Azərbaycan Hüquqçular Assosiasiyası azərbaycan respublikasinin
Yüklə 3,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ekspertiza
ğını bəUi etməlidir. Bu məqsədlə məhkəmə birinci növbədə 95.1-ci maddəyə uyğun olaraq həmin yazıların nə vaxt, kim tərəfindən və hansı şəraitdə yazıldığını bəlli etməlidir. Səs və video yazıları sübut kimi verən şəxslər də həmin yazıların nə vaxt, kim tərəfindən və hansı şəraitdə yazıldığını öz vəsatətlərində göstərməlidirlər. Bu məsələlərin aydın i aş- dınimaması məhkəmənin sübutlan götürməməsinə gətirib çıxara bilər. 2.
sübut kimi istifadə oluna bilər. Həmin yazılarda səsləri və ya özləri əks olunmuş bütün şəxslərin razılığı olmadan, habelə mənzil sahibinin, yaxud xüsusi İcazə əsasında buraxılış istəndiyi yerlərdə həmİn yerin sahibinin razılığı olmadan aparılmış səsyazma və videoçəkiliş gizli yolla əldə olunmuş sayılır. Məhkəmə səs və ya video yazılan sübut kimi götürərkən onlarm gizli və ya açıq yolla yazıldığını aydmiaşdırmalı. gizli yolla əldə olunduğunu bəlli etdikdə, qanunun bu yazılardan sübut kimi istifadə edilməsinə yol verib-vermədiyini aşkar etməlidir. Bu maddədə «qanunla icazə verilən ha!lan> dedikdə, həmin gizli yazıların aparılmasının, həmçinin onlardan yararlanmanm qanuna uyğun olub-olmaması nəzərdə tutulur. Əməliyyat-axtarış fəaliyyəti haqqmda Qanuna görə, əməliyyat-axtarış tədbirləri nəticəsində aparılan gizli səs və video yazıları sübut kimi istifadə oluna bilər. Bunun üçün məhkəmə, birincisi, onlardakı bilgilərin doğruluğunu yoxlamalıdır. İkincisi, həmin bilgilərin qanuna uyğun olaraq əldə olunub-olunmadığı (məsələn, əməliyyat-axtarış tədbirinin keçirilməsi üçün qanunda nəzərdə tutulan hallarda məhkəmənin, yaxud uyğun vəzifəli şəxsin sonradan məhkəmənin bəyəndiyi qərarmın olması və s.) və s. bəlli edilməlidir. Əməliyyat-axtanş ölçülərinin gerçəkləşdirilməsi nəticəsində əldə edilən bilgilər bu ölçülərin məqsədlərinə uyğun olmadıqda, onlardan şəxslərin əleyhinə istifadə olunması qadağandır. 3.
gedişi ilə bağlı yazılış apara, o sıradan səs yazılışı apara bilərlər. Kino və foto çəkilişə, videoyazıya, canlı yayımla radİo və teletranslasiyaya iş iştirakçılarmm baxışları nəzərə alınmaqla məhkəmənin icazəsi ilə yol verilir (MPM. 10.9 və 176.5-ci maddələr). 4.
Qanuna uyğun olaraq əldə olunduğuna görə sübut kimi götürülən şəxsi yazışma və şəxsi teleqraf bilgiləri yalnız qapalı məhkəmə iclasmda, onların ünvanlandığı şəxsin (şəxslərin) razılığı olduqda isə, açıq məhkəmə iclasmda açıqlana bilər. Şəxsi xarakterli bilgi daşıyan, yəni şəxsİ həyatm sirləri ilə bağlı olan, şəxsi yazış- malardakı bilgiləri açıqlayan səs və videoyazılara da bu qaydalar tətbiq olunur. Məhkəmənin bu qaydalara uymaması bu səbəbdən vurulmuş ziyana görə məsuliyyət yaradır. Maddə 96. Səs və video yazıların saxlanması və qaytarılması 96.1. Səs və video yazılar məhkəmədə saxlanılır. Məhkəmə onların dəyişməz vəziyyətdə säxlanılması iiçün tədbirlər görür, 96.2. Müstəsna hallarda məhkəmənin qətnaməsi qanuni qäwəyə mindikdən sonra səs və 127
video yazılar onların alındığı şəxslərə qaytanla bilər. 96.3. Səs və video yazıların qaytarılması məsələləri haqqında məhkəmə qərardad çıxa rır. 1.
