Aqrofiziki xassələrin varioqram modellərinin approksimasiya parametrləri
Cədvəl 2
Xassə
Model
R (m)
C
0
C
1
(C
0
+ C
1
)
DSD
DSI
W
Sph
160.0
0.49
0.11
0.60
81.7
18.3
ρ
b
Sph
46.2
0.0
0.01
0.01
0.0
100.0
ɛ
t
Sph
46.3
0.0
18.90
18.90
0.0
100.0
NE
Sph
57.0
4.60
2.05
6.65
69.2
30.8
>10 mm
Lis
171.4
10.95
11.91
22.86
47.9
52.1
10-0.25 mm
Lis
180.5
15.04
8.34
23.38
64.3
35.7
<0.25 mm
Exp
35.6
2.20
5.68
7.88
27.9
72.1
K
str
Lis
185.0
1.04
0.47
1.51
68.9
31.1
H
n
Lis
94.4
2.19
5.88
8.07
27.1
72.9
Qeyd. Sph, Lis, Exp – uyğun
olaraq kürəvi, hüdudlu xətti və eksponensial model.
təcrübi varioqrama uyğun ən yaxşı geostatistik modelin seçilməsinə dair tədqiqatların nəticələri
elmi ədəbiyyatda geniş şərh edilmişdir [7, 23, 44, 47, 49, 72, 73, 76].
Topoizoplet kartoqramlar və kriqinq-interpolyasiya. Torpağın aqrofiziki xassələrinə
uyğun varioqram modellərinin parametrləri nəzərə alınmaqla kriqinq-interpolyasiya vasitəsilə
qurulmuş topoizoplet kartoqramları Şəkil 4 və 5-də göstərilmişdir. Klassik statistik metodlarla
müqayisədə geostatistik metodlar məkan paylanmasının strukturunu nəzərə almaqla yanaşı,
habelə göstəricinin qiymətləndirilmə dəqiqliyini bir neçə dəfə artırmağa imkan verir. Odur ki,
nəticələrə əsaslanaraq tədqiq olunan torpaq sahəsini aşağıdakı kimi qiymətləndirmək olar:
quraqlıqla əlaqədar olaraq nəmlik və onunla əlaqəli bəzi göstəriciləri çıxmaq şərti ilə tədqiq
olunan torpaq sahəsi optimal aqrofiziki vəziyyətlə xarakterizə oluna bilər.
ƏDƏBİYYAT
1.Hümmətov N.Q.
(2010). Torpağın xassə və rejimlərinin məkan dəyişkənliyinin qeyri-ənənəvi
statistik metodlarla öyrənilməsi. Geostatistika: kriqinq və kokriqinq – nəzəriyyə // AzTC-nin
əsərlər toplusu. XI cild, II hissə. Bakı: «Elm». S. 405-421
2.Məmmədov Q., Yusifov E., Xəlilov M. və b.
(2012). Azərbaycan: ekoturizm potensialı. I.
Bakı: «Şərq-Qərb» Nəş-tı, 360 s.
3.Özgöz E., Akbaş F., Çetin M. et al.
(2007). Spatial variability of soil physical properties as
affected by different tillage systems // New Zealand J. Crop Hortc. Sci., 35: 1-13
4.Белоусов А.А., Белоусова Е.Н.
(2013). Влияние внутрипольной неоднородности
почвенного плодородия на выбор элементов методики полевого опыта // Вестник
КрасГАУ, 6: 55-62
5.Вадюнина А.Ф., Корчагина З.А.
(1986). Методы исследования физических свойств почв.
М.: Агропромиздат, 416 с.
6.Воронин А.Д.
(1986). Основы физики почв. М.: Изд-во МГУ, 244с.
7.Геостатистика и география почв / отв. ред. П.В. Красильников. М.: Наука,
2007, 175 с.
8.Гумматов Н.Г.
(1991). Пространственно-временная изменчивость гидрофизических
характеристик серой лесной почвы // Дис. … канд. биол. наук. Пущино, 272 с.
9.Гумматов Н.Г., Пачепский Я.А.
(1994). Изменение структурно-агрегатного состава серой
лесной почвы под озимой пшеницей // Вест. Моск. ун-та. Сер. 17. Почвоведение, 1: 20-25
10.Гумматов Н.Г.
(2011). Масштабы и факторы пространственной изменчивости
некоторых агрофизических и агрохимических свойств серо-бурой почвы и показателей
урожайности озимой пшеницы // Почва как связующее звено функционирования