Azərbaycan mġLLĠ elmlər akademġyasi memarliq və ĠNCƏSƏNƏT ĠNĠSTĠtutu
Yüklə 2,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
136 keçən preparat bəd xassəli hipertoniyanın müalicəsi üçün yararlı hesab olunur. Əbülfət Salahovun yaratdığı obraz bir despot və bir neçə yaltaq həkimin arasında çaş-baş qalan gəncin taleyindən xəbər verirdi. Despot onun ağlına, ixtirasına şərik çıxmaq, həkim həmkarı Qoşqar isə Ayselə eşq elan etməklə onun sevgisinə şərik olmaq istəyir. İnsani duyğuları nəzərə almayan, heysiyyət və şərəfinə qiymət qoyulmayan Toğrul (Əbülfət Salahov) çıxış yolu tapa bilmədiyindən dəlixanaya üz tutur. Əlindəki faksı cırır və qəhqəhəylə gülür. Özünü ələ al deyən Ayselə deyir: “Ələ salınmış özünü necə ələ alsın? İndi deyin görək xəstə kimdir? Xəstəxananın müalicəsindən heç bir xeyir görə bilməyəcəklərini başa düşüb xəstəxananı tərk edən nüsrətlər, qacaylar, onları müalicə etmək vəzifəsini boynuna götürüb, lakin müalicə əvəzinə sağlamları da xəstələndirən professor Salman Tahirov, yoxsa ona qarşı mübarizə aparan mən? O, məni də xəstələndirdi. İndi isə yavaş-yavaş hipertoniya xəstəliyindən ruhi xəstəliyə keçirəm. Dəlixanaya marş!” (129, 115). Qəhqəhə çəkərək səhnəni tərk edən Toğrulun qəlbinin sarsıntıları Əbülfət Salahovun ifasında aydınlığı ilə görünürdü. Aktyor oyunu baxımından maraqlı olan bu tamaşada Qoşqar həkim obrazını Akif Yusifov oynayırdı. Qoşqar (Akif Yusifov) Salman Tahirovun müdir olduğu klinikada həkim işləyir. Tamaşanın əvvəlində Qoşqar Salman Tahirovu pisləyərək onun çirkin əməllərindən danışır. Toğrula bildirir ki, öz haqlarını müdafiə etməsələr, Tahirov hamının haqqını yeyəcək və hamını Behcətin gününə salacaq. Əslində isə o, əcnəbilərin qaçqınlara göndərdiyi yardım payını mənimsəməkdə Tahirova yardımçı olur. Bir vaxtlar professora qarşı mübarizə aparan Qoşqar (Akif Yusifov) dissertasiyasını müdafiəyə buraxandan sonra Salman Tahirovla dostlaşır, hətta onu avtoritet adlandırır. Toğrula da təlqin edir ki, respublikada bu sahədə Salman Tahirovdan böyk avtoritet yoxdur, hamının onunla hesablaşdığını bildirir. Professoru eşitməyi məsləhət görür. Aktyor Qoşqarın əyilməzliyini də, mühitə uyğunlaşmağını da, bayağılığını və simasızlığını da dolğunluğu ilə əks etdirə bilirdi. Aktrisa Sima Şabanovanın ifasında Aysel həkim obrazı gəncliyin, sadəqəlbliyin rəmzi kimi canlanırdı. Loğman obrazında 137 çıxış edən Çingiz Novruzəliyevin hərəkətlərində xalq müdirikliyi və təmkini təzahür edirdi. Hüquqçu rolunu ifa edən Aydın Əlibalayev səhnədə qüvvətli bir obraz yarada bilirdi. Aktyor ciddi, ardıcıl, məqsədəuyğun şəkildə çalışması nəticəsində rolunu məharətlə ifa edirdi. Tamaşa başlayan kimi hüquqçu səhnəyə gələrək özünü təqdim edirdi. Bütün tamaşa boyu hadisələrə müdaxilə edən Hüquqçu hər şeyə qanun çərçivəsində nəzər salırdı. İnsanlıq borcunu isə insanların öz ixtiyarına buraxırdı. Hüquqçunun (Aydın Əlibalayev) faciəsi onda idi ki, o, Salman Tahirovdan aşağıda duran qanunları müdafiə edirdi. Behcətin qəfil ölümü professor Salman Tahirovun əlində Toğrulu yıxmaq üçün dəstəvuza çevrilir. Hüquqçu dərhal preparatı farmakologiya