Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Akad. Z. M. Bünyadov adına ġərqĢünaslıq Ġnstitutu
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
44 məktubu götürüb tərcüməçiyə uzadır və о da məktubu öz dillərinə tərcümə edib, məzmununu padĢaha izah edir. Bundan sonra padĢah deyir: «Bu adamı yanınıza salıb qalada gəzdirin, qoy özü görsün, bu qalaya kimsə kənardan daxil ola bilərmi?!» [Müəllif] deyir: PadĢahın adamları Mərvanın əlindən tutub onu qalada gəzdirdilər. Mərvan da qalanın tikililərini və istehkamlarını öz gözü ilə gördü. О hətta qalanın içində elə bir yer tapıb bələdləyir ki, oradan qalaya girib onu almaq olardı. O, hər yeri seyr edir, hər Ģeyi yadında saxlayırdı. Bundan sonra о yanında olanlara müraciət edib dedi: «Mən acımıĢam, mənə bir parça çörək verin. Bir də ki, Mərvan gələndə mən onu da yedizdirməliyəm.» Onlar Mərvana iki çörək və bir də hansısa heyvanın ətindən bir parça verib, qaladan çıxartdılar. Mərvan ibn Mə- həmməd bir azdan öz düĢərgəsinə çatdı. Sonra öz paltarını geyindi, oturdu və Sərir hökmdarına aĢağıdakıları yazdı: «Və sonra. Ey, rəzilin oğlu! Mən Mərvan ibn Məhəmmədəm və mən о Ģəxsəm ki, öz adımdan elçi sifətilə sənin yanına gəlmiĢdim! Mən sənin qalana girəcəyim haqda verdiyim anda sadiq çıxdım. Mən qalana girdim də, (səh. 78) qalanın hər tərəfini qarıĢ-qarıĢ gəzib bütün yolları ilə tanıĢ oldum da! Ġndi mən Allah qoysa, qalana ikinci dəfə girmək niyyətindəyəm. Bu sənə xoĢ gəlməz, lakin sən bunun öhdəsindən gələn adamı görə bilərsən!» Bu məktub Səririn hökmdarına çatanda o, qalasına asanlıqla girən Mərvan ibn Məhəmmədin onun baĢına nə oyun açdığını anlayıb qorxuya düĢdü. Mərvana məktub yazıb ondan sülh istədi. Mərvan buna razılıq verdi və onların arasında sülh bağlandı. ġərtləri belə idi: Səririn hökmdarı hər il əl-Bab Ģəhərinə 500 qulam, 500 ağbəniz, uzun kiprikli və ehtiraslı bakirə kəniz, 10 min dinar nəqd pul və 500 mudd 94 ərzaq göndərməlidir. Mərvan bunların hamısını Sərir hökmdarından aldı. Bundan sonra Mərvan yola düĢüb, tezliklə, Tuman adlı qalaya 95 yetiĢdi. Mərvan Tumanın hökmdarı ilə hər il əl-Bab Ģəhərinə 100 əsir, 1000 baĢ heyvan və 1000 mudd ərzaq gətirilməsi Ģərti ilə müqavilə bağladı. [Müəllif] deyir: Sonra Mərvan yenə də irəliləyir və tez bir zamanda Hamzin qalasına 96 çatır. Qalanın müdafiəçiləri onunla döyüĢə girdilər. Mərvan və qalanın hakimi arasında qızğın vuruĢma oldu, müsəlmanlar çoxlu adam itirdilər. Mərvan dedi: «Ey əsgərlər! Qalaya girib onu zorla ala bilənə 1000 dinar mükafat veriləcək və əlavə bu qalada olan ən gözəl kəniz də onun olacaq!» [Müəllif] deyir: Tənuxdan olan bir ərəb 97 ayağa qalxıb dedi: «Ya Əmir! Mən hazır!» [Müəllif] deyir: Bundan sonra həmin ət-Tənuxi qalxıb qabaqcadan seçdiyi yerə yaxınlaĢdı. О yavaĢ-yavaĢ yuxarı qalxıb iç qalanın mərkəzinə yaxınlaĢdı, amma qaladakılar hələ heç nədən Ģübhələnmirdilər. Birdən о ucadan «Allahu Əkbər!» - deyə səsləndi, qalanın müdafiəçiləri qorxub əllərini qaldırdılar və qalanı bütün var-dövləti ilə təslim etdilər. Müsəlmanlar bu qalaya zor gücünə daxil oldular. 