Azərbaycan respublikasi kənd təSƏRRÜfati naziRLİYİ aqrar elm məRKƏZİ
Yüklə 1,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Hacıyev Əhməd Hafiz oğlu
- Qasımov Həsən Allahyar oğlu
- Verdiyev Əhməd Çoban oğlu
- Salahov Sadıq Vəli oğlu
R Hacıyev Əhməd Hafiz oğlu Əhməd Hafız oğlu Hacıyev 1937-ci ildə Gürcüstan Respublikasının Qardabani rayonunun Qaracalar kəndində anadan olmuşdur. Orta məktəbi doğma Qaracalar kəndində bitirdikdən sonra Azərbaycan Xalq Təsərrüfatı İnstitutuna (indiki
ADİU) daxil olaraq təhsilini davam etdirmişdir. Əhməd Hacıyev təyinatla Azərbaycan Elmi- Tədqiqat Kənd Təsərrüfatının İqtisadiyyatı və Təşkili İnstitutunda kiçik elmi işçi kimi işə başlamış və iki ildən sonra Moskvaya aspiranturaya göndərilmişdir. 1967-
ci ildə Moskvada Ümumittifaq Elmi-Tədqiqat Kənd Təsərrüfatının İqtisadiyyatı İnstitutunda namizədlik dissertasiyası müdafıə etmişdir. Bakıya qayıdan Əhməd Hacıyev doğma institutda əw əlcə kiçik elmi işçi, 1971-ci ildən isə şöbə müdiri vəzifəsində işləmişdir. 1980-ci ildə həmin instituta direktor təyin olunmuşdur. Əhməd Hacıyev 1990-1992-ci illərdə Elmi - Tədqiqat Kənd Təsərrüfatının İqtisadiyyatı və Təşkili İnstitutunda şöbə müdiri işləmiş, 1992-ci ildən hal-hazıra kimi Azərbaycan Dövlət İqtisad İnstitutunun dosentidir. Əhməd Hacıyev Ümumittifaq miqyaslı, Zaqafqaziya və Respublika konfranslannda müvəffəqiyyətlə çıxışlar etmişdir. 14 nəfər elmlər namizədinə elmi rəhbər olmuşdur. Onun 200-ə yaxın elmi əsəri, 20 kitabı çap edilmişdir (2006- cı ildə «Aqrar-sənaye kompleksinin iqtisadiyyatı», 2011-ci ildə «Aqrar sferanın iqtisadiyyatı və idarəedilməsi» 76 (müştərək) dərslikləri və s.). Ə. Hacıyevin bir çox elmi əsəri respublikadan kənarda - Moskvada, Kiyevdə, Leninqradda, Rostovda və s. dərc olunmuşdur. Ə. Hacıyev elmi-tədqiqat işlərinin təbliği sahəsində də ciddi işlər yerinə yetirmişdir. O, keçmiş SSRİ-də, respublikada 100-dən çox beynəlxalq konfrans və seminarda iştirak etmiş, radio-televiziya vasitəsi ilə geniş təbliğat işi aparmışdır. Əhməd Hacıyev dəfələrlə SSRİ Xalq Təsərrüfatı nailiyyətləri sərgisinin iştirakçısı olmuş və sərgilərin gümüş və qızıl medallarma layiq görülmüşdür. Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin və Dövlət Plan Komitəsinin Kollegiya üzvü olmuşdur. O, keçmiş ittifaq və respublika səviyyəsində dərc edilən jumallann, Moskvada çıxan
«ƏKOHOMHKa cejibCKoro xo33HCTBa» və «XjıonKOBO^CTBO», habelə Ümumittifaq Kənd Təsərrüfatının İqtisadiyyatı İnstitutunun elmi əsərləri, Azərbaycan Elmlər Akademiyasınm «İqtisadiyyat bölməsi» redkollegiyasınm üzvü seçilmiş, Az.ETKTİ və Tİ-nin elmi əsərlərinin baş redaktom, «Azərbaycan Kənd Təsərrüfatının aparılma sistemi» (5 kitab) baş redaktomnun müavini olmuşdur. Eyni zamanda bir sıra müdafıə şuralarınm (Azərbaycan