107 -

---

Fəlsəfə və sosial-siyasi elmlər – 2012, № 1 
 
 
 
4.
 
Sorğu iştirakçılarının iş stajına görə nisbəti. 
 
Anket sorğusunda iştirak edən 120 respondentdən 27-si (22,5 %) 1-5 
il arasında stajı olan, 64-ü (53,3 %) 6-10 il arasında stajı olan, 19-u (15,8 %) 
11-15 il arasında stajı olan və 10-u (8,4 %) 16-20 il arasında stajı olan 
dövlət qulluqçularından ibarət olmuşdur. Sorğu anketində  iştirak edənlərin 
həm yaş həm də staj göstəricilərinə görə deyə bilərik ki, respondentlərimiz 
əsasən gənc dövlət qulluqçularından ibarət olmuşdur. 
 
 
 
5.
 
Sorğu iştirakçılarının əməkhaqqına görə nisbəti. 
 
Anket sorğusunda iştirak edən 120 respondentdən 91-i (75,8 %) 300-
500 manat arası əməkhaqqı, 21-i (17,5 %) 500-700 manat arası əməkhaqqı, 
8-i (6,7 %) 700-1000 manat arası  əməkhaqqı alan dövlət qulluqçularından 
ibarətdir. 1000 manatdan yuxarı  əmək haqqı olan respondent sorğuda rast 
gəlinməyib. 2010 cu ilin statistik göstəricilərinə  nəzər saldığımız zaman 
 
- 108 -

---

Tətbiqi sosiologiya 
 
görürük ki, respublika üzrə dövlət qulluqçularının orta aylıq nominal 
əməkhaqqı 420,8 manat təşkil etmişdir (13). Bura əməkhaqqı fonduna daxil 
edilməyən sosial xarakterli ödəmələr aid edilməyib. 
 
 
 
6.
 
Sorğu iştirakçılarının dövlət qulluqçusu peşəsini seçmə səbəbi. 
 
Anket sorğusunda iştirak edən 120 respondentdən dövlət qulluqçusu 
peşəsini seşmə səbəbini 13 nəfər (10,8 %) işsizlik, 46 nəfər (38,3 %) gələ-
cək qarantiyası, 17 nəfər (14,2 %) daimi əmək haqqı, 30 nəfər (25%) peşəni 
sevmək, 14 nəfər (11,7 %) səlahiyyətli şəxs sahibi olmaq kimi ifadə ediblər.  
 
 
7.
 
Sorğu iştirakçılarının öz işini qiymətləndirməsi. 
 
Anket sorğusunda iştirak edən 120 respondentdən indiki işinizi necə 
qiymətləndirirsiniz? sualına 87 dövlət qulluqçusu (72,5 %) önəmli, 4 dövlət 
qulluqçusu (3,3 %) önəmsiz, 14 dövlət qulluqçusu (11,7 %) normal bir iş, 
13 dövlət qulluqçusu (10,8%) perspektivli, 2 dövlət qulluqçusu (1,7 %) 
perspektivsiz kimi qiymətləndiriblər. Dövlət qulluqçularından 6 nəfərin öz 
işini önəmsiz və perspektivsiz qiymətləndirməsinin  əsas səbəbi rəhbər işçi 
ilə aralarındakı münasibətlərin yaxşı olmadığından meydana gəldiyini söylə-
 
- 109 -

---