18
alətindən istifadə edilirdi. Bu quyu bir damcı olsa belə neft vermədi. Nobel qardaşlarının Balaxanıdakı 13 və 24
saylı quyuları bu sistemlə qazılmışdı. 24 saylı quyuda qazma gedə-gedə neft qəfildən fontan vurdu, təzyiq bütün
alətləri quyudan havaya atdı.
Göstərdiyimiz dövrün sonunda neft sənayesinin vəziyyəti aşağıdakı cədvəldə göstərilir:
Cədvəl 4
1889
Balaxanı Sabunçu
Ramana Bibiheybət
Cəmi
neft
hasilatı,
pudpa
68911300 105563000 _
17773400
19224700
məhsul verən
quyuların sayı
126
135
-
17
278
qazılmaqda
olan quyuların
sayı
-
-
-
-
121
qazıntısı başa
çatmış quyu-
ların sayı
13
33
1
_
47
qazılmış
dərinlik
futla
-
-
45.500
neft hasil edən
şirkətlərin
sayı
-
_
58
kerosin
hasilatı
-
-
-
61145000
1890
Balaxanı Sabunçu
Ramana Bibiheybət
Cəmi
neft
hasilatı,
pudla
63337700 143355600 1546200 18027100
226226600
məhsul verən
quyuların sayı
145
190
3
26
364
qazılmaqda
olan quyuların
sayı
-
-
-
231
qazıntısı başa
çatmış
quyuların sayı
19
58
4
4
86
qazılmış
dərinlik
-
-
-
-
103670
neft hasil edən
şirkətlərin
sayv
-
-
-
-
61
kerosin
hasilatı
-
-
-
-
7367300
Sonrakı ildə mövcud quyulardan 7-si sıradan çıxmış, 14 təzə quyu işə salınmışdır.
1881-1890-cı illər dövrünün sona yetdiyi bir vaxtdan istismarına başlanmasına baxmayaraq, Ramana tez
bir zamanda neft mədənləri arasında mühüm bir mövqe tutmuş, elə ilk günlərdən fontanlı neft sahəsi kimi şöhrət
qazanmışdı. Bu neft mədənində 1895-ci ildə quyuların birində vuran fontandan 68400000 pud neft hasil oldu ki,
bu da Bibiheybətlə Sabunçu mədənlərindəki fontanların verdiyi məhsuldan artıq idi. 1894-cü ildə Moskva-
Qafqaz şirkətinin Ramana gölündə apardığı təmir-bərpa işləri nəticəsində Ramana mədənlərinin neft hasilatı
xeyli artmışdır. Təkcə bu şirkət 1894-cü ildə Ramanadan 20000000 pud neft hasil etmişdir. Nəhayət Bi-
biheybət mədənlərinə gəldikdə isə o, öz nəhəng və güclü fontanları ilə hamını heyrətə salmışdı. 1896-cı ildə
Abşeron yarımadasında 1050 futdan az dərinlikdən fontan vuran quyu yox idi. Doqquz fontan vuran quyunun
məhsulu birlikdə 67479000 pud olmuşdu ki, bu da dərinliyi 1050 futdan artıq olan 228 quyunun birlikdə verdiyi
neftin 1/3-i idi. Əslində Bibiheybətdəki iki fontan vuran quyunun məhsulu bütün fontan vuran quyuların verdiyi
məhsulun cəminin 2/3-sindən artıq idi. Məsələn, bu quyulardan Zubalova məxsus quyu 1358 fut dərinlikdən
24495000 pud, K.Z.Tağıyevə məxsus quyu isə 1330 fut dərinlikdən 22092000 pud neft vermişdi. 1891-ci ildən
1904-cü ilədək Bibiheybətdə 49 quyu fontan vurmuşdu, bunlardan birlikdə 386500000 pud neft əldə edilmişdi,
19
bunlarla müqayisədə Ramanadakı fontan vuran 47 quyudan 302000000 pud, Sabunçudakı 42 fontan vuran
quyudan 189800000 pud, bütünlükdə isə Abşeron yarımadasında 138 fontan quyusundan 878300000 pud neft
alınmışdı.
