23
İran alüminium şirkətlərinin istehsal göstəricilərinə nəzər salsaq görərik ki, 2014-cü
ilin ilk 9 ayı ərzində İralco 135 413 ton, Əl-Mehdi Aluminium Company 72 966 ton,
Hormuzal Company 54 565 ton alüminium istehsal etmişdir.
Türkiyə alüminium sənayesi:
Türkiyə alüminium sənayesi sahəsində hazırda
1500 şirkət fəaliyyət göstərməkdədir. Ümumilikdə bu şirkətlərdə 30 000 nəfər işçi
fəaliyyət göstərir.
2014-cü ilin ilk 6 ayında yarımfabrikat ixracında 2013-cü ilə nisbətən 13% artım
müşahidə olunmuşdur. Bu artımın 2015-ci ildə də olacağı gözlənilir. Bu artımın başlıca
səbəbi türkiyə və digər ölkələrdə inşaat sektorunun sürətli inkişafı və bu sektorda
alüminiuma olan tələbdir.
2014-cü ildə alüminium yarımfabrikat (çubuq, profil) istehsalı 384 000 ton
olmuşdur. Bu isə 2013-cü ildəki 340 000 tonluq istehsala görə 13% artım deməkdir.
Türkiyədə inşaat sektorunun sürətli inkişafı, əsasən də alüminium qapı, pəncərə və digər
alüminium məmulatlara tələbi nəzərə alaraq, 2015-ci ildə də eyni artım olacağı gözlənilir.
Cədvəl 15. Türkiyə Alüminium yarımfabrikat istehsalı və istehlakı (ton).
İllər
İstehsal
İstehlak
1.
2009
230 000
114 077
2.
2010
275 000
147 283
3.
2011
290 000
154 722
4.
2012
320 000
117 782
5.
2013
340 000
187 000
6.
2014
384 000
224 000
Türkiyə alüminium inşaat materialları ixracı 2014-cü ildə 2013-cü ilə nisbətdə 6,8%
artaraq 942,4 milyon dollara yüksəlmişdir. Dünyadakı alüminium istifadəsində tələbin
artmasına, həçinin Türkiyədəki alüminium istifadəsinin və istehsalının artımı səbəbindən
daxili və xarici bazar daim bir-biri ilə əlaqədədir. Alüminium sektorundakı böyük həcmli
24
ixrac potensialının olmasının əsas səbəbləri dünya bazarına standartlara cavab verə biləcək
məhsullar çıxarılması, məhsulların müxtəlif çeşidlərdə olmasıdır.
Cədvəl 16. Türkiyə Alüminium İnşaat materialları və Tibbi avadanlıqlar ixracı (2008-
2014), (milyon dollar).
İllər
İnşaat materialları
Tibbi
avadanlıqlar
1.
2008
837,0
50,8
2.
2009
651,3
53,7
3.
2010
739,9
54,3
4.
2011
835,0
60,2
5.
2012
849,4
76,5
6.
2013
882,1
96,7
7.
2014
942,4
116,0
Türkiyənin ən çox alüminium inşaat materialları ixrac etdiyi ölkə Almaniyadır.
Almaniyaya ixrac 2013-cü ilə nisbətdə 7% artaraq 2014-cü ildə 177 milyon dollar
olmuşdur. Son illərdə Türkmənistan inşaat sektorunun inkişafı Türkiyənin bu ölkəyə iri
həcmdə alüminium inşaat materialları ixracına zəmin yaratmışdır. Belə ki, ixrac 2013-cü
ilə nisbətdə 32% artaraq 2014-cü ildə 55,8 milyon dollar olmuşdur.
Cədvəl 18. Türkiyə Alüminium inşaat materialları ixrac bazarları ilk beş ölkə (milyon
dollar).
Ölkələr
2013
2014
Artım tempi (%)
1.
Almaniya
165,3
177,0
7,1
2.
İraq
109,1
107,1
-1,8
3. Türkmənistan
42,2
55,8
32,2
4.
Azərbaycan
43,0
44,0
2,4
5.
Bolqarıstan
37,1
28,6
-22,8
25
Rusiya alüminium sənayesi:
Rusiya dünya alüminium istehsalında aparıcı
ölkələrdən biridir. 2000-ci ilə qədər Rusiya alüminium sənayesi müxtəlif özəl və dövlət
müəssisələrindən ibarət olmuşdur. 2000-ci ildə “RUSAL” şirkəti yaradıldıqdan sonra
alüminium sənayesinin 95%-i şirkətin balansına keçmişdir. Şirkətin əsas fəaliyyət
sahələrinə boksit hasilatı, gil-torpaq və ilkin alüminium istehsalı, həmçinin təkrar
alüminium emalı, yarımfabrikat və son məhsul istehsalı aiddir.
Cədvəl 19. Rusal şirkətinin istehsal göstəriciləri (min ton).
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Boksit
17349.78
-
11300.00 11800.00 13473.00 12365.00 11876.00
Gil-torpaq 11347.95 11317.00 7279.00
7840.00
8154.00
7477.00
7310.00
İlkin
alüminium
4201.75
4424.00
3946.00
4083.00
4123.00
4173.00
3857.00
Şirkət 2014-cü ilin 4-cü rübünə nisbətdə boksit hasilatınını 7% artıraraq 2015-ci ilin
1-ci rübündə 3,1 milyon tona yüksəltmişdir. Bu göstərici 2014-cü ilin 1-ci rübü ilə
müqayisədə 8% artım deməkdir. Hasilatın artmasına səbəb gil-topaq istehsalına tələbin
yüksək olmasıdır. Şirkət 2015-ci ildə də boksit hasilatının artırılmasını planlaşdırır.
Ümumilikdə Rusal tərəfində 2014-cü ildə 5,3 milyon ton boksit hasil olunmuşdur.
Gil-torpaq istehsalı isə 2014-cü ilin 4-cü rübünə nəzərən 2015-ci ilin 1-ci rübündə
1% azalaraq 1,8 milyon ton olmuşdur.
İlkin alüminium istehsalı 2015-ci ilin 1-ci rübündə 900 min ton olmuşdur ki, bu da
2014-cü ilin 4-cü rübü ilə müqayisədə 2% aşağı deməkdir.Lakin 2014-cü ilin 1-ci rübü ilə
müqayisədə isə 2% çox məhsul istehsal olunmuşdur. İlkin alüminium satışına gəldikdə isə
2015-ci ilin 1-ci rübündə 942 min ton məhsul satışı həyata keçirilmişdir ki, bu da 2014-cü
ilin 4-cü rübü ilə müqayisədə 7,7 % çox deməkdir.
2013-cü ildə Rusiya 1,775 milyard dollar həcmində alüminium məhsulları idxal
etmişdir. 2014-cü ildə isə bu göstərici 13% azalaraq 1,558 milyard dollar olmuşdur.