Azərbaycan Hüquqçular Assosiasiyası azərbaycan respublikasinin
Yüklə 3,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Maddə 93, Tez xarab olan maddi sübutların müayinəsi və tədqiqi
2.
Şərh olunan maddədə söhbət yalnız yazılı sübutların bir növü olan sənədlərin qaytarılmasından gedir. Bu norma bu və ya başqa səbəbdən məhkəməyə əsli verilmiş başqa yazılı sübutların da, əgər onların surətləri ilə əvəzlənməsi həmin sübutların sü- butetmə qüvvəsini və əhəmiyyətini azaltmırsa, qaytarıla bilməsini aradan qaldırmır. 3.
Sənədin əslinin qaytarılması xahişi şifahi və yazılı ola bilər. Mülki işin materi- allarmda alınan sənədin əslinin əvəzində onun notariatda təsdiqlənmiş surəti və ya məhkəmənin təsdiqlədiyi surəti saxlanır. Sənədi alan onun işdə saxlanan surətinə bu barədə imza etməlidir.
1.
Maddi sübut kimi üzvi və ya qeyri-üzvi mənşəli, mülki işin hallan barədə önəmli bilgi verə bilən istənilən predmet çıxış edə bilər. Buraya asfalt örtüyündə avtomobil şinlərinin izindən tutmuş kimyəvi və ya fiziki xassələri haqqında bilgilərin iş üçün önəmli olduğu hər hansı maddə, yaxud texniki xassələri iş üçün önəmli olan texniki qurğular, maşm və avadanlıqlar, cihazlar və s. aid edilə bilər. 2.
Mülki işin bu və ya başqa halları barədə yalnız üzərində yazılmış xüsusi yazı işarələri ilə bilgilər verən yazılı sübutlardan fərqli olaraq, maddi sübutlar belə bilgiləri xarici görünüşünə, formasma, maddi xassələrinə, Özəlliklərinə, keyfiyyətinə, yerləşdiyi yerə və s. əlamətlərinə əsasən verirlər. Maddə 92. Maddi sübutların saxlanması 92.1. Maddi sübutlar məhkəmədə saxlanılır. 92.2. Məhkəməyə gətirilə bilməyən maddi sübutlar olduqları yerdə saxlanılır. Onlar məhkəmə tərəfindən müayinə edilməli, müfəssəl təsvir olunmalı, möhürlənməli, gərəkli hallarda foto və ya video lentə çəkilməlidir. 92.3. Maddi sübutların saxlanılması üçün xərclər həmin Məcəllənin müddəalarına əsasən tərəflər arasında bölüşdürülə bilər. 92.4. Məhkəmə və sübutları saxlayan şəxs maddi sübutların dəyişməz vəziyyətdə qalması üçün tədbirlər görür. 1. Maddi sübutlarm mümkün olan bütün hallarda məhkəmədə saxlanmasına üstünlük verilməlidir. Yalnız 92.2-ci maddədə göstərilən halda sübutlann məhkəmədən kənarda saxlanmasma yol verilir. Məhkəmədə saxlanılan sübutlarm, əgər onlarm özəllikləri buna əngəl olmursa, mülki işdə saxlanmasına üstünlük verilməlidir. Kiçik ölçülü əşyalar (kitab, broşüra. və s.) onlan mülki işdə saxlamaq mümkün deyilsə, məhkəmənin seyfində saxlanır. İri əşyalar və ya çoxsaylı əşyalar xüsusi siyahı əsasında məhkəmənin saxlama kamerala- rma verilir. Siyahıda əşyalann adı, onlarm xarakteristikaları, ölçüləri, sayı, çəkisi, rəngi və s. əlamətləri göstərilir ki, onlan başqa oxşar əşyalardan fərqləndirilə bilsin. Si 123
yahı mülki işə qoşulur. 2.