Elmlər Akademiyasmm İqtisadiyyat İnstitutu, Azərbaycan Xalq Təsərrüfatı İnstitutu, Moskva İqtisadiyyat İnstitutunun) üzvü olmuşdur. Ə.Hacıyev pedaqoji sahədə də ciddi işlər yerinə yetirmiş, aqrar-sənaye kompleksinin tədrisi üzrə müxtəlif proqramlar hazırlamış, bir çox bakalavr və magistr işlərinə rəhbərlik etmiş və hazırda bu istiqamətdə fəaliyyətini davam etdirir. Ə. Hacıyev Az.ETKTİ və Tİ-na rəhbərlik etdiyi dövrdə institut 77
respublikada fəaliyyət göstərən kənd təsərrüfatı təmayüllü elmi-tədqiqat müəssisələrinin və ali məktəblərin müvafıq kafedralarmm fəaliyyətini koordinasiya edən mərkəzə çevrilmişdir. İnstitut həmçinin ümumittifaq institutlan və ümumittifaq Kənd Təsərrüfatı Akademiyasınm iqtisadiyyat bölməsi ilə işgüzar əlaqələr qurmuşdur. Bütün bunlar öz səmərəsini vermişdir. Belə ki, institut həm ölkə miqyasmda tanmmış, həm də respublikanm aqrar sahəsinin intensiv inkişafı baxımmdan bir sıra müvəffəqiyyətlərə nail olmuşdur. Ə. Hacıyevin instituta rəhbərliyi dövründə Az.ETKTİ və Tİ dəfələrlə SSRİ xalq təsərrüfatı nailiyyətləri sərgisinin iştirakçısı olmuş və o, sərginin bürünc medalı ilə təltif olunmuşdur. Həmin dövrdə institutun fəaliyyəti dövlət səviyyəsində yüksək qiymətləndirilmişdir. İnstitut elmi- tədqiqat işlərinin nəticələrinə görə dəfələrlə yarışlann qalibi olmuş, bir çox fəxri fərmanlar almışdır. 1980-1982-ci illərdə institutun 5 əməkdaşı müxtəlif orden və medallarla, o cümlədən Ə. Hacıyev «Şərəf nişanı» ordeni ilə təltif edilmişdir. Ə. Hacıyev tərəfındən kadr hazırlığına ciddi diqqət verilmiş, hər il institutun aspiranturasına 5-8 nəfər qəbul edilmiş, onların əksəriyyəti müdafıyə etmişdir. H Qasımov, R. Məmmədov, R. Əliyev, Ə. Verdiyev, İ. Qarayev, M. Fərzəliyev doktorluq dissertasiyalannı məhz bu institutda hazırlamış və uğurla müdafıə etmişlər. 78
Qasımov Həsən Allahyar oğlu 1940-cı il yanvar ayınm 14-də Naxçıvan MR-in Babək rayonunun Qaraçuxur kəndində (hazırda Araz su qovşağmm su anbannın altmda qalmışdır) anadan olmuşdur. 1946- 1956-cı illərdə
Qaraçuxur kəndinin məktəbində orta təhsil almış, 1956-cı ildə K.Marks adma Azərbaycan Dövlət Xalq Təsərrüfatı İnstitutuna daxil olmuş və 1961-ci ildə keçmiş S.M.Kirov adına ADU-nu “Mühasibat uçotu” ixtisası üzrə bitirmişdir. 1961-1986-cı illərdə Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasınm İqtisadiyyat İnstitutunda laborant, baş laborant, kiçik elmi işçi, baş elmi işçi və şöbə müdiri vəzifələrində çalışmışdır. 1968-cı ildən iqtisad elmləri namizədi, 1985-ci ildən isə iqtisad elmləri doktoru olmuşdur. 1987-ci ildə professor adına layiq görülmüşdür. 1987-1992-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi nəzdində Elmi-Tədqiqat Kənd Təsər- rüfatınm İqtisadiyyatı və Təşkili İnstitutunun direktoru olmuşdur. 