Azərbaycan Hüquqçular Assosiasiyası azərbaycan respublikasinin
Maddə 89. Yazılı sübutlar
Yüklə 3,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Maddə 89. Yazılı sübutlar
- Maddə 90. Sənədlərin əslinin qaytarılması
- Təqdim
Maddə 89. Yazılı sübutlar 89. L Yazılı sübutlar - iş üçün əhəmiyyətli hallar barədə məlumat verən notariat qaydasında təsdiq olunmuş sənədlər, aktlar, müqavilələr, arayışlar, işgüzar yazışmalar və sair sənəd və materiallardır. 89.2. Faks, elektron və ya başqa rabitə vasitəsilə, yaxud sair üsulla əldə edilmiş materiallar məhkəmə tərəfindən o şərtlə yazdı sübut kimi qəbul edilə bilər ki, həmin sənədlərin həqiqiliyini müəyyən etmək mümkün olsun. 89.3. Lazımi sübutların əsli və ya yazılı qaydada təsdiq olunmuş .surəti təqdim edilir. Əgər baxdan işə sənədin yalnız bir hissəsi aiddirsə, belə olan halda, bu sənəddən təsdiq olunmuş çıxarış təqdim edilir. 89.4. Sənədlərin əsli qanunlara və ya başqa normativ hüquqi aktlara uyğun olaraq, işin halları ancaq bu cür sənədlərlə təsdiq edildikdə və ya məhkəmənin tələbi ilə başqa gərəkli hallarda təkdim edilir. 89.5. İşdə iştirak edən şəxslər tərəfindən məhkəməyə təqdim olunmuş yazılı .sübutların onlarda olmayan başqa işdə iştirak edən şəxslərə göndərilir (verilir). 1.
Yazılı sübutlar təkcə notariat qaydasında təsdiq olunmuş sənədlər, aktlar, müqavilələr, arayışlar, işgüzar yazışmalar deyil, üzərində yazılmış yazı işarələri ilə iş üçün önəmli hallar barədə bilgi verən başqa sənəd və materiallardır. Yazılı sübutların əşya əsası üzərində yazılmış yazı işarələrini saxlaya bilən hər hansı formaya və keyfiyyətə malik predmetlərdir. Buraya hər şeydən əvvəl kağızı, metal, elektron məmulatları aid etmək olar. Yazı işarələri onun daşıyıcısı olan materialın xassələrindən asılı olaraq fərqli yöndəmlərlə (kağızda yazma, metalda döymə, kəsmə, qravyura və s.) və vasitələrlə (kimyəvi vasitələr (tuş, mürəkkəb, boya və s.) yazıla bilər. Yazı işarələri fikri çatdıra bilən məntiqi sistem yaratmalıdırlar. Yazı işarələri təkcə hərflər və rəqəmlər deyil, bəlli bilgini bir şəxsdən başqa şəxsə çatdırmaq üçün istifadə olunan başqa işarələrdir (məsələn, sxemlər, çertyojlar və s.-də istifadə olunan işarələr). Üzərində yazılmış işarələrlə verilən bilgilər deyil, başqa əlaməüərinin verdiyi bilgilər iş üçün önəmli olan əşyalar maddi sübutlar sayılırlar. Məsələn, sənəddəki yazı deyil, kağızm və ya yazınm yazıldığı mürəkkəbin kimyəvi tərkibi iş üçün önəmli olduqda, üzərində yazı olmasına baxmayaraq, həmin sənəd yazılı sübut deyildir. 2.
