Azərbaycan respubl kasi təhs L naz rl y azərbaycan döVLƏt qt sad un vers tet
Yüklə 4,28 Mb. Pdf görüntüsü
|
Бизнесин тяшкили вя идаря едилмяси 99
b) Pul köçürmələri və gəlirlərin vətənə qaytarılması mexanizmi. Bu ölkələrdə dividendlərin ölkədən çıxarılmasından və öz vətəninə qaytarılmasından, bank faizlərindən və gəlirin bir neçə başqa növündən tu- tulan vergilər adətən aşağı salınır. Bu qrup ölkələr liberal valyuta və gömrük rejimləri ilə fərqlənirlər. Üçüncü qrupa hüquqi şəxslərin qeydiyyatının son dərəcə sadələş- dirildiyi və gəlir vergisinin əhəmiyyətli dərəcədə aşağı salındığı (və ya heç olmadığı) törəmə şirkətlər və ya inzibati ərazilər - “vergi limanları” daxildir. Bir qayda olaraq bunlar Avropanın keçmişdə koloniya olmuş cırtdan ölkələridir və ya inkişaf etmiş ölkələrdən ayrılmış özünüidarəetmə ərazilə- ridir. Anoloji şərait xarici investisiyaları cəlb etmək üçün yaradılmış “azad iqtisadi zonalarda”, həmçinin “vergi limanı” əlamətlərinə malik olan inzibati törəmələrdə, ştatlarda və dairələrdə də mövcuddur. “Vergi limanlarına” tipik misal kimi Avropada Lixtenşteyn, Malta, Andorra, Monako kimi cırtdan dövlətləri göstərmək olar. Böyük sayda “vergi limanları” üçüncü ölkələrdə, məsələn, Panama, Kosta-Rika və başqa ölkələrdə yerləşir. Ş irkətlərin “vergi limanlarında” yerləşdirilməsinin vacib üstünlük- lərinə qeydiyyat prosedurlarının ucuzluğu və sadəliyi aiddir. Yeni şirkət bir neçə gün ərzində açıla bilər. “Vergi limanlarının” xarici investorlar üçün cəlbedici aşağıdakı xüsusiyyətləri vardır: 1. Gəlir vergisi yoxdur və ya o müxtəlif ölkələrdə ildə 150-1000 dol- lar civarında olan və gəlirin həcmindən asılı olmayan illik yığımla əvəz olu- nur. Gəlirlərin - dividendlərin, bank faizlərinin və başqa ödəmələrin - ölkədən daşınmasına vergi tutulmur. 2. Qeydiyyat proseduru maksimum sadələşdirilib: adətən nizamnamə kapitalının minimum ölçüsü təyin olunmur; şirkət sahiblərinin adı açıq- lanmır - onların adları yalnız törədilmiş cinayət faktı üzrə istintaq aparılan halda (fırıldaqçılıq, narkotiklərlə qeyri-qanuni ticarət və s.) açıqlanır. 3. Ölkədən valyuta çıxarılmasına məhdudiyyət yoxdur. Şirkət istə- nilən xarici ölkə banklarında istənilən valyuta ilə depozit aça bilər, istənilən valyutada məhdudiyyətsiz ödəmələr həyata keçirə və ala bilər. 4. Şirkətlərin idarə olunması proseduru son dərəcə sadədir. Bəzən şə rtidir - bu zaman sahibkarın vəkalətnaməsi üzrə idarəetmə işi katiblik ş irkəti tərəfindən həyata keçirilir. Bir sıra “vergi limanlarında” təqdim edən üçün səhmlər buraxmaqla sahibkarın anonimliyi təmin olunur. 5. “Vergi limanları” ölkələrinin əksəriyyətində vergi və gömrük qanunvericiliyinin pozulması cinayət sayılmır. Burada şirkətlərin uçotunun aparılması və ya vergi deklarasiyası haqqında hesabat tələb olunmur. Xarici auditorlar “vergi limanlarının” heç də hamısında yoxlamalar aparmırlar və ş irkətin hesabları ancaq sahibkarların qərarı ilə yoxlanılır. Hesabat işlərinin Бизнесин тяшкили вя идаря едилмяси 100
yeganə forması illik maliyyə hesabatıdır. Ş irkətlərin “vergi limanlarında” yerləşdirilməsi vergiqoymanın müla- yim olduğu zonalardakına və inkişaf etmiş sənaye ölkələrindəkinə nisbətən ucuz başa gəlir. Ş irkətlərin yaradılmasına və fəaliyyətlərinin dəstəklənməsinə çəkilən xərclərin artırılması mülayim vergi sistemli yurisdiksiyalarda bu şirkətlər üçün bir sıra üstünlüklərə səbəb olur. Ə gər yüksək vergiqoyma səviyyəsi olan ölkələrə vəsait qoymaq lazım gəlirsə, onda adətən kapitalın yerdəyişməsi zamanı olan liberal vergi rejimi olan ölkələrdə (Niderland, Lüksemburq, sveç, Lixtenşteyn) holdinq şir- kətlər yaradılır.
Бизнесин тяшкили вя идаря едилмяси 101
VIII FƏS L. MÜŞTƏRƏK B ZNES FƏAL YYƏT N N TƏŞK L 8.1. Müştərək biznesin sosial-iqtisadi mahiyyəti
Müasir dünya iqtisadiyyatında təsərrüfat həyatının beynəlmiləlləşməsi ölkələr arasında yalnız əmtəə və işçi qüvvəsinin deyil, həm də kapitalın hərəkətini gücləndirir. Bu da investisiya əməkdaşlığının müxtəlif forma- larının inkişafına səbəb olur. Xarici investisiyanın cəlb edilməsinin səmərəli formalarından biri müştərək müəssisələrin yaradılmasıdır. Milli iqtisadiyyatın formalaşması və inkişafı beynəlxalq iqtisadi əmək- daşlığın, onun mühüm forması olan müştərək sahibkarlığın genişləndirilmə- sini obyektiv zəruriyyətə çevirir. Beynəlxalq təsərrüfat əlaqələrinin forma- laşmasında, dünya iqtisadiyyatına sıx inteqrasiya olunmasında müstəsna rol oynayan müştərək sahibkarlıq fəaliyyəti özbaşına və idarə olunmaz proses kimi baş vermir, o əslində dövlətin iqtisadi siyasətinin önəmli istiqaməti kimi çıxış edir. Vahid sistem halında formalaşan dünya iqtisadiyyatına qovuşmaq və onun uğurlarından bəhrələnmək üçün beynəlxalq iqtisadi əməkdaşlığın müxtəlif formalarından bacarıqla istifadə edilməlidir. Açıq iqtisadiyyat şə- raitində müstəqil Azərbaycan dövlətinin sosial-iqtisadi inkişaf strategiyası müəyyənləşdirilərkən təbii sərvətlərdən daha səmərəli istifadə olunmasını, bazar konyukturunun dəyişilməsini, xarici investisiyanın cəlb edilməsini və onun fəallığının artırılmasını nəzərə almaqla müştərək sahibkarlığın önəmli forması sayılan müştərək müəssisələrin yaradılmasına üstünlük verilməlidir. Müştərək müəssisənin mahiyyəti barədə lazımi təsəvvürə malik olmaq üçün, hər şeydən öncə, müştərək müəssisə anlayışı açıqlamaq, dərk etmək lazım gəlir. Qərb ədəbiyyatlarında müştərək müəssisə beynəlxalq əməkdaş- lığın çoxcəhətli formalara daxil olmaqla istehsal fəaliyyətinin təşkilinin xü- susi hüquqi forması kimi səciyyələndirilir və aşağıdakı əlamətləri göstərilir: - müştərək müəssisə iki və daha çox tərəflərin aktivlərinin qismən bölüşdürülməsi, yaxud tərəfdaşlardan hər birinin kapital qoyması yolu ilə yaradılır; - müştərək müəssisə istehsal, ticarət, maliyyə, elmi-tədqiqat fəaliyyəti ilə məşğul ola bilər; - tərəfdaşlar arasında idarəetmə ilə bağlı məsuliyyət bölüşdürülür; - kapital qoyuluşu uzunmüddətli olur; - müştərək sahibkarlıq iştirakçıların fəaliyyətinin yalnız bir hissəsini ə hatə edir; - mənfəət və sahibkarlıq riski tərəfdaşlar arasında onlardan hər birinin kapital qoyuluşunda payına müvafiq olaraq bölüşdürülür. Yüklə 4,28 Mb. Dostları ilə paylaş:
|