Azərbaycan respubl kasi təhs L naz rl y azərbaycan döVLƏt qt sad un vers tet
Yüklə 4,28 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 7.4. Of şor biznesi
Бизнесин тяшкили вя идаря едилмяси 95
qoyuluşu. Bir şirkətə uğursuz vəsait qoyuluşunu digər müəssisənin gəlirləri kompensasiya oluna bilər. Müxtəlif qiymətləndirmələrə görə “hədəfə düş- mək” ehtimalı 20 faizdən çox deyil, bu kapital qoyuluşunu vençur (riskli) kapital qoyuluşu hesab etmək olar; − eyni bir innovasiya layihəsinə kapital qoyuluşu zamanı müxtəlif investorların səylərinin birləşdirilməsi əmanətçilər arasında bölüşdürül- düyünə görə risk nəinki azalır, həm də investorların idarəetmə təcrübələrinin birləşməsi, işgüzar əlaqələri və s. ilə sinergetik effekt artır; − vençur maliyyələşdirməsini həyata keçirənlərin adından müştərək vençur fondunun yaradılması (məhdud məsuliyyətli maliyyə partnyorluğu). Bu partnyorluğun bütün iştirakçıları müvafiq şəkildə gəlir əldə edir və qoyduqları vəsaitə mütənasib olaraq risk daşıyırlar; − vençur fondunda qoyulan vəsaitlərin effektivliyinə və səmərəli istifadəsinə cavab verən peşəkar rəhbərliyin təyin olunması; − bir və ya bir neçə vençur fondunun idarə olunmasını üzərinə götü- rən ixtisaslaşmış vençur şirkətlərinin yaradılması.
qtisadiyyatda, xüsusilə maliyyə sferasında qloballaşma prosesi ofşor maliyyə mərkəzlərinin, yaxud maliyyə zonalarının yaradılmasını zəruriyyətə çevirmişdir. Ofşor zona, yaxud ofşor maliyyə mərkəzi dedikdə ərazi, yaxud ölkə başa düşülür, hansı ki, ofşor şirkətlərinin qeydiyyatına və fəaliyyət göstərməsinə qanunvericiliklə icazə verilir. Bu tip şirkətlərin fəaliyyəti ölkədən, yaxud qeydiyyata alındığı ərazidən kənarda yerləşən mənbələrdən mənfəətin əldə edilməsinə əsaslanır. Ofşor zonalarda fiziki və hüquqi şəxslərin fəaliyyət göstərmələri üçün güzəştli şərait yaradılır, hansı ki, həmin ərazidə bank və valyuta qanunve- riciliyi nöqteyi-nəzərdən iqtisadi fəaliyyət mərkəzi olmur. Başqa sözlə, maliyyə nəticəsinə həmin zonadan kənarda nail olunur, ancaq əldə edilən vəsait zonanın özündə dövr edir. Ofşor şirkət yerli fiziki, yaxud hüquqi şə xslərlə saziş bağlaya bilməz. Burada prinsipial cəhət ondan ibarətdir ki, beynəlxalq əməliyyatlara bu məhdudiyyət şamil edilmir. Bir qayda olaraq, xalis şəkildə ofşor şirkət dedikdə “kağız” şirkət, yəni kağızda fəaliyyət göstərən şirkət başa düşülür. O, şirkətin bütün formal əla- mətlərinə malikdir, yəni sahibləri, direktorları (menecerləri), qeydiyyat sənədlərinin komplekti olur. Məhz buna görə də həmin şirkət maliyyə əmə- liyyatlarını aparmaq və vergiləri azaltmaq üçün əlverişli alət sayılır. Ofşor ş irkət bütün əməliyyatları yerləşdiyi zonadan kənarda, xaricdə həyata keçirir. XXI əsrin əvvəlinə dünyada 60-a yaxın ofşor mərkəzləri (zonalar) və Бизнесин тяшкили вя идаря едилмяси 96
1,5 milyondan çox ofşor şirkətləri mövcud olmuşdur. Ofşor mərkəzlərində dünya maliyyə aktivlərinin xeyli hissəsi, yəni təqribən 6 trilyon dollar civarında maliyyə aktivləri cəmlənmişdir. Burada iri dünya banklarının ya filialları, ya da törəmə strukturları açılmışdır. Ofşor zonalarında, həmçinin sığorta biznesi inkişaf etmişdir. Belə ki, təkcə Bermud adasında 1,5 minə yaxın sığorta şirkətləri fəaliyyət göstərirlər. Ofşor mərkəzlərinin vasitəsilə dünya pul kütləsinin yarısı keçir, xüsusi şəxslərin kapitalının və bankların xarici aktivlərinin təqribən 20 faizi investisiyalaşdırılır. Ofşor biznesi - ofşor zonalarda, yəni ofşor şirkətlərinin qeydiyyatına və fəaliyyətinə qanunvericiliklə icazə verilən ərazilərdə təşkil olunmuş biznesdir. Ofşor biznesinin cəlbediciliyi ondan ibarətdir ki, şirkət real vergi güzəştləri edir, həmçinin hesabat işlərinin sadələşdirilməsinə icazə verir və valyutaya məhdudiyyət qoymur. Xaricdə qız şirkətlərinin yaradılması milli müəssisələrin xarici iqtisadi ə laqələri ilə sıx bağlıdır. Maliyyə-sənaye qruplarının meydana gəlməsi ilə bu məsələ daha da aktual oldu. Qız müəssisəsini yaratmağı planlaşdırarkən onun harada qeydiyyata alınması, hansı hüquqi formanın seçilməsi, necə idarə olunması məsələsini həll etmək lazımdır. Bu sahibkarın məramından və ana şirkətin kommersiya əməliyyatlarında xarici firmaların iştirak səviy- yəsindən asılıdır. Qız şirkətlər vəsaiti daha çox ixtisaslaşmış şəkildə qoymağa, ticari- vasitəçi əməliyyatları yerinə yetirməyə, maliyyə və agent xidmətləri göstər- məyə imkan verirlər. Əgər qız şirkəti işi ana şirkətin siyasəti və maraqları ilə bağlıdırsa, onda onun fəaliyyəti əhəmiyyətli iqtisadi effekt gətirir. Qız şirkətin yerləşdiyi ölkənin, onun yurisdiksiyasının seçilməsi ilk növbədə gəlir vergisinin səviyyəsi ilə müəyyən edilir. Qız şirkətin maliyyə və vergi planlaşdırılması aşağıdakıları özündə ehtiva edir: − kapitalın idxal-ixrac şərtlərinin və qız şirkətin gəlirlərinin vətənə qaytarılması şərtlərinin öyrənilməsi, vergilərin müəyyənləşdirilməsi; − kredit resursları mənbələrinin axtarışı; − şirkətdaxili kreditvermə imkanlarının təhlili; − vergilərin və digər xərclərin azalmasını təmin edən beynəlxalq ə məliyyatlar sxeminin işlənib hazırlanması. Xaricdə investisiya fəaliyyətini genişləndirdikdə və şirkətin bir neçə xarici filialı yarananda vergi itkilərinin aşağı salınmasını təmin edən təkrar investisiya və gəlirlərin vətənə qaytarılması mexanizminin işlənib hazır- lanması tələb olunur. Belə mexanizm adətən vergi güzəşti olan zonalarda holdinq, maliyyə və sığorta şirkətlərini açmağı nəzərdə tutur. Xaricdəki qız şirkətləri sahiblərinə müxtəlif imkanlar və üstünlüklər Yüklə 4,28 Mb. Dostları ilə paylaş:
|