Cədvəl 5
Balaxanı
Sabunçu
il
pudla
cəmi
%-lə
neft
vuran
quyulvr
n sayı
fontan
vuran
quyuların
məhsulu
pudla
cəmi %-
lə
neft
vuran
quyulvr
n sayı
fontan
vuran
quyuların
məhsulu
1891 74175100 31.3 178
100000
163537500 55,2
227
30100000
1892 89881721 24,4 178
-
142347846 49
221
98300000
1843 71280230 21,9 185
-
132607774 1
214
28200000
1894 09843731 23.4 205
-
132421057 44.5
248
10100000
1895 78671733 20,4 243
-
142018109 37.6
266
18600000
1896 90388761 23,4 304
143000
147804573 38,2
311
14100000
1897 1003346
23,8 396
-
162610054 38,5
384
1400000
1898 108838439 22,4 485
1400000 179323697 37
457
20400000
1399 114854151 21,9 610
-
230767289 43.9
543
35700000
1900 124880087 20,8 736
-
251634159 41.9
665
11100000
1901 117783832 17,5 775
-
296264315 43,9
780
37800000
1902 101698072 15.9 720
-
267159044 41,9
751
9800000
1903 88859911 14.8 693
-
230464593 39,6
747
3000000
1904 82389431 13,3 732
-
218127012 35,5
792
5370000
1905 57854708 14,0 -
-
136681642 33.0
-
2350000
1906 66031437 15,0 -
-
186168024 36,3
-
2039782
1907 70928859 14,8 -
-
180644552 37,7
-
3970000
1903 S6722273 14,6 -
-
195233628 41,3
-
1320000
1909 72876523 14,4 -
-
202512104 39,4
-
-
1910 68163237 13.6 -
-
182169033 38,2
-
-
1911 03856199 13,8 -
-
172907787 37,3
-
165753
1912 64780142 13,4 -
-
168298412 34,9
-
148514
1913 64261282 13,9 -
159528596 34,4
-
-
Ramana
Bibiheybət
il
pudla
cəmi
%-lə
neft
vuran
quyulvr
n sayı
fontan
vuran
quyuların
məhsulu
pudla
cəmi
%-lə
neft
vuran
quyulvr
n sayı
fontan
vuran
quyuların
məhsulu
1891 12968100 4.8
28
400000
23887700 8,7
25
8400000
1892 41041383 14.3 29
20100000 33262880 11,6
20
17300000
1893 73146364 22.5 33
44000000 47494729 114
26
37000000
1894 61701047 20,7 52
27200000 33785249 12.5
27
24500000
1895 111408645 29,5 62
68400000 47186073 18.2
31
29800000
1896 78088324 20,2 84
20600000 69855123 14,9
35
52100000
1897 98268133 22,8 106
30400000 62514479 19,9
38
43000000
1898 100523699 20,7 113
31400000 96526783 15,4
48
50900000
1899 98681782 18,8 38
23700000 80840807 18,2
58
21100000
1900 114836996 19,1 185
30100000 109207063 20,1
112
26600000
1901 124158817 18,5 219
22000000 133613181 20.1
143
38100000
1902 139943833 21,9 219
38500000 127433286 20,0
13
46100000
1903 119952259 20,1 221
13100000 157289515 26,4
177
37400000
1904 138442406 21.7 263
8500000 181090766 20,5
22355000
1905 87596851 21.2 -
8470000 128684988 30,6
-
3130000
1906 96579831 21,2 -
8990000 128064631 28,2
-
550000
1907 89512320 18.7 -
2410000 131357273 27,4
-
535000
1908 78255455 16,8 -
1186830 19652129 4,2
-
3975464
1909 88081961 17,4 -
6340000 22769663 24,2
-
15230000
1910 96163625 13.1 -
8966618 118898899 23,8
-
6550000