Azərbaycan Hüquqçular Assosiasiyası azərbaycan respublikasinin
Yüklə 3,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Maddə 88. Sübutların qiymətləndirilməsi
- Sübutun qabaqcadan bəlli olan qüvvəsinin olmaması
dir. 2.
İş iştirakçısının sübutların qorunması barədo ərizəyə baxılmasında iştirak edib- etməməsindən asılı olmayaraq, işə baxan məhkəmə onları sübutlarm qSrunması ilə bağlı prosessual hərəkətlərin protokolları və ya sübutları qoruma qaydasında toplanan bütün materiallarla tanış etməlidir. 3.
olması məsələsinin öncədən həlli sayılmır. İşə baxan məhkəmə gərəkli əsaslar olduqda, həmin sübutları işə aid etməyə bilər. 4.
maddəsində göstərilənlərdən başqa, hansı prosessual hərəkətlərin edilməsi, onların yerinə yetirilməsinin qayda və yöndəmi göstərilməlidir. Qərardad 5 gün müddətində, gərəkli hallarda isə daha tez müddətdə sübutlarm qorunması ərizəsinə baxılması haqqmda bildirişlə birlikdə işin iştirakçılarına göndərilməlidir. Gərəkli hallarda (sübutlarm sonradan əldə oluna bilməsinin mümkünsüz və ya çətin olacağmı güman etməyə heç bir əsas olmadıqda, sübutun əldə olunması üçün başqa prosessual hərəkətlərin edilməsi lazım gəldikdə və s.), məhkəmə sübutlarm qorunması ilə bağlı öz qərardadma yenidən baxaraq onu dəyişdirə bilər. Maddə 88. Sübutların qiymətləndirilməsi Məhkəmə sübutlara obyektiv, qərəzsiz, hərtərəfli və tam baxdıqdan sonra həmin sübutlara tətbiq edilməli hüquq normalarına uyğun olaraq qiymət verir. Heç bir sübutun məhkəmə üçün qabaqcadan müəyyən edilmiş qüwəsi yoxdur. 1,
Sübutlarm qiymətləndirilməsi hakimin sübutlarm işə aid olub-olmamasmı, mümkünlüyünü, doğruluğunu, yetərliliyini, qarşılıqlı bağlılığmı bəlli etməyə və bunların əsasmda düzgün nəticələr çıxarmağa yönəlmiş, məntiqin qanunları əsasmda gedən düşünmə prosesidir. Sübutlann düzgün dəyərləndirilməsi qanuni və əsaslı qətnamə çıxaniması baxımmdan mühüm əhəmiyyət daşıyır. Məhkəmənin qətnaməsi o zaman əsaslı olar ki, o, məhkəmə iclasmda mülki məhkəmə icraatının prinsiplərinə və mülki prosessual qaydalara əməl olunmaqla hərtərəfli və tam araşdınimış iş üçün önəmli olan hallara əsaslansm. 2.
Sübutlarm tam həcmdə baxılaraq qiymətləndirilməsi, nəticənin sübutlann tam kompleksindən çıxarılmasıdır. Bu kompleksdə başqa nəticələr çıxarmağa İmkan verən çatışmazlıqlar olmamalıdır. Məsələn, əgər biz yalnız icarəçinin icarəyə verənə pul ödəməsi barədə qəbzə söykənərək icarə haqqmm ödənildiyi nəticəsinə gəlsək, bu nəticə onun söykəndiyi sübutlarm tam olmaması səbəbindən səhv ola bilər. Çünki icarəçinin icarəyə verənə verdiyi məbləğ hər hansı başqa borcun qarşılığı da ola bilər. Məhkəmənin gəldiyi nəticə üçün mühüm önəmi olan bütün faktik hallann araşdı- rılmaması məhkəmə qətnaməsinin apellyasiya qaydasmda ləğv olunması üçün əsasdır (MPM, 388-ci maddə). Sübutlann hərtərəfli baxılaraq dəyərləndirilməsi iş iştirakçılarmm öz tələb və eti 119