vasitələrin (faks, elektron poçtu və s.) köməyi ilə aparıldığından həmin yazışmaların yazıldığı matcriallarm sübutlar kimi istifadəsi hallan çoxalmaqdadır. Belə sübut qaynaqlarına faks, elektron poçtu və s. vasitəsi ilə alınmış yazı materialları, habelə kompüterlərin yaddaşında, disketlərə yazılmış bilgilər və s. misal ola bilər. Belə yazışmalarm mətnlərində sonradan həmin texniki vasitələrin köməyi ilə sübut qaynağının araşdırılması nəticəsində aşkar edilməsi mümkün olmayan dəyişikliklər aparılması mümkündür. Bu səbəbdən qanun həmin qaynaqları ya buz o halda sübut kimi götürməyə yol verir ki, onların doğruluğunu bəlli etmək mümkün olsun. Məhkəmə həmin sübutlan işə aid olan saydıqda, bütün hallarda götürməlidir. Onların doğruluğu başqa sübutların köməyi ilə təsdiq olunduqda, məhkəmə onları gəldiyi nəticələrin əsasına sahr. Təsdiq olunmadıqda isə, məhkəmə həmin sübutların təsdiq olunmadığı üçün kənara qoyduğunu qətnamənin əsaslandırıcı hissəsində göstə 12İ
rir. Gərəkli hallarda məhkəmə həmin sübutların doğruluğunu bəlli etməyin mümkün olub-olmaması məsələsini həll etmək üçün uyğun ekspert çağıra bilər. Getdikcə hüquq subyektləri arasmda yazışmaların internet vasitəsilə apanlması- mn genişlənməsi ilə elektron yazı vasitələrinin sübut kimi götürülməsi gərəkli olmuşdur. Bu məqsədlə elektron imzalarla və elektron ticarətlə bağlı münasibətləri düzənlə- yən hüquq normaları yaradılmaqdadır. Uyğun normativ hüquq aktlarmm çıxarılması elektron yazılann sübut kimi götürülməsi hüquqi yöndən düzənlənəcəkdir. 3.
Məhkəməyə bir qayda olaraq kağız materialdan olan yazılı sübutların surəti verilir. Gərəkli hallarda sənədlərin notarial qaydada təsdiqlənmiş surəti verilməlidir. İşin halları tələb etdikdə (məsələn, yazılı sübutun surətinin onun əsli ilə eyni olmaması, yaxud oradakı qollarm saxta olması barədə şübhə olduqda və s. hallarda), məhkəmə yazılı sübutun əslinin verilməsini istəyə bilər. Sənədlərin əsilləri, habelə normativ hüquqi aktlara uyğun olaraq işin hallan bu cür sənədlərlə təsdiq edildiyi hallarda da verilməlidir. Sənəd səlahiyyətli orqanın öz səlahiyyətinə uyğun olaraq verdiyi, uyğun rekvizitləri (onu verən orqanın adı, verilmə tarixi, onu verən vəzifəli şəxsin adı və s.) olan yazılı sübutdur. Başqa materialdan olan yazılı sübutlarm isə bir qayda olaraq, əsli verilməlidir. 4.
1)
iş iştirakçılarına yalnız iş iştirakçılarının verdikləri (tələb etdikləri yox) yazılı sübutlann üzləri göndərilir (verilir); 2)
bu yazılı sübutların üzləri ya iş iştirakçısının özünə, ya da onun nümayəndəsinə göndərilir; 3)
etmək və üzünü çıxarmaq hüququnu daraltmır. Maddə 90. Sənədlərin əslinin qaytarılması 90. i. İşdə olan sənədlərin əsli, məhkəmə qətnaməsi qanuni qüvvəyə mindikdən sonra həmin sənədləri təqdim etmiş şəxslərin xahişi ilə onlara qaytarıla bilər. 90.2. Həmin şəxslər bu sənədləri tələb etməklə eyni zamanda onların lazımi qaydada təsdiq olunmuş surətlərini məhkəməyə təqdim edir vo ya işdə qalan surətlərin həqiqiliyini təsdiq etməyi məhkəmədən xahiş edirlər. 90.3. Qətnamə qanuni qüvvəyə minənədək iş üzrə icraat prosesində sənədlər onları təqdim edən şəxslərə o şərtlə qaytarıla bilər ki, məhkəmə bu sənədlərin qaytarılmasının mübahisənin düzgün həllinə xələl gəlirməyəcəyinə əmin olsun. > 1. Məhkəməyə MPM-in 89.4-cü maddəsinə əsasən verilmiş sənədlərin əsli: 1)
etmiş şəxslər dedikdə, sənədi öz təşəbbüsü ilə məhkəməyə vermiş İş iştirakçıları, yaxud sənədi məhkəmənin tələbi ilə vermiş başqa şəxslər başa düşülür; 2)
qüvvəyə mindikdən sonra qaytanla bilər; 3)
qətnamə qüvvəyə minənə qədər sənədin əslinin qaytarılması yalnız məhkəmənin mübahisənin düzgün həllinə xələl gətirməyəcəyinə əmin olduğu halda qaytarılır. 122
Yüklə 3,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|