0 , bu elmi-tədqiqat müəssisəsində rəhbərlik etdiyi müddətdə institutun elmi potensialı məhsuldar işləmiş, kooperativlərin yaranması, təsərrüfat hesablı müəssisələr və briqada podryadınm kənd təsərrüfatına dair elmi praktiki təkliflər hazırlamışdır. 1992-ci ilin sentyabnndan ömrünün sonuna qədər (1994-cü il yanvann 13-ü) Az.Dİİ-nin rektom işləmişdir. Professor H. A. Qasımovun Azərbaycanda aqrar- sənaye kompleksinin maddi-texniki bazasının formalaşması və 79
inkişafı sahəsində çoxsaylı elmi məqalə və monoqrafiyalann müəllifidir, apanlan elmi tədqiqatlarda əvəzedilməz rolu olmuşdur. Bir neçə monoqrafıyanın, 200-dən artıq elmi məqalə və tezislərin müəllifidir. Başlıea əsərləri: "Azərbayean SSR kənd təsərrüfatımn inkişafinın mühüm problemləri". Bakı: "Elm", 1972 (A.K.Ələsgərovla birgə); "Təsərrüfatlararası kooperasiya və onun problemləri". Bakı: "Elm", 1979 (bir qrup müəlliflə birlikdə); "ASK-nın maddi-texniki bazasının səmərə- liliyinin yüksəldilməsi" (rus dilində). Bakı: "Elm",1982 və s. Professor Həsən Qasımovun elmi axtanşlan bir mənalı şəkildə APK-mn iqtisadi səmərəliliyini şərtləndirən problem- lərin həllinə istiqamətlənmişdir. Bu əsasda müəllif APK-nın maddi-texniki bazasının güeləndirilməsi məsələlərinin elmi əsaslanm işləmiş və tətbiqinə nail olmuşdur. Bu problem mövzulardan APK-nm maddi-texniki bazasınm metodologiyası və metodikasmı, aqrar sahə strukturlannın inkişaf qanunauyğunluqlannı, sahədaxili struktur yerdəyişmələrinin dinamikasını, material-texniki təminatın sənaye əsasına keçirilməsini, APK-nın regional xüsusiyyətləri nəzərə ahnmaqla, alt sahələrdə səmərəliliyin müəyyən edilməsi kimi tədqiqat materiallan o zaman üçün ən aktual mövzulardan sayıla bilər. Professor H.A.Qasımov tələbkar alim, qayğıkeş insan, vətənpərvər bir ziyalı idi. Onun instituta rəhbərliyi dövründə çoxsaylı gənc kadrlann elmə cəlb edilməsi elmi potensialı gəncləşdirmişdir. A.H.Qasımov 30-dan çox elmlər namizədinə elmi rəhbər, 2 elmlər doktoruna elmi məsləhətçi, çoxsaylı kitab və monoqrafiyalann redaktoru və məsləhətçisi olmuşdur. 80
Əhməd Çoban oğlu Verdiyev 1940- cı ildə Tovuz rayonunun İsakənd kəndində kolxozçu ailəsində anadan olmuşdur. Ali təhsilini S. Ağamalıoğlu adına Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutunda almışdır. 1970-ci ildə
“İqtisadiyyat” fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirib, təyinatla Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Kənd Təsərrüfatınm İqtisadiyyatı və Təşkili İnstitutuna işə göndərilmişdir. O, burada aspiranturanın əyani şöbəsini bitirdikdən sonra kiçik elmi işçi, baş elmi işçi, şöbə müdiri, elmi işlər üzrə direktor müavini işləmişdir. 