Yazılı və maddi sübutlardan fərqli olaraq, səs və video yazıların məhkəmədən kənarda saxlanmasına heç bir halda yol verilmir, ölçüsündən və s. keyfiyyətlərindən asılı olaraq, səs və video yazılar işin materialları içərisində, məhkəmədə seyfdə və yaxud məhkəmənin saxlama kamerasmda saxlanır. Məhkəmə həmin yazılarda bəlli texniki vasitələrin yardımı ilə dəyişikliklər edilməsinə, onlann pozulmadan, mexaniki və ya kimyəvi təsir nəticəsində xarab olmadan, itmədən və s.-dən qorumaq üçün mümkün olan bütün texniki və hüquqi ölçüləri götürməlidir. 2.
Səs və video yazılar onlann alındığı şəxslərə yalnız məhkəmənin qətnaməsi qanuni qüvvəyə mindikdən, yaxud işin icraatı dayandmidıqdan sonra (MPM, 94-cü maddə) və yalnız ayrıca hallarda qaytarıla bilər. Belə hallara misal olaraq həmin yazı- lışm şəxsi, ailə xronikası olduğu, hər hansı bədii, tarixi önəm daşıdığı, yaxud elmi, texniki və s. bilgilər daşıdığı hallan göstərmək olar. 3.
Səs və video yazıların qaytarılmasının prosessual rəsmiləşdirilməsi maddi sübutlarda olduğu kimi aparılır (MPM, 94-cü maddə). Maddə 97, Məhkəmənin ekspertiza təyin etməsi 97. L İşə baxılarkən xüsusi bilik tələb olunan sualları izah etmək üçün məhkəmə işdə iştirak edən şəxsin vəsatəti və ya öz təşəbbüsü ilə ekspertiza təyin edilə bilər. 97.2. İşdə iştirak edən şəxslər qarşılıqlı razılığa əsasən konkret səlahiyyətli şəxsin ekspert təyin edilməsini məhkəmədən xahiş edə bilərlər. 97.3. İşdə iştirak edən şəxslər ekspertiza keçirilən zaman baxılmalı olan sualları məhkəməyə təqdim etməyə haqlıdırlar. 97.4. Ekspert rəyinin alınmasına dair sualların yekun məzmununu məhkəmə müəyyən edir, işdə iştirak edən şəxslərin təqdim etdiyi sualların rədd edilməsini məhkəmə əsaslandırmağa borcludur. 97.5. Tərəf ekspertizanın keçirilməsində iştirak etməkdən imtina edirsə və ya onun keçirilməsinə mane olursa (ekspertizaya gətmir, gərəkli tədqiqat predmetlərini ekspertə təqdim etmir, ekspertizanın aparılması üçün tələb olunan xərcləri ödəmir və s.) və işin hallarına görə bu tərəfin iştirakı olmadan ekspertizanı keçirmək mümkün deyilsə, məhkəmə hansı tərəfin iştirak etməkdən imtina etməsindən, habelə bunun onun üçün hansı əhəmiyyət kəsb etməsindən asılı olaraq, ekspertiza təyin edilən faktı, onun hüquqi nəticələrini əsaslandırmaqla təsdiq olunmuş və yaxud rədd edilmiş he.sab edə bilər. 1.
İşə baxılarkən elm, incəsənət, texnika və ya özəl bilik istəyən hər hansı başqa sahələrə aid sualları araşdırmaq üçün ekspertiza təyin edilir. Ekspertiza - işİn düzgün həllindən ötrü önəmli olan faktları aşkar etmək məqsədi ilə ekspertin məhkəmənin verdiyi obyektləri qanunla bəlliləşmiş prosessual qaydada elmi əsaslarla araşdırmasıdır. Konkret hallardan asılı olaraq, yazılı və maddi sübutlar aşağıdakı kriminalistik ekspertizadan keçirilə bilərlər: 128
Yüklə 3,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|