razlarını söykədikləri, iş iştirakçılarının verdikləri və istədikləri bütün sübutların işə aid olması və mümkünlüyünü düzgün bəlli etməklə toplanması, araşdırılması və qiymətləndirilməsidir. Sübutun əsassız olaraq işə aid olmayan və ya mümkün olmayan sayılaraq rədd edilməsi, sübutun məhkəmənin gəldiyi nəticə üçün müsbət yönünü götürüb mənfi yönünün dəyərləndinİməməsi hərtərəflilik prinsipinin pozulması sayılır. Hərtərəflilik prinsipi sübutlar arasında ziddiyyətlərin çözülməsini istəyir. Həmin prinsip qətnamənin əsaslandırıcı hissəsində məhkəmədən onun iş üzrə gəldiyi nəticələrin söykəndiyi sübutları göstərməklə yanaşı, onun iş iştirakçılarmın verdikləri və ya tələb etdikləri, habelə işin baxışı zamanı meydana çıxmış bu və ya başqa sübutları və işin iştirakçılarmın söykəndiyi normativ hüquqi aktları rədd etmək üçün gətirdiyi dəlilləri göstərməsini tələb edir (MPM, 220.4-cü maddə). Sübutlann obyektiv və qərəzsiz baxılaraq dəyərləndirilməsi sübutlara: 1) iş işti- rakçılarma olan münasibət və 2) sübutların qaynaqlarına öncədən formalaşmış münasibətə söykənərək qiymət verməyin yolverilməz olması deməkdir. Məsələn, yazılı sübut kimi götürülən sənəddəki bilgilərin bir çoxunun yalan olması və sənədin üstəlik saxtalaşdırmağa görə əvvəllər məhkum olunmuş şəxs tərəfindən verilməsi öz-özlü- yündə həmin sənəddəki başqa bilgilərin yalan sayılmasına əsas vermir. Məhkəmə sübut qaynağına öncədən formalaşmış bağlılığı olmasına baxmayaraq, həmin qaynağm verdiyi faktiki bilgiləri başqa sübutlarla bərabər qüvvəli və bərabər önəmli sayaraq dəyərləndirməlidir. Məhkəmə sübutları dəyərləndirərkən gəldiyi nəticənin doğru olduğuna içdən güvənməlidir. Bununla belə, onun bu güvənci işin hallarmm kökündə duran sübutlara söykənməlidir. Məhkəmə iş üçün önəmli olan faktı və ya halı özü kənardan bildiyinə əsaslanaraq və ona görə də həmin fakt və ya halm varlığma və ya yoxluğuna inandığı üçün sübut olunmuş saya bilməz. Məhkəmənin kənardan bildiyi və ya məhkəmənin gedişində bu və ya başqa səbəbdən əldə etdiyi bu inam məhkəmə baxışmda araşdırılmış və dəyərləndirilmiş sübutlarla təsdiq olunmalıdır. 3.
Məhkəmə sübutlara tətbiq edilməli olan hüquq normalarma uyğun olaraq qiymət verməlidir. Tətbiq edilməli olan hüquq normaları iş üzrə sübutetmə predmetinin bəlli edilməsində, sübutların aİd edilməsi, mümkünlüyü, bir sıra hallarda isə yetərlili- yi məsələsinin həllində mühüm əhəmiyyət daşıyır. 4.
hüquqi akt sübutun qüvvəsini və əhəmiyyətini Öncədən bəlli edə bilməz, heç bir dövlət orqanı və vəzifəli şəxs sübutun qüvvəsi və önəmi barədə göstəriş verə bilməz. Sübutlar özəlliklərinə görə işə baxan məhkəmə tərəfindən dəyərləndirilir. Hər hansı sübutun öncədən bəlli olan üstün sübutetmə qüvvəsi ola bilməz. Hakimin özünün əvvəlcədən bildiyi iş üçün önəmli olan faktlar belə, hakimə əvvəlcədən məlum olduğuna görə, MPM-in 82-ci maddəsində göstərilən hallar istisna olmaqla, sübut olunmuş sayıla bilməz. Hətta müstəqilliyinə və qərəzsizliyinə, bacarığına şübhə olmayan ekspertin ən adi məsələ ilə bağlı verdiyi rəy başqa sübutlarla birgə araşdınlıb dəyərləndirilmədən, doğruluğu sübut olunmadan üstün sübutetmə qüvvəsinə sahib sayılmamalıdu". 120
Yüklə 3,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|