komitəsinə, Behcətin meyidini isə təşrih üçün patoloq-anatoma göndərir. Lakin yenə də Toğrulun preparatının insan orqanizmində hansı dəyişikliklər törətdiyini təyin etmək mümkün olmur. Hüquqçu bütün tamaşa boyu Salman Tahirovun günahlarını açmağa çalışsa da, onun günahını sübut edə bilmir. Tamaşanın sonunda səhnədə tək qalan hüquqçu elə bil boğulurdu. Mundirini çıxarıb atır və səhnənin önünə gələrək deyirdi: “Toğrul günahsız cəzaya, Salman Tahirovsa cəzasız günaha məhkumdur. Cəmiyyətdə günahlar cəzasız qaldıqca günahsız cəzalar da gündən- günə artacaq. Bu ağrılı problemi həll etmək isə mənim səlahiyyətimdən çox yuxarıdır. Burada mən acizəm” (129, 116). Mətbuatın yazdığına görə, xəstə Qaçay (Xanlar Həşimzadə), xəstə Nüsrət (Əlgüşad Rəhimov), hüquqçu (Aydın Əlibalayev) və digər ifaçıların oyunu da razılıq hissi doğururdu. Vaqif Aslan “Mədəniyyət” qəzetində çap etdirdiyi məqaləsində yazır: “Hamımızın aktyor kimi tanıdığımız Əbülfət Salahov tamaşanın quruluşçu rejissoru kimi özünü doğrultmuşdur. Quruluşçu rəssam Söhrab Ərəbov tamaşanın məzmun və ideyasının qabarıq verilməsinə nail olmuşdur. Musiqi tərtibatçısı İlqar Saatov ayrı-ayrı obrazların əhval-ruhiyyəsini ifadə edən musiqi parçalarından məharətlə istifadə etmişdir” (136). Resenzentə görə, “tamaşa Toğrul həkimin “Dəlixanaya!” ifadəsi ilə sona çatsa da, tamaşaçı «daha səviyyəli bir cəmiyyətə!» fikri ilə salonu tərk edirdi. 138 *** Beləliklə, Bəxtiyar Vahabzadə pyeslərinin ölkəmizin rayon teatrlarında oynanılan tamaşalarını nəzərdən keçirib belə nəticə hasil edirik ki, 1.Bəxtiyar Vahabzadənin pyesləri Bakı teatrları ilə yanaşı, Azərbaycanın müxtəlif teatrlarında da səhnəyə qoyularaq, milli səhnə sənətinin inkişafına böyük təsir gostərmişdir; 2. Şair-dramaturqun əsərləri Akademik Milli Dram Teatrından başqa, Gəncə Dövlət Dram Teatrında (“Vicdan”), Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında (“Ədalət”, “Yağışdan sonra”), Lənkəran Dövlət Dram Teatrında(“Yağışdan sonra”), Şəki Dövlət Dram Teatrında (“Cəzasız günah”) və xalq teatrında (“Vicdan”), Ağdam Dövlət Dram Teatrında (“Vicdan”) oynanaraq, ən müxtəlif təfsirlər tapmış, teatr tariximizi zənginləşdirmişdir. Bu, bir yandan dramaturqun böyük səhnəyə yol tapmasına rəvac verərək, teatrla ünsiyyətinə, tədricən təkmilləşməsinə səbəb olmuşsa, digər tərəfdən yetkin dramaturq sözünün (“Yağışdan sonra”, “Cəzasız günah”) geniş auditoriyalara təsir imkanlarını artırmışdır; 3. Əyalət dövlət teatrlarında B.Vahabzadənin dram əsərlərinə (“Ədalət”, “Yağışdan sonra”) Nəsir Sadıqzadə kimi özünəxas üsluba malik, həmçinin Hüseyn Sultanov (“Vicdan”), Heydər Şəmsizadə (“Vicdan”), Əbülfət Salahov (“Cəzasız günah”) kimi istedadlı rejissorlar səhnə quruluşu vermiş, bir çox istedadlı aktyorların püxtələşməsində, böyük səhnəyə yol tapmasında, məşhurlaşaraq fəxri adlar qazanmasında həmin tamaşaların da payı olmuşdur. 4. B.Vahabzadənin dramaturgiyası ötən əsrin ikinci yarısı və əsrimizin əvvəllərində milli teatr hərəkatının genişlənməsində məxsusi rol oynamış, milli mədəniyyətimizin inkişafına xidmət etmişdir; Yüklə 2,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|