Azərbaycan respubl kasi təhs L naz rl y azərbaycan döVLƏt qt sad un vers tet
Yüklə 0,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
71 Cядвял 2.8. 2008-2013-cu illərdə Azərbaycan Respublikasının dövlət büdcəsinin gəlirləri, faktiki son istehlakı və əhalinin gəlirləri, mlrd. manat llər
Dövlət büdcəsinin gəlirləri, mlrd. manat Faktiki son istehlak, mlrd. manat Ə halinin gəlirləri, mlrd. manat 2008
10.8 16.8
20.7 2009
10.3 19.2
22.6 2010
11.4 21.3
25.6 2011
15.7 24.7
30.5 2012
17.3 27.4
34.8 2013
19.5 30.8
37.6 Yekun
85.0 140.2
171.8
Cядвял 2.9. Dövlət büdcəsinin gəlirləri ilə əhalinin gəlirləri arasındakı əlaqənin reqressiya modelinin qurulması üşün zəruri hesablamalar
Dövlət büdcəsinin gəlirləri, mlrd. manat
Ə halinin gəlirləri, mlrd. manat
2
2 y
x ⋅
2008
10.8 20.7
428.49 116,64
223,56 10.1
2009 10.3
22.6 510.76
106,09 232,78
11.1 2010
11.4 25.6
655.36 129,96
291,84 12.6
2011 15.7
30.5 930.25
246,49 478,85
15.2 2012
17.3 34.8
1211.04 299,29
602,04 17,4
2013 19.5
37.6 1413,76
380,25 733,20
18.9 Yekun
85.0 171.8
5149,66 1278,72 2562,27 85.3
72 Dövlət büdcəsinin gəlirləri ilə əhalinin gəlirləri arasındakı əlaqənin reqresiya modelinin parametrlərini ən kiçik kvadratlar metodu ilə tapaq. Bizə məlum olanlardan: 6 .
6 8 . 171 = = x ,
2 . 14 6 85 = = y ,
3 . 858 6 66 . 5149 2 = = x , 0 . 427
6 27 . 2562 = = y x , 1 . 213
6 72 . 1278 2 = = y
Reqressiya modelinin 1 a parametri 0.52 olacaqdır. Buradan 0
parametri -0.67 təş- kil edir. Deməli, dövlət büdcəsinin gəlirləri ilə əhalinin gəlirləri arasındakı əlaqənin reqressiya modeli x y ⋅ + − = 52 . 0 67 . 0 ˆ olacaqdır. Bu iki amil əlaməti arasındakı əlaqə sıxdır, yəni xətti korrelyasiya əmsalının nəticəsi 0.979 - dur.
Deməli, əhalinin gəlrlərini 1 manat artırdıqda dövlət büdcəsinin gəlirlərinin orta hesabla 0.5 manat artacaqdır. Bu modelə görə elastiklik əmsalı 1.05 - a bərabər olacaqdır. Bu o deməkdir ki, əhalinin gəlirlərini 1% artırdıqda dövlət büdcəsinin gəlirlərinin orta hesabla % artacağı gözləniləcəkdir. Qeyd etmək lazımdır ki, kiçik statistik məcmu üçün hesablanan əlaqənin sıxlıq göstəricisi təsadüfi səbəblərin fəaliyyəti nəticəsində təhrifə məruz qala bilər. Ona görə də onların əhəmiyyətliyinin yoxlanması zərurəti yaranır (6,8). Təhliln sonrakı mərhələsində bir sıra zəruri göstəricilərin (qalıqların orta kvadratik uzaqlaşması, determinasiya əmsalı və s.) hesablanması əsasında əhəmiyyətlilik səviyyəsi yoxlanıl- mışdır. Başqa cözlə desək, t kriteriyasının cədvəl qiyməti ilə hesablanmış qiyməti müqayisə edilmiş və reqressiya modelinin adekvatlığı qiymətləndirilmişdir. Hesab- lanmış determinasiya əmsalı nəticə əlamətinin variasiyasının, yəni dövlət büdcəsinin gəlirlərinin variasiyasının 76.4% - nin faktor əlaməti, yəni əhalinin gəlirlərinin həcmi ilə şərtləndiyini göstərir.
73 0,0 5,0
10,0 15,0
20,0 25,0
2008 2009
2010 2011
2012 2013
faktiki səviyyə nəzəri səviyyə
Şə
Ə halinin gəlirləri ilə faktiki istehlak arasındakı əlaqənin öyrənilməsi məqsədilə zəruri olan ilkin məlumatlar 10 saylı cədvəldə verilmişdir. Cядвял 2.10. 2009-2013-cü illərdə Azərbaycan Respublikasında əhalinin gəlirləri və faktiki son istehlakı, mlrd. manat
llər
Faktiki son istehlak, mlrd. manat Ə halinin gəlirləri, mlrd. manat
2 x
2 y
x ⋅ yˆ 2008
16.8 20.7
428.49 282.24
347.76 -16.2
2009 19.2
22.6 510.76
368.64 433.92
-7.8 2010
21.3 25.6
655.36 453.69
545.28 5.5
2011 24.7
30.5 930.25
610.09 859.56
27.2 2012
27.4 34.8
1211.04 750.76
953.52 46.3
2013 30.8
37.6 1413,76
948.64 1158.08
58.7 Yekun
112.8 171.8
5149,66 3414.06
4298.12 113.7
Yüklə 0,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|