Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Akad. Z. M. Bünyadov adına ġərqĢünaslıq Ġnstitutu
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
28 Zəif! Cürət etmədiyin iĢin həllini mən üzərimə götürənə qədər, möhkəm dur! və ilaxır. [Müəllif] deyir: Əl-HərəĢi xəzərlərdən alınan hər Ģeyi topladı. Xəzər əsirliyində olan müsəlman kiĢilər, qadınlar və uĢaqlar xilas oldular, xəzərlərin apardıqları heyvanlar da qaytarıldı. Hər Ģey Bacərvana göndərildi. [Müəllif] deyir: Əl-HərəĢi Bacərvana elə yenicə daxil olmuĢdu ki, kül rəngli ata minmiĢ birisi atını onun yanına sürdü və dedi: «Əs-səlamu əleykə, ya Əmir. Allahın mərhəməti [üstündə] olsun!» əl-HərəĢi ondan soruĢdu: «Ay kiĢi, sən harada qaldın? Mən əmr etdim ki, sənə mükafat versinlər. Sən buna layiqsən, çünki sən bizə elə səmimi məsləhət verdin ki, biz xeyrini, mükafatını və hər Ģeyini gördük!» Həmin adam belə dedi: «Ya Əmir! Qoy (səh. 52) bu mükafat səndə qalsın və sən onu bərk saxla. Amma, ya Əmir, de görüm sən bu qənimətləri alıb dincəldinmi?» əl-HərəĢi soruĢdu: «Bəs biz nə etməliyik?» Atlı belə dedi: «Xəzərlərin ordusu artıq yoldadır. Müsəlmanların var-dövləti və əl-Cərrah ibn Abdullahın arvad-uĢaqları da onların əlindədir. Xəzərlər ölkələrinə qayıdırlar və indi onlar bu yerdən bir neçə fərsəx aralı Miməd çayının sahilindədirlər. Əgər sən, ey Əmir, onlara çatmaq istəyirsənsə, indi yola çıxmağın vaxtıdır». [Müəllif] deyir: Bunları deyib həmin adam yox oldu: əl-HərəĢi isə əsgərlərini toplayıb, onlarla birlikdə Miməd çayına tərəf yola düĢdü. Çaya yaxınlaĢanda müsəlmanların qabağına iyirmi min və bəlkə də çox xəzər çıxdı. Əsir aldıqları müsəlman kiĢi və qadınlar da onlarla idi. [Müəllif] deyir: Əl-HərəĢi və onun əsgərləri «Allahu əkbər!» sədaları ilə xəzərlərə hücum etdilər və onları qılıncdan keçirdilər. Yalnız bir neçə xəzər qaçıb canını qurtara bildi. Əl-HərəĢinin adamları çoxlu qənimət əldə etdilər və aralarında əl-Cərrahın arvadları, kənizləri, uĢaqları olan bütün əsirləri, eləcə də onun varidatını xilas etdilər. Əl-HərəĢi əl-Cərrahın uĢaqlarını bağrına basıb ağladı və ucadan dedi: «Eу qardaĢımın övladları! Əgər mən də sizin atanızla bir yerdə olsaydım, onda ya hamımız sağ qalardıq, ya da məhv olardıq!» Bənu Əbs qəbiləsindən 64 olan bir əsgər aĢağıdakı sözlərlə baĢlanan bir Ģer dedi: Мən Əbsiyəm, qənimətlərə sahib olan. və bu iĢi yaxĢı yerinə yetirən xalqımızın Ģöhrətindən danıĢacağam. və ilaxır. [Müəllif] deyir: Əl-HərəĢi Bacərvana gəlir və xəzərlərdən əldə etdiyi qənimətləri burada yerləĢdirir. 