Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Bakı Biznes Universiteti pedaqogika
Yüklə 2,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Təhsilin milli və ümumbəşəri dəyərlərə əsaslanması»
Azərbaycan dövlətinin atributlannda - onun Konstitusiyasında, himnində, bayrağında və gerbində millilik və bəşərilik ideyalan öz əksini tapır. Əsas Qanunumuzda hər bir vətəndaşın təhsil hüququna maik olması, bayrağımızda türkçülüyün, islamçılığın, müasirliyin ifadə edilməsi, gerbimizdəki qalxan- variliyin odlar yurdunun müdafiəsinin bir mənalı qəbul olunmasını, bolluq yaradılmasının, uzunömürlülüyün təmin olunmasının simvolik, rəmzi işarələri və bütün bunlann himnimizin söz və melodiyasında öz əksini tapması hər bir vətən övladının, xüsusilə yetişən nəslin milli və ümumbəşəri dəyərlərə əsaslanan bilik, bacanq və vərdişlərə yiyələndiril- məsini tələb edir. Bütün bunlan yetişən nəslə təhsil quruculuğu prosesində aşılamaq mümkündür. Ona görə də Azərbaycan təhsil sisteminin əsasında dayanan əsas prinsiplərdən biri məhz onun milli və ümumbəşəri dəyərlərə əsaslanmasını konkret bir prinsip kimi götürmək zərurətini yaradır. Təhsildə milli dilin, musiqinin, incəsənətin, tarixin, coğrafiyanın 136 öyrədilməsilə yanaşı, dünyəvi (bəşəri) dillərin, incəsənət nümunələrinin, ictimai, siyasi, iqtisadi biliklər verən elmlərin öyrədilməsi bu prinsipin əsas qayəsini təşkil edir. i. Tahsilin humanitarlaşdmlmasu Təhsilin humanitar- laşdırılması tədris planlannda humanitar fənlərə üstünlük verilməsi kimi də izah edilə bilər. Təsadüfi deyil ki, 1988-ci ilə qədər Azərbaycan məktəblərində tədris olunan fənlərin yalnız 40 faizi humanitar fənlər hesab olunurdusa, həmin ildən sonra və hal-hazırda ölkəmizdə həyata keçirilən təhsil islahatlarının tələblərinə müvafiq olaraq həmin fənlərin sayı artın İmişdir. Hazırda tədris planlannda humanitar fənlərinin həcmi digər fənlərə nisbətən üstünlük təşkil edərək 50 faizdən də bir qədər artıqdır. Təhsilin humanitarlaşdıniması pedaqoji kadr hazırlığı işində də konkret prinsip kimi qəbul edilmişdir. Məhz ona görə də humanitarlaşdırma həm də humanistləş- dirmə prinsipi əsasında fəaliyyət göstərməyə xüsusi şərait yaradır. 4, Təhsilin humanistləşdirilməsL Bu prinsip təkcə humanitar fənlərin tədrisində yox, digər fənlərin tədrisində, hətta dərsdən və tədrisdənkenar tədbirlərdə də yetişən nəslin nümayəndələrinə humanist əxlaqın aşılanmasını zəruri hesab edir. Bu gün müəllimin də, həkimin də, mühəndisin də, hüquqşünasın da, biznesmenin də, şirkət sahibinin də, sahibkarın da, fermerin də, məmurun da cəmiyyət üzvlərinə humanist mövqedən yanaşması, qaçqına, köçl^ə, xəstəyə, əlsiz-ayaqsıza, şikəstə, imkansıza pay verməsi, əl tutması, köməklik göstərməsi, maddi və mənəvi cəhətdən onlara dayaq durması daha çox vacib sayılır. Bütün bu humanist keyfiyyətlərin aşılanması prosesi isə təhsildən keçir. Başqa sözlə desək, sadaladığımız bütün peşə sahiblərinin həyat meydanına, əmək fəaliyyətinə gedən yollan məktəbdən, təhsil müəssisələrindən başladığı üçün təhsil müəssisələrindəki işin humanistləşdirmə prinsipinə uyğun qurulması çox vacibdir. 5. Təhsilin demokratikləşdirilməsi Təhsili idarəedən- lərlə onlann tabeçiliyində olanlann; təlim-tərbiyə prosesində öyrədənlərlə öyrənənlərin, tərbiyə edənlərlə tərbiyə olunan- 137 larin davranışında, ünsiyyətində, münasibətində aydın, saf, sağlam demokratik mühitin yaradılması bu prinsipin əsasını təşkil edir. Hər hansı bir təhsil müəssisəsində uşaqlann, şagirdlərin, tələbələrin, müəllimlərin, tərbiyəçilərin müstəqil yaradıcı fəaliyyəti naminə birliklər, cəmiyyətlər, təşkilatlar, dərnəklər, klublar, lektoriyalar yaradılması ideyasının dəstəklənməsi, xüsusi şəraitin yaradılması, müstəqil söz demək, sərbəst toplanmaq, sərbəst düşüncə tərzilə çıxış etmək, azad davranış və fəaliyyət üçün (siyasi fəaliyyət istisna olmaqla) rəvac vermək demokratik mühitin, abı-havanın bərqərar olması üçün başlıca şərtlər hesab olunur. Təhsildə demokratiyanın təmin edilməsi həm də təhsldə xalqlann hüquq bərabərliyinin qorunmasına zəmin yaradır. Yüklə 2,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|