Məhkəməyə gətirilməsi mümkün olmayan və ya olduqca çətin olan əşyalar (məsələn, muzey əşyası, avtomobil, qurğu, bİna və s.) onların otduğu yerdə saxlanır. Məhkəmə özü və yaxud onun tapşırığı əsasında məhkəmə tapşırığını yerinə yetirən orqan həmin əşyaları MPM-in 79-cu maddəsinə uyğun olaraq gözdən keçirməli və araşdumalı, müayinə protokolunda əşyanı hərtərəfli və müfəssəl təsvir elməli, gərəkli hallarda möhürləməli, əşyanı və ondakı izləri foto və ya vidcolentə almalıdır. Gərəkli olduqda, konlo-et şəxsə vəzifələri anladılmaqla əşyanı saxlamaq tapşunla bilər. 3.
Məhkəmə sübut kİmi saxlanan əşyalarm harada (məhkəmədə və ya kənar yerdə) saxlanmasından asılı olmayaraq və oğurlanmaqdan, məhv edilməkdən və s. yolla sübut əhəmiyyətini itirəcək şəkildə dəyişmədən qorunması üçün bütün gərəkli ölçüləri götürməlidir. Sübutları saxlayan şəxs onları bəlliləşmiş qaydada saxlamağa borcludur. Saxlanılan sübutlarda onlarm sübut əhəmiyyətinə təsir göstərəcək dəyişikliklər edilməsi, yaxud sübutların qəsdən itirilməsi, məhv edilməsi qanunla müəyyən olunmuş məsuliyyət yarada bilər. 4.
MPM-in 92.3-cü maddəsini tətbiq edərkən nəzərə almaq lazımdır ki, maddi sü- butlarm saxlanması üçün xərclər tərəflər arasında MPM-in 119-cu maddəsinə uyğun olaraq bölünməlidir. Bu zaman «xərclər» dedikdə, əşyalann məhkəmədən kənarda saxlanması üçün çəkilən məsrəflər nəzərdə tutulur. Maddə 93, Tez xarab olan maddi sübutların müayinəsi və tədqiqi 93.1. Məhkəmə tez xarab olan maddi sübutları onların olduqları yerdə dərhal müayinə və tədqiq edir. 93.2. İşdə iştirak edən şəxslər müayinə və tədqiqatın aparıldığı yer və vaxt haqqında xəbərdar edilirlər. Məlumat verilmiş işdə iştirak edən şəxslərin gəlməməsi maddi sübutların müayinəsinə və tədqiqinə mane olmur. 93.3. Maddi sübutların müayinəsi və tədqiqinə dair məlumatlar protokolda yazılır. 1.
Bu maddədə tez xarab olan maddi sübutlar dedikdə, özünün kimyəvi tərkibinə görə adi təbii şəraitdə özünün kimyəvi tərkibini, fiziki xassələrini və s. tez dəyişən və bu səbəbdən də yararlılığmı, o cümlədən sübut kimi yararlılığını İtirən əşyalar (məsələn, tez xarab olan ərzaq məhsulları, yaxud məişət kimyası məhsullan, hazır qarışdırılmış beton və s.) nəzərdə tutulur. Tez xarab olan sübutlar mümkün olan ən qısa vaxt ərzində və həmin əşyaların olduqları yerdə müayinə və tədqiq olunmalıdır. 2,
araşdırılması barəsində qərardad çıxarmaüdu'. İş iştirakçıları bu prosessual hərəkətin yerinə yetiriləcəyi yer və vaxt barədə əvvəlcədən xəbərdar olunmalıdır. Gərəkli hallarda məhkəmə ekspert və ya mütəxəssis çağıra bilər. Tez xarab olan maddi sübutlarm gözdən keçirilməsi və araşdırılması protokollaş- dırılır. Protokol iş materiallarma əlavə olunur. Bütün hallarda protokol və ona əlavə olunan sənədlər (məsələn, ekspert rəyİ) məhkəmə baxışında açıqlanmalıdır. İş iştirak 124
Yüklə 3,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|