Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Akad. Z. M. Bünyadov adına ġərqĢünaslıq Ġnstitutu
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
42 elçiyə belə cavab verdi: «Mən istəyirəm ki, xaqan islamı qəbul etsin. Əks təqdirdə mən onu öldürüb, padĢahlığını əlindən alıb baĢqasına verərəm!» Elçi Mərvandan üç günlük möhlət istədi ki, xaqanın yanına qayıdıb onu hər Ģeydən xəbərdar etsin. [Müəllif] deyir: Mərvan ibn Məhəmməd buna razılıq verdi. Elçi xaqanın yanına qayıdıb, Mərvanla olan söhbətini ona söylədi. (səh. 74) Xaqan öz adamını Mərvanın yanına göndərib ona bu sözləri çatdırdı: «Ya Əmir! Mən islamı qəbul edir, onu tanıyır və ona məhəbbətimi bəyan edirəm! Ancaq sən mənim yanıma öz bilikli məsləkdaĢlarından birini göndər ki, o, islamın mahiyyətini mənə izah etsin!» [Müəllif] deyir: Mərvan xaqanın yanına iki faqihi - Nuh ibn əs-Saib əl- Əsədini və Əbdürrəhman ibn Fulan əl-Haulanini göndərir. Onlar xaqanın yanına gəlib, islam dininin mahiyyətini ona izah edirlər. Xaqan tərcüməçiyə belə dedi: «Onlara mənim adımdan de: «Mən istəyirəm ki, siz mənə Ģərab içməyə və baĢı kəsilməyən heyvan ətini yeməyə icazə verəsiniz.» Əl-Haulanı yoldaĢı əl-Əsədiyə dedi: «Hələ ki o, islamı qəbul etməyib, bunları ona icazə ver. Amma ona izah et ki, islamı onun özü və onun xaqanı qəbul edərlərsə, bütün bunlar onlara günah hesab olunacaq.» Əl-Əsədi dedi: «Allahın qadağan etdiyi Ģeyə icazə yoxdur və Allahın icazə verdiyi Ģeyə qadağa yoxdur, çünki islam dini yalnız səmimi və doğru nəsihətlər verir». Bundan sonra əl-Əsədi tərcüməçiyə belə dedi: «Öz ağana de ki, islam dinində haram olunana icazə və icazə olunana qadağa yoxdur. Əgər sən islamı qəbul edərsənsə, onda sənin üçün baĢı kəsilməmiĢ heyvanın əti, donuzun qanı və əti, Allahın adını Ģöhrətləndirməyən hər bir Ģey qadağan olacaq». Tərcüməçi bu sözləri xaqana çatdıranda о dedi: Mənim adımdan onlara de: «Siz, doğrudan da, müsəlmansınız!» [Müəllif] deyir: Bundan sonra xəzərlərin padĢahı xaqan islamı qəbul etdi, onunla birlikdə bu dini onun çoxlu qohumları və soydaĢları da qəbul etdilər. [Müəllif] deyir: Mərvan xaqanı öz taxtında padĢahlığını idarə etmək üçün saxladı. Sonra onunla həmdəm olub din qardaĢı kimi vidalaĢdı və ondan hədiyyələr qəbul etdi. Mərvan geriyə, əl-Bab Ģəhərinə qayıtdı. Bu vaxt onunla birlikdə qırx min və bəlkə də çox əsir alınmıĢ kafir var idi. Mərvan onları Samur çayının sahil boyu torpaqlarda və Kür çayının hər iki tərəfində olan düzənliklərdə yerləĢdirdi. 89 Bundan sonra Mərvan xəlifə HiĢam ibn (səh. 75) Əbdülməlikə məktub yazıb bütün əhvalatları ona çatdırdı. Allahın ona verdiyi qənimətin beĢdə birini xəlifəyə göndərdi. QıĢ gələndə Mərvan Qazaq (Qazax) adlanan yerdə qıĢladı. QıĢ ötüb bahar gələndə Mərvan Sərir torpaqlarına 90 basqın etməyi qət etdi. O, caniĢin olan Üseyd ibn Zafir əs-Sulamiyə yazdı ki, ona Sərir səfərində kömək etsin və bunun üçün Üseydə qoĢun da ayırdı. [Müəllif] deyir: Mərvan Qazaqdan çıxıb Kür çayından keçdi və ġəki adlanan Ģəhərə üz qoydu. ġəkidən o, Sərir torpaqları tərəfə getdi və əl-Bəlal adlı 43 qalaya çatdı. 