Azərbaycan respubl kasi təhs L naz rl y azərbaycan döVLƏt qt sad un vers tet
Yüklə 0,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
25
ketinq mühiti; bazarın məhsul və firma strukturu; satışın həcmi və bazar payı; onların dəyişmə meylləri; məhsulların bölüşdürülməsi və satışı kanalları; reklam fəaliyyəti; rəqiblər və rəqabət mühiti; qiymətlər və onların dəyişmə meyli; texniki xidmətin təş- kili və s. haqqında informasiyanın toplanması və tədqiqatın aparılmasıdır. 2. Məhsul çeşidinin planlaşdırılması. Marketinqin bu funksiyası çərçivəsində müəssisənin məhsul siyasətinin hazırlanması; istehsal edilən və istehsal edilməsi nəzərdə tutulan məhsul çeşidlərinin və növlərinin müəyyən edilməsi; məhsulların tex- niki-istismar, funksional, estetik və digər parametrlərinin istehlakçıların tələbatlarına uyğunlaşdırılması; məhsulun rəqabət qabiliyyətinin yüksəldilməsi üzrə tədbirlərin hazırlanması və bu kimi digər işlər həyata keçirilir. 3. Məhsulların bölüşdürülməsi və satışı. Bu funksiyanın yerinə yetirilməsi sayə- sində məhsulların bölüşdürülməsi və satışı siyasəti hazırlanır; satış və bölüşdürmə kanallarının seçilməsi həyata keçirilir; ticarət-bölüşdürmə şəbəkəsi təşkil edilir; satışın həcmi və bazar payı müəyyən edilir; məhsulların anbarlarda yerləşdirilməsi və nəql edilməsi təşkil olunur; ehtiyatların həcmi müəyyən edilir və onun idarə edilməsi həyata keçirilir; satış büdcəsi tərtib edilir və s. 4. Reklam və satışın həvəsləndirilməsi. Bu funksiyanın yerinə yetirilməsinin məqsədi istehlakçıya təsir etməklə onu daha çox məhsul almağa sövq edən və bunun sayəsində satışın həcminin artırılmasına nail olmağa imkan verən tədbirlər komplek- sinin hazırlanmasıdır. 5. Marketinqin qiymətqoyma funksiyası daxilində müəssisənin qiymətqoyma strategiyası və taktikası hazırlanır; qiymətqoyma metodları seçilir; hər bir bazar üzrə məhsulun həyat dövranına uyğun olaraq məhsulların qiyməti müəyyənləşdirilir; qiy- mətin dəyişmə mexanizmi hazırlanır və müəssisənin qiymət siyasətinə aid olan digər ə məliyyatlar həyata keçirilir. Marketinqin funksiyaları yerinə yetirilərkən onun əsasını təşkil edən, mahiyyə- tini və təyinatını açan və marketinqin prinsipləri adlanan əsas müddəalara, hallara və tələblərə əməl etmək lazım gəlir. Marketinqin əsas prinsiplərinə aşağıdakılar aiddir:
26
1. Müəssisənin istehsal-maliyyə fəaliyyətinə dair qərarların qəbulu zamanı isteh- lakçıların tələbatlarının və alış motivlərinin, tələbin və bazar konyunkturasının müasir vəziyyətinin və inkişaf dinamikasının aşkar edilməsi və onların nəzəzrə alınması. Marketinqin bu prinsipi “alıcı şahdır” prinsipi də adlandırılır; 2. stehsalın bazarın tələbatına, tələbin quruluşuna uyğunlaşdırılması, o məhsul istehsal et ki, o satılır; 3. Bütün mümkün vasitələrlə istehlakçılara təsir edilməsi, tələbatın formalaşdı- rılması – məhsul yaratmısansa tələbat da yarat; 4. stehsal-satış fəaliyyətinin yüksək effektlə həyata keçirilməsi; 5. Qarşıya qoyulan məqsədə (məqsədlərə) nail olmaq üçün proqram-məqsədli və sistemli yanaşma metodunun tətbiq edilməsi; 6. Müəssisənin, ayrı-ayrı istehlakçıların və bütünlükdə cəmiyyətin mənafeyinin uzlaşdırılması; 7. Marketinq fəaliyyətinin situasiyalı təhlili; 8. Marketinq fəaliyyətində insan amilinin gücləndirilməsi, müəssisənin bütün işçilərində sahibkarlıq hissinin yaradılması və onlara müəssisənin məqsədinə nail olunmasında vəzifələrinin və oynadıqları rolun izah edilməsi və s.
Ölkəmizin iqtisadiyyatının özəlliyi ondadır ki, sənayedə və bank xidmətləri sfe- rasında marketinq konsepsiyasının tətbiqi və inkişafı eyni zamanda baş verir və mürəkkəb iqtisadi şəraitdə həyata keçirilir. Marketinqə aid metodik işləmələrin və praktiki təcrübənin, ixtisaslı mütəxəssislərin və informasiya mühitinin olmadığı bir şə raitdə hər bir müəssisə və təşkilat, o cümlədən banklar idarəetmənin marketinq kimi mürəkkəb bir sahəsini müstəqil surətdə mənimsəyir və tətbiq edir. Özü də bu müəssisə və təşkilatlar fəaliyyətlərində marketinqin tətbiqinə, bir qayda olaraq, onun ayrı-ayrı elementlərini tətbiq etməklə, xüsusən də reklam və satışın həvəsləndirilməsi üzrə tədbirlər hazırlamaqla və həyata keçirməklə başlayırlar. Lakin marketinq kon- 27
sepsiyasının tətbiqi müəssisə və təşkilatlara, o cümlədən banklara yalnız iki şərt yeri- nə yetirildiyi halda: 1) bank marketinqinin ətraf mühitinin xüsusiyyətləri nəzərə alın- dığı və 2) marketinqin bütün elementlərindən, yəni marketinq-miksdən kompleks şə kildə istifadə olunduğu halda fayda verə bilər. Beləki, istənilən müəssisə və təşki- latda olduğu kimi banklarda marketoloq öz fəaliyyətlərini iki qrup dəyişənləri: a) bank marketinqinin ətraf mühitini təşkil edən dəyişənləri və b) marketinq kompleksi- nin elementlərini nəzərə almaqla təşkil və idarə edirlər. Bank marketinqinin ətraf mühiti dedikdə banklardan kənarda fəaliyyət göstərən subyektlərin, bu subyektlərlə bank arasında formalaşan münasibətlərin və yaranmış bu münasibətlərin himayə edilməsi və qorunub-saxlanılması üçün menecmentə təsir edən amillərin məcmusu başa düşülür. Bank marketinqinin ətraf mühiti amilləri iki qrupa: 1) makromühit amillərinə və 2) mikromhit amillərinə bölünürlər. Bank marketinqinin makromühit amillərinə bank nəzarət və onu idarə edə bilmir. O, həmin amilləri əvvəlcədən verilmiş kimi qəbul et- məli, ona uyğunlaşmalı, onun yaratdığı imkanlardan öz xeyrinə istifadə etməyi, yarat- dığı təhlükələrdən isə yayınmağı bacarmalıdır. Bank marketinqinin makromühit amil- lərinə isə bankın fəaliyyətinə təsir edən və iqtisadiyyatın mikro səviyyəsində fəaliyyət göstərən və banklardan kənarda yerləşən subyektlər: bazarlar, müştərilər, rəqiblər, marketinq vasitəçiləri və kontakt auditoriyası aiddir (Şəkil 1.1):
Bank marketinqinin ətraf mühiti Makromühit Mikromühit - iqtisadi mühit - siyasi-hüquqi mühit - sosial-demoqrafik mühit - texniki-texnoloji mühit - mədəni mühit və s. - bazarlar - müştərilər - rəqiblər - marketinq vasitə- çiləri
- kontakt auditori- yası
Marketinq kompleksi (marketinq-miks)
- bank məhsulları (xidmətləri) - qiymətqoyma - bank məhsullarının bazara irə- lilədiləməsi (marketinq kommunikasiyası) - bank məhsullarının satışı Monitorinq: təhlil, proqnozlaşdırma və təkliflər Şə kil 1.1. Banklarda marketinq sisteminin formalaşdırılması Yüklə 0,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|