1993-cü ildən 2001-ci ilin mart ayınadək həmin institutun direktoru vəzifəsində çalışmışdır. Ə. Verdiyev 1974-cü ildə elmlər namizədi, 1989-cu ildə elmlər doktoru və 1992-ci ildə professor adma layiq görülmüş, 1999-cu ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatınm Beynəlxalq İnformatizasiya Akade- miyasının akademiki seçilmişdir. Professor Ə.Verdiyevin elmi-tədqiqat miqyası geniş və rəngarəngdir. Azərbaycan milli aqrar iqtisad elminin nəzəri- metodoloji məsələlərinin öyrənilməsi, kənd təsərrüfatmın inkişaf konsepsiyası, sahə strukturunun formalaşdınlması, məhsulun kapital, fond və material tutumunun müəyyən- ləşdirilməsi, təsərrüfatçılığın iqtisadi mexanizminin yara- dılması, sahələrarası kooperasiya və inteqrasiya əlaqələri, sahibkarlığın inkişafı, rəqabət qabiliyyətli təsərrüfatlann inkişaf parametrlərinin müəyyənləşdirilməsi, aqrar bazann 81
formalaşdırılmasınm iqtisadi mexanizmi və
sairə Ə.Verdiyevin elmi araşdırmalannm başlıca istiqamətləri olmuşdur. Professor Ə.Verdiyevin rəhbərliyi və bilavasitə iştirakı ilə "Bazar iqtisadiyyatı şəraitində aqrar-sənaye kompleksi sistemində təsərrüfatçılığın iqtisadi mexanizminin formalaşdınlmasınm elmi əsasları" işlənib başa çatdırıl- mışdır. Tədqiqat nəticəsində kənd təsərrüfatı məhsullan istehsalınm stimullaşdmlmasma, kənddə
sahibkarlığm inkişafma, aqrar-sənaye kompleksinin idarə edilməsinin təşkilati quruluşunun təkmilləşdirilməsinə, maliyyə-kredit münasibətləri və investisiya siyasətinə, müəssisələrarası yeni kooperasiya və inteqrasiya əlaqələrinin formalaşdmlmasma, yeni torpaq münasibətlərinə və maddi-texniki resurslar bazarı və aqroservis xidmətinin təşkilinə dair elmi cəhətdən əsaslandmlmış təkliflər və tövsiyələr hazırlanmışdır. Həmin təklif və tövsiyələrdən aqrar-sənaye kompleksi- nin inkişafım tənzimləyən qanunçuluq bazasmm yaradıl- masında, hökumət tərəfındən müvafıq normativ-hüquqi aktlarm qəbulunda və Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin müvafıq struktur bölmələrinin idarəçilik fəaliyyətində istifadə edilmiş və edilir. Professor Ə.Verdiyevin beynəlxalq layihələrlə birgə apardığı tədqiqatlar onun elmi fəaliyyətinin əsas istiqa- mətlərindən biri olmuşdur, O, Avropa Birliyi Şurasmın TASİS proqramı üzrə "Müstəqil Dövlətlər Birliyi ölkələrində ümumi aqrar bazann yaradılması" layihəsinin Azərbaycan Respublikası üzrə məsləhətçi qrupuna rəhbərlik etmişdir. Onun rəhbərliyi altında "Müstəqil Dövlətlər Birliyi 82 ölkələrində kənd təsərrüfatı və ərzaq məhsulları ticarətinin möhkəmləndirilməsi prosesinin müdafıəsi" mövzusunda elmi-tədqiqat işi apanlmış, hazırlanmış təkliflər həmin layihənin rəhbərliyi tərəfmdən yüksək qiymətləndirilmişdir. Ə.Verdiyev Almaniyanm Texniki Yardım Cəmiyyətinin "Kənd təsərrüfatında özəl təşəbbüslərin dəstəklənməsi" beynəlxalq layihəsi ilə birgə tədqiqat aparmışdır. Layihə Zaqatalada aqrar islahatın aparılmasma texniki yardım göstərir. Aparılan aqrar islahatın nəticələri professor Ə.Verdiyevin rəhbərliyi altmda araşdmlmış, sahibkarlarm fəaliyyətləri təhlil edilmiş, qiymətləndirilmiş və təkliflər hazırlanmışdır. Həmin təkliflərin Şəki-Zaqatala zonasınm digər