91 Bu, çox möhkəm və alınmaz bir qala idi. Mərvan bir ay onu mühasirədə saxladı, lakin heç bir Ģeyə nail ola bilmədi. Bir ay keçəndən sonra o, dəmirçiləri yanına çağırıb onlara ucları bıçaq kimi nizələr hazırlatdı. Dəmirçilər əmri yerinə yetirdilər. Sonra Mərvan əmr etdi ki, taxta lövhələr düzəltsinlər. ĠĢlərini qurtarandan sonra o əmr etdi ki, bu nizələri qatırlara bağlatsınlar. Sonra о, tabeliyində olan səkkiz min zirehli və qalxanlı ən seçmə döyüĢçü ilə qalanın əks tərəfinə keçdi. О əmr etdi ki, həmin nizələri bir səmtdə qala divarlarının daĢları arasına keçirsinlər. Sonra hər taxta lövhəni iki nizənin üstünə qoydular və əsgərlər bunların üstü ilə yuxarı qalxdılar. Ərəblərin nə etdiklərindən bixəbər olan qaladakıların heç ağlına da gəlmirdi ki, ərəblər qalanın bu tərəfindən hücuma keçə bilərlər. Mərvan və onun əsgərləri qalaya daxil olub, qəflətən müdafiəçilərin üstünə töküldülər. Bundan sonra qala qapısının yanında bir daĢın üstündə oturan Mərvan əsir alınmıĢ (səh. 76) qala müdafiəçilərini bir-bir çağırıb son nəfərədək hamısının baĢlarını vurdurdu. Sonra о, əsir alınan qadın və uĢaqları, qənimətləri öz əsgərləri arasında bölüĢdürüb əmr etdi ki, qala divarlarını dağıdıb onu yerlə-yeksan etsinlər. [Müəllif] deyir: Bundan sonra Mərvan Amık (Qumik) adlı baĢqa bir qalaya tərəf getdi 92 və qalanı mühasirəyə aldı. Amik qalasının müdafiəçiləri Mərvanla ölüm-dirim döyüĢünə girdilər. Lakin Mərvan onlara qalib gəlib, hamısını qılıncdan keçirtdi. O, onların arvad-uĢaqlarını əsir aldı, qalanı da dağıtdı. [Müəllif] deyir: Bu xəbər Sərir hökmdarına çatdıqda o, Mərvanın əlindən ta Həyzan qalasına 93 qədər qaçdı. Lakin Мərvan tezliklə özünü qalaya çatdırıb, onu mühasirəyə alır, amma nə düzünə, nə də hiylə ilə onu ala bilmir. [Müəllif] deyir: Mərvan and içdi ki, ölsə də, qalsa da bu qaladan о yana getdi yoxdur, ya qalanı almalıdır, ya da elə buradaca ölməlidir. Sonra o, əsgərlərinə əmr etdi ki, yerlərini möhkəmlətsinlər və onlar da qala ilə üzbəüz istehkamlar qurdular. Düz bir il Mərvan bu qala darvazasının qabağında durdu. Günlərin bir günündə o fikirləĢib bir hiylə tapdı. Ayağa qalxıb dəstnamaz aldı və bədəninə о qədər ətir sürtdü ki, ondan gözəl qoxu gəlməyə baĢladı. Bundan sonra aĢpazını çağırıb onun paltarını istədi, bu paltarı geyinib, ayağına böyük ayaqqabılar keçirtdi, baĢına da çirkli bir çalma sarıdı. (səh. 77) Sonra oturub öz adından, yəni ibn Məhəmmədin adından, Sərir hökmdarına belə bir məktub yazdı: «Və sonra. Mən bu saat fikirləĢirəm - ya buradan çıxıb gedim, ya da ki əlacsız qalıb səninlə barıĢım. Mənim qalaya girib baxmağıma icazə verməyinə sən necə baxırsan, ey hökmdar? Mən bunu, Allah-taala istəsə, məmnuniyyətlə edərdim!» [Müəllif] deyir: Sonra Mərvan kəmərini belinə bağlayıb, məktubu əlinə alır və yuxarı çıxıb qala qapısına yaxınlaĢır. Sonra qalaya girməyə icazə alıb deyir: «Hökmdarınıza xəbər verin ki, qapıda Mərvanın elçisi durub». [Müəllif] deyir: Bu xəbəri hökmdara çatdırırlar, o, elçinin qalaya daxil olmasına icazə verir. Mərvan içəri girir və çox keçmədən padĢahın hüzuruna gəlib məktubu ona verir. PadĢah Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|