29 [Müəllif] deyir: Bu xəbəri alan xəzər padĢahı xaqanın oğlu Barsbəy həddindən artıq kədərləndi, hətta özünü öldürmək dərəcəsinə gəldi. Sonra tarxanlarını və əyanlarını yanına çağırıb onlara dedi: «Vay halınıza ey xəzərlər məclisi! (səh. 53) Siz bilirsiniz ki, mən torpağımızın bir qismini zəbt edən əl- Cərrahı susdurdum! Sonra mən onun ordusunu məhv etdim və istədiyim qədər əsir aldım. Amma indi qarĢımıza qatıra minən və əlinin altında çox az əsgəri olan birisi çıxır və istədiyini edib baĢımıza oyun açır, əldə etdiyimiz qənimətləri geri alır və mənim əsgərlərimi məhv edir! Bütün bunlardan sonra mənim üçün ölüm daha böyük nemət deyilmi?» [Müəllif] deyir: Bunu eĢidən xəzərlər hər tərəfdən qıĢqırdılar: «Ya Əmir! Yox! Biz onu əsir alıb hüzuruna gətirərik, sən də özün istədiyini onun baĢına açarsan.» [Müəllif] deyir: Xaqan oğlu Barsbəy də hər yandan əsgər toplayaraq Azərbaycandakı döyüĢçülərini də onlarla birləĢdirdi. Beləliklə, o, böyük bir ordu topladı. Bunu eĢidən Səid ibn Əmr əl-HərəĢi Varsana, Beyləqana, Bərdəyə, Qəbələyə və Azərbaycanın baĢqa yerlərinə çaparlar göndərdi. Adamlar onun yanına tək-tək, dəstə-dəstə, könüllü və ya baĢqa yolla gəlirdilər və beləliklə, o, nəhəng bir qoĢun yığdı. [Müəllif] deyir: Elə bu vaxt onun qarĢısında yenə də kül rəngli atın üstündə həmin adam peyda olub dedi: «Əssalamu əleykə, ya Əmir. Allahın mərhəmət və duası [üstündə] olsun!» Səid ibn Əmr dedi: «Ay kiĢi! Sən bizə xoĢbəxtlik gətirir, lakin neçə dəfədir ki, mükafatdan imtina edirsən. Mən indi əmr edirəm ki, bizdə olan var-dövlətdən nə varsa yığıb sənə versinlər. Sən də, Allah səndən razı olsun, bunları rədd etmə!» Həmin adam belə cavab verdi: «Qoy bunların hamısı Əmirin özündə istədiyim vaxta qədər qalsın. Mən isə Əmirdən soruĢuram: «Ġndi Xaqan oğlu Barsbəylə cihad döyüĢünə girib onun var-dövlətini almağa istəyin varmı?» Əl-HərəĢi cavab verdi: «Bizim buna ehtiyacımız var!» Həmin adam dedi: «Sənin üstünə nəhəng bir qüvvə gəlir, xəzərlər özləri ilə qırx min (səh. 54) arabada əsir müsəlman kiĢi, arvad və uĢaqları, eləcə də onların talan olunmuĢ var- dövlətlərini gətirirlər. Əgər bütün bunlar sənə əl verirsə, onda vaxt gəlib çatıb!» [Müəllif] deyir: Bundan sonra həmin adam yenə də yox oldu, əl-HərəĢi də əsgərlərini çağırıb onlarla yola düĢdü. Yolu tələsik və inadla qət edərək tezliklə Bərzənd torpaqlarına 65 çatdılar. Elə bu vaxt xaqan oğlu Barsbəy xəzərlərin bütün qoĢunu ilə burada idi. Barsbəy qarĢısında ərəblərin mükəmməl silahlanmıĢ ordusunu görəndə öz əsgərlərini da döyüĢə hazırladı. Əl-HərəĢi də ordusunu döyüĢ üçün nizamlayaraq axĢamüstü öz qara atının üstündə, qılıncı çiynində qabağa çıxdı. Ərəblər onunla birlikdə xəzərlərə qarĢı hücuma keçdilər. [Müəllif] deyir: Xəzərlər onlarla döyüĢə girdilər və iki zərbə ilə müsəlmanları geri çəkilməyə məcbur etdilər. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|