rayonlarında istifadəsi məqsədəuyğun hesab
edilmişdir. Professor Ə.Verdiyev elmi fəaliyyəti dövründə Azər- baycan Respublikası Dövlət Elm və Texnika Komitəsi, müvafıq elmi-tədqiqat müəssisələri ilə də sıx əməkdaşlıq etmişdir. O, respublikanm apancı iqtisadçı alimləri ilə birgə həmin komitənin sədri görkəmli alim, akademik Azad Mirzəcanzadənin tapşmğı ilə "Azərbaycan Respublikasında iqtisadiyyatm inkişafı və iqtisadi islahatlarm dərinləş- dirilməsinin əsas istiqamətləri", "Günəş aktivliyi dövrlərinin kənd
təsərrüfatı bitkilərinin məhsuldarlığma təsirinin öyrənilməsi, torpağın məhsuldarlığmın dövriliyinin araşdınlması" mövzularmda elmi-tədqiqat işlərini yerinə yetirmişdir. Azərbaycan Respublikası Dövlət Aqrar
İslahat Komissiyasınm üzvü kimi professor Ə.Verdiyevin elmi fəaliyyəti də diqqətə layiqdir. Onun bilavasitə iştirakı ilə 83
"Azərbaycan Respublikası Dövlət Aqrar İslahatı Komis- siyasının, Naxçıvan Muxtar Respublikası, rayon və yerli aqrar islahatı komissiyalannın əsasnamələrinin layihələri" və "Kənd təsərrüfatı müəssisələrində əmlakm bölünməsi və onun bir hissəsinin bələdiyyə mülkiyyətinə verilməsi qaydalan" hazırlanmış, bu çox mühüm sənədlərdən aqrar islahat prosesində respublikanm bütün kənd təsərrüfatı müəssisələrində istifadə edilmiş
və edilir. Professor Ə.Verdiyevin hazırladığı "Ölkənin təbii-iqlim şəraiti nəzərə alınmaqla ayn-ayn bölgələrdə aqrar sahənin inkişaf perspektivlərinə dair
elmi tövsiyələr"i Azərbaycan Respublikası Dövlət Aqrar İslahatı Komissiyasınm iclasında müzakirə edilərək bəyənilmişdir. Professor Ə.Verdiyev "1999-2000-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında aqrar islahatlann dərinləşdirilməsi və kənd təsərrüfatmda sahibkarlığın inkişafına kömək göstərilməsinə dair" və "Azərbaycan Respublikasının Ərzaq təhlükəsiz- liyinə dair" Dövlət proqramlannm layihələrini hazırlayan hökumət işçi qrupunun üzvü kimi həmin layihələrin icraçı müəlliflərindən biri olmuşdur. Ə.Verdiyev 130-dan çox elmi əsərin müəllifıdir. Onun ölkədə və xaricdə nüfuzlu elmi nəşrlərdə əsas fondlardan istifadənin səmərəliliyinin yüksəldilməsi, kənd təsərrüfatı təyinatlı əsas fondlar üzrə normativlər, bazar iqtisadiyyatı və qiymət, aqrar-sənaye kompleksi sistemində bazar münasibət- lərinin formalaşması, mülkiyyət və yeni təsərrüfatçılıq formalarmm inkişafı, qiymətlərin yaranması və kənddə sahibkarlıq fəaliyyətinin tənzimlənməsi barədə əsərləri dərc edilmişdir. Ə.Verdiyevin nüfuzlu elmi nəşrlərdə dərc edilmiş 84 əsərlərinə ölkənin iqtisadçı alimləri, aspirantlar, dissertantlar və başqalan öz tədqiqatlannda istinad edirlər. Professor Ə.Verdiyev yüksək
elmi təşkilatçılıq qabiliyyətinə malik idi. O, 30 illik elmi-pedaqoji fəaliyyəti dövründə, sözün həqiqi mənasında, ölkədə aqrar iqtisadçılar məktəbi yaratmışdır. Ə. Verdiyevin elmi kadrlar hazırlan- ması sahəsində də xidmətləri böyükdür. Onun rəhbərliyi altmda 28 nəfər elmlər namizədi adını almışdır. O, pedaqoji sahədə də az əmək sərf etməmişdir. 1993-cü ildən Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetində "Dünya bazar qiymətləri" fənnindən mühazirələr oxumuşdur. Bir neçə xarici dövlətlərdə, o cümlədən, Almaniyada, Belçikada, Hollandiyada və Albaniyada xidməti ezamiyyətlərdə olmuş və qabaqcıl təcrübəni öyrənmişdir. Professor Ə.Verdiyev həmçinin respublikanın ictimai həyatında fəal iştirak etmişdir. O, Azərbaycan Respublikası Dövlət Aqrar islahatı Komissiyasınm və Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Kollegiyasımn üzvü olmuşdur. Müstəqil Dövlətlər Birliyi ölkələri üzrə ümumi aqrar bazann yaradılması işçi qrupunda ekspert kimi respublikanı təmsil etmişdir. Eləcə də o, institutun nəzdində fəaliyyət göstərən elmlər namizədi elmi dərəcəsi verən ixtisaslaşdınlmış müdafıə
şurasmın sədri
olmuşdur. Professor Ə.Verdiyev Rusiya Akademiyasınm "Cəmiyyət və iqtisadiyyat" beynəlxalq jumalının redaksiya kollegiyasmın, Azərbaycan Elmlər Akademiyasının "İqtisadiyyat-xəbərlər" jumalının və Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin "Aqrar elm" jumalının, "Azərbaycan Respub- likası nümunəvi özəl kənd təsərrüfatı müəssisələrinin 85
' — \ fermerbri üçün məlumat bülleteni"nin və "Fermerin kitabçası" seriyasmm redaksiya heyətinin üzvü olmuşdur. Professor Ə.Verdiyev təşəbbüskar, yenilikçi, yüksək elmi təşkilatçılıq qabiliyyətinə malik, səmimi, obyektiv, prinsipial insan kimi respublika və yaxın xarici ölkələrin iqtisadçılan arasmda hörmət qazanmışdır. O, 30 illik elmi və pedaqoji fəaliyyəti müddətində həmişə radio və televiziyada, həmçinin respublika dövri mətbuatında dövlətin aqrar siyasətini təbliğ etmişdir. 2001-ci ilin mart ayında vəfat etmişdir. 86
S.V.Salahov 1946-cı ildə Naxçıvan MR Şərur rayonunda anadan olmuşdur. Həmin rayonda orta məktəbi bitirdikdən sonra 1963-cü ildə Politexnik İnstitu- tunun “Texnologiya” fakültəsinə daxil olmuş və 1968-ci ildə həmin instimtu bitirərək mühəndis-texnoloq ixtisasına yiyələnmişdir. 1968-1970-ci illərdə
respublika Pambıqtəmizləmə Sənayesi Nazirliyi müəssisələrində çalışmış və "Rəşadətli əməyə görə" yubiley medalı ilə təltif olunmuşdur. 1970-1971-ci illərdə Politexnik İnstitutunda müəllim işləmiş
və 1971-1972-ci illərdə hərbi
xidmətdə olmuşdur.1972- 1977-ci illərdə əmək fəaliyyətini Dövlət Plan Komitəsi Elmi Tədqiqat İqtisadiyyat İnstimt Yüklə 1,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|