45 (səh. 79) Qalanın hakimi Hamzin-Ģah ərəblərin qabağından qaçıb baĢqa qalada gizləndi. Müsəlmanlar qaladakı arvad-uĢağı əsir edib, var-dövlətə sahib oldular. Bundan sonra Mərvan ət-Tənuxini yanına çağırdı, о da qalaya gəldi. Mərvan dedi: «Mən sənə 1000 dinar vəd etmiĢdim, bu pulu sənə verirəm, amma ürəyinə yatan kənizi özün axtar!» [Müəllif] deyir: Ər-Tənuxi gedib gözəl bir kəniz tapır və Mərvanın yanına gətirib deyir: «Allah Əmiri razı salsın, kənizim budur!» Mərvan dedi: «Kəniz sənindir, apar!» Ət-Tənuxi bundan sonra kənizi yanına salıb əsgər yoldaĢlarına tərəf gedəndə kəniz birdən dönərək onu bıçaqla vurur və baĢını kəsir, sonra özünü də qalanın divarlarından uçuruma atır, parça-parça olub ölür. [Müəllif] deyir: Bunu görən Mərvan bərk qəzəblənir və əmr edir ki, qalada olan bütün müdafiəçiləri qırsınlar. Onların baĢlarını kəsirlər, heç biri xilas ola bilmir. Bundan sonra Mərvanın atlıları Hamzin torpaqlarına yayılırlar, onlar 300- dən artıq kəndi dağıdıb xarabaya döndərirlər. Sonra Mərvan səfərə çıxıb bir qalada gizlənən Hamzin-Ģaha çatır. Mərvan əvvəl qalanı mühasirəyə almaq istəyir, lakin Hamzin-Ģah hər il Mərvana, əl-Bab Ģəhərinə 500 əsir və 500 mudd ərzaq göndərmək Ģərtilə sülh bağlayır. [Müəllif] deyir: Bundan sonra Mərvan ibn Məhəmməd qalaları bir-bir alır və axırda Səririn, Hamzinin, Tumanın və ġandanın bütün qalalarını və eləcə də əli yetən baĢqa qalaları fəth edir. Sonra о geriyə qayıdıb əl-Baba gəlir və qıĢı burada keçirir. Bahar gələndə o, (səh. 80) dağların hökmdarlarının hamısını yanına çağırır və tezliklə ġirvanın, Layzanın, Filanın, Təbərsaranın və baĢqa ölkələrin padĢahları onun yanına gəlir. Bircə lakzların padĢahı Arbis ibn Basbas 98 gəlməkdən imtina edir. Mərvan səfərə çıxır və tez bir vaxtda Samur çayının orta axarında yerləĢən Bilistan adlı kəndə çatır. 99 Bundan sonra о öz əsgərlərinə icazə verir ki, onlar lakzların torpaqlarını qarət etsinlər, əsgərlər hər yeri talan edib dağıtdılar və yandırdılar. Bir il belə davam etdi. Arbis bütün bunlara və uzun sürən mühasirəyə dözməyib gecələrin birində qalasını tərk edib bir neçə adamı ilə qaçır. Lakin Mərvan onun qaçmasından xəbər tutmur. [Müəllif] deyir: Arbis az qaçdı, çox qaçdı, gəlib əl-Bab Ģəhərinin yanına çatdı. Burada onun adamları bir qulam çobana rast gəldilər, Arbis öz adamlarına dedi: «Bu çobanın sürüsündən bir qoyun götürün!» Onlar bir qoç seçdilər. Arbis elə buradaca düĢərgə saldı. Sonra üst paltarını soyunub köynəkdə qaldı. YoldaĢlarının hərəsi bir tərəfə dağılmıĢdılar; bəziləri qoyunu soyub yemək hazırlamaqla rnəĢğul olur, bəziləri də atlarını otarırdılar. [Müəllif] deyir: Bu zaman həmin çoban əlində tutduğu ox-kaman ilə gəlib ağacın dalında durur. Birdən oxu atıb Arbisi öldürür. [Müəllif] deyir: Arbisin Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|