Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazırliyi Azərbaycan Respublikiası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti.
Yüklə 7,25 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Əsas yetişdirmə vilayətləri
- Əsas Seleksiya əlamətləri. Ətlik malda əsas seleksiya əlaməti. Cədvəl-13.
126 qitəsindən ağır iqlim Ģəraitinə dözə bilən və öz məhsuldarlığını göstərən cinsdir.XVIII- XIX-əsrlərdə Afrika qitəsində mövcud olan qaramalın məhsuldarlığını artırmaq məqsədilə Ġngiltərə cinsləri gətirilmiĢ çarpazlaĢdırma və hibridləĢdirmə nəticəsində dözümlü Afrikander cinsi yaradılmıĢdır. Bu cins bir çox regionlarda istifadə üçün yararlı cins hesab olunur. Bir çox cinslər məsələn Cerzey cinsi süd məhsuldarlığına və süddə quru maddəsinə görə keyfiyyətli cins hesab olunur. Ona görə də dünyada çoxluq təĢkil edən holĢtin-firiz cinsindən sonra say çoxluğuna görə ikinci yerdə dudur. XX əsrdə cinslərin uyğunlaĢma qabiliyyətini tez yetiĢkənlik və xəstəliklərə dözümlülüyü artırmaq məqsədiıə zebu qanı əsasında yeni cinslərin yaradılması daha sürətlənmiĢdir. Xüsusən Amerika, Kuba, Avstraliya, Yeni zellandiyada daha geniĢ ərazidə hibridləĢmənin aparılması üstünlüklərinə malikdirlər. Ətlik Brama cinsindən istifadə olunaraq ġarole, ġorthorn, Hereford, Limurin, Aberdin- anqus və s. cinslər əsasında fırlı hibrid ətlik cinslər yaradılmıĢdır. Südlük və ətlik-südlük hibrid cinslərin yaradılmasında hürgüclü Afrikander, Sahifal, Kankerdj, Qırmızı sindi və hürgücsüz, qonur ġvis ,Cerzey, Friz, ġorthorn, Hereford və s. cinslər iĢtirak edir. Əsas yetişdirmə vilayətləri: Dünyada yetiĢdirilən qaramalın baĢ sayı 1,3 milyard baĢdan ibarətdir. Bundan 193 milyon baĢ Hindistanda, Brazilyada 153 milyon, ABġ-da 100 milyon baĢ yetiĢdirilir.Yeni zellandiyada yetiĢdirilən qara malın sayı əhalinin hər adam baĢına iki baĢdan artıq düĢür. Ġrlandiya və Argentinada hər adam baĢına iki baĢ, Kosta- Pike, Boliviya, Monqolustanda əhalinin hər nəfər sayına bərabər qaramal yetiĢdirilir. Avstraliya və Yeni zellandiya XX əsrin son 50 ilində bu ölkələrdə südlük cinslərin yetiĢdirilməsi güclü yer tutmuĢdur. Bu ölkələrdə son illər mühütə dözümlü yüksək süd və süddə yağı ilə fərqlənən uzunömürlü Taurindikus cinsi yaradılmıĢdır. Bu cinsin yaranmasında istiliyə dözümlü Sahival zebusu və yüksək məhsuldar Friz inəkləri olmuĢdur. Avstraliyada Friz -sahival malı və ətlik-südlük zebu yaradılmıĢdır. Əsas Seleksiya əlamətləri. Ətlik malda əsas seleksiya əlaməti. Cədvəl-13. Əlamətlər Nəzarət üsulu, ölçü üçün alətlər Nəzarətin dövrülüyü Göstəricilərin qisa xarakterizəsi limit, göstəricilərin hesablanma üsulları Cavanların intensiv böyüməsi Nəzarət dövründə hər ayın axırındafərdi çəkmək orta sinifli tərəzi 500 kq-a qədər də 2000 kq-lıq QOST 23676 - 79 Qiymətləndir mənin yekununa və intensiv bəslənmə dövrünə kimi. Doğulduqdan sonra hər ay Ġri gövdəli cinslərin cavanları doğulduqdan 15-18 aylığa kimi gündəlik artımı 1100-1200q, orta cinsli cavanlar 900-1000 q, damazlıq erkən cavanların 5 bal sistemi ilə qiymətləndirmə intensivi inkiĢaf və yem sərfinə görə gündəlik artım səviyyəsindən asılı olaraq 210-450 gün dövründə aparılır. Məsələm: SƏV standartına əsasən (qaramalda ətlik törədici buğaların nəslinin keyfiyyətinə görə qiymətləndirmə) artım səviyyəsi qiymətləndirilir. 1300 q və çox 5 ball, Buzovlar yeni doğulduqda Doğulduqda tərəzi ilə dəqiq çəkmək, orta sinif tərəzilərdə 500 kq-a qədər.QOST – Doğulduqdan 6-saat sonra 127 23676 -79 1200-1300- 4, 1100-1200- 3; 1000- 1100 q 2 ball. Orta çəkili cinslərdə ( herreforu, ağ baĢ qazax malı aberdin- arqus, hollovey, kalmık) tələb olunan 10% azalır. Iri gövdəli Ġtalya, Fransa cinsləri doğulduqda 40-44 kq, orta çəkimli cinslər ingiltərə mənĢəli 30-35 kq,aĢağı çəkili mallarda 25-30 kq çəkidə olurlar. Ġri bala doğma əmsalı muqayisəli xarkterizəsi aĢağıdakı formula əsasında hesablanır. 6-8 aylıq dövründə anadan ayrıldıqda buzovların süd içmə xüsusiyyəti kəsim qabağı erkəklərin canlı kütləsi. Orta sinifli tərizidən istifadə etməkləorta sinifli tərəzidə 2000 kq çəki üçün olanlarla 1 kqdəqiqliklə çəkilir. Anadan ayrıldıqda çəkilir. Çəki aparılır a) təsərrüfatda kökəltmədən çıxarılıqda b)ət kombinatına verildikdə çıxılan çəki/(1.5-3% mədə bağırsaqa görə) v) 24 saat ac sağlandıqdan sonra P1 x P2 K = ------------------ 100 K – iri bala vermə əmsalı P1 – buzovun doğulduqda çəkisi kq P2 - ana inəyin çəkis, kq Ġri gövdəli cinslərdə 240-280 kq, orta çəkilidə 180-220 kq, laktasiyada inəklərin südlülüyü aĢağıdakı formullara əsasən hesablanır. M = M-M1 Hans ki, M – buzovun anadan ayrıldıqda çəkisi M1 – buzovların doğulduqda çəkisi kq. Iri govdəli heyvanlarda kəsim qabağı canlı kütlə 550-600 kq olduqda orta heyvanlarda 450-500 kq olurlar. ət məhsuldarlığ ının canlı kütlə, cəmdək çəkisinə, kəsim çıxarına, cəmdəyin keyfiyyətin nə görə qiymətlandiri lməsi a) cəmdək çəkisi, kəsilmiĢ heyvanda 60- dan çox məhsul adı olur. ən qiymətli hissə cəmdək və daxili piy Təzə cəmdək çəkisi ət kombinatında kəsildikdən sonra təyin olunur. Cəmdək çəkisi xüsusi tərəzidə daxili orqanlarsız, baĢsız, quyruqsuz, ayaq və dərisiz çəki hesab olunur. Mədə və bağırsaqlardan olan bütün daxili piy çəkilir. Cəmdək çəkisi və daxili piy birgə çəkisi ilə təyin olunur. Nəzarət kəsim xüsusi təsdiq olunmuĢ texnaloqiya əsasında bir dəfə ət kombinantına aparılır. Nəzarət kəsimdə bir dəfə çəkilir. Nəzarət kəsimdə bir dəfə Yüksək intensiv bəsləmə Ģəraitində 18 aylıqiri gövdəli cinslərin cəmdəklərin çəkisi 280-350 kq olur. Orta cinslərdə 250-300 kq gəlir. Cinsin xüsusiyyətindən asılı olaraq daxili piy çəki etibarı ilə mövcud formada fərqlənirlər. Tez yetiĢən ingilis mənĢəli və eyni zamanda ağ baĢ qazax malı yüksək intensiv piy toplanma əlamətlərinə görə iri gövdəli cinslərdən xarakterizə olunurlar. kəsim çəkisinin artması intensiv köklətmədən və cinsin xüsusiyyətlərindən asılıdır. AĢağıdakı forma ilə təyinolur. Yüklə 7,25 Kb. Dostları